အာဏာသိမ်းမှု ၃ နှစ်ကျော်အတွင်း လက်ရှိ ရခိုင်ပြည်တွင်း ကုန်ဈေးနှုန်းမှာ စံချိန်တင် မြင့်တက်နေခြင်းဖြစ်သည်။ တချို့စားကုန်များမှာ အာဏာမသိမ်းခင်က ဈေးနှုန်းထက် ဆယ်ဆက်ကျော်အထိ မြင့်တက်နေသည်။

ကလေးငယ်များအား ပုံမှန်အားဖြင့် ပြင်းထန်တီဘီ၊ အသည်းရောင်အသားဝါ ၅ မျိုးစပ်၊ ပိုလီယို၊ ဝမ်းပျက်ဝမ်းလျှော၊ ဝက်သက် စသည့်ရောဂါများအပြင် ရောဂါ ၁၂ မျိုးအတွက် ကာကွယ်ဆေးများကို အသက် ၂ လမှ ၁၀ နှစ်အထိ သတ်မှတ်ထားသော အရွယ်အလိုက် ထိုးနှံပေးရသည်။

ကျိန္တလီမြို့ကို လေကြောင်းအပြင် ရေကြောင်းနှင့် ဂွအခြေစိုက်တပ်ရင်းများမှ လက်နက်ကြီးပစ်ကူများဖြင့် နေ့စဉ်တိုက်ခိုက်နေ၍ နေအိမ်အဆောက်အအုံ၊ ဈေးအပါအဝင် ဘာသာရေးအဆောက်အုံ ပျက်စီးမှုများရှိနေသည်။ 

ယခုနှစ် ပထမလေးလ တိုက်ပွဲများအတွင်း စစ်ကောင်စီ၏ ဒေသသကွပ်ကဲမှုစစ်ဌာနချုပ်၊ စစ်ဆင်ရေးကွပ်ကဲမှုဌာနချုပ်၊ ဗျူဟာကုန်းနှင့် တပ်ရင်း၊ တပ်စခန်း၊ ရဲစခန်းပေါင်း ၂၅၄  ခုကို တော်လှန်ရေးအင်အားစုများက သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့သည်ဟု ဉာဏ်လင်းသစ် သုတေသနအဖွဲ့က ထုတ်ပြန်သည်။

လားရှိုးမြို့၊ ပြည်သူ့ဆေးရုံကြီးကို ဩဂုတ် ၁၁ ရက်မှစကာ ပြန်လည်ပတ်နေပြီး ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှု လိုအပ်နေသည့် လူမျိုးဘာသာမရွေး ကုသမှုခံယူနိုင်ကြောင်း ဆရာဝန် ဒေါက်တာဘသက်က ပြောသည်။ 

SAC-M အနေဖြင့် ရခိုင်ပြည်မြောက်ပိုင်းရှိ အရပ်သားများအပေါ် လတ်တလော ကျူးလွန်ထားသည့် ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှုများအတွက် မည်သူ့တွင်တာဝန်ရှိသည်ကိုတော့ မဆုံးဖြတ်နိုင်သေးကြောင်း ပြောသည်။ 

ဩဂုတ် ၁၉ ရက်က ပြုလုပ်ခဲ့သည့် မျောက်ကျောက်ရောဂါ ကာကွယ်ထိန်းချုပ်ရေး လုပ်ငန်းများ အရှိန်မြှင့်တင်ရေး အစည်းအဝေးတွင် ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီး ပါမောက္ခ ဒေါက်တာသက်ခိုင်ဝင်းက ပြောဆိုခဲ့သည်။ 

၁၉၄၈ ခုနှစ်တွင် မြန်မာနိုင်ငံ လွတ်လပ်ရေးရပြီးနောက် ကိုယ်ပိုင်ပြဌာန်းခွင့်၊ တန်းတူရေးနှင့် ပြည်ထောင်စုအတွင်း မွန်ပြည်တရပ်ပေါ်ထွန်းရေး မွန်ခေါင်းဆောင်များ တော်လှန်ခဲ့ကြသည်မှာ ၇၇ နှစ် ပြည့်မြောက်ခဲ့ပြီဖြစ်သည်။ 

စစ်ကောင်စီ၏ စစ်ဘက်၊ အရပ်ဘက် မခွဲခြားဘဲ တိုက်ခိုက်မှု၊ လူအများအပြားကို တစ်နေရာတည်းတွင် သတ်ဖြတ်နိုင်သည့် လေကြောင်းဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်မှုတို့ကြောင့် ပြည်သူများမှာ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ၊ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာအရ လုံခြုံမှု ကင်းမဲ့နေရသည်။ 

ဆေးဝါးပြတ်လပ်မှု၊ ဈေးနှုန်းများအဆမတန် မြင့်တက်နေမှုနှင့် ကူညီထောက်ပံ့မှု အားနည်းသဖြင့် စစ်ဘေးရှောင်များမှာ ဆေးကုသမှု အခက်အခဲဖြစ်နေခြင်းဖြစ်ကြောင်း စစ်ရှောင်အရေးကူညီသူများက ပြောသည်။

လူသားချင်းစာနာမှု အကူအညီများပေးနေသည့် နိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်းများမှာလည်း လုံခြုံရေးအာမခံချက်မရှိ၍ စစ်ဘေးရှောင်များကို ကူညီထောက်ပံ့ရေးနှင့် တခြားလုပ်ငန်းစဉ်ကို ရပ်ဆိုင်းထားရသည်။

ကရင်နီပြည်တပ်မတော် (KA/KNDF) စစ်ဦးစီးချုပ် ဗိုလ်မှူးချုပ် အောင်မြတ်သည် ယနေ့ကျရောက်သည့် ၇၆ နှစ်မြောက် ကရင်နီပြည်တပ်မတော်နေ့တွင် ကရင်နီပြည်တပ်ပေါင်းစုံ တပ်မှူးတပ်သားများ၊ ကရင်နီပြည်တပ်မတော် တပ်မှူးတပ်သားများ၊ KNDF တပ်မှူးတပ်သားများ၊ ကရင်နီပြည်ရှိ KPDF များနှင့် ပြည်သူလူထုများကို မိန့်ခွန်းပြောကြားခဲ့သည်။ 

ဩဂုတ်လ ၁၅ ရက်၊ နေ့လယ်ပိုင်းအချိန် ဂျက်ဖိုက်တာတစ်စီးဖြင့် လာရောက်ဗုံးကြဲမှုကြောင့်  မြို့အတွင်းရှိ ခရစ်ယာန်ဘုရားကျောင်းကို ကျရောက်ပေါက်ကွဲပြီး အရပ်သားများ သေဆုံးဒဏ်ရာရရှိသွားခြင်း ဖြစ်သည်။

ရခိုင်ပြည်၊ ကျောက်တော်မြို့နယ်မှ ဒေါ်မသိန်းဟန်က “ကျမတို့မှာ အရင်းအများကြီးထည့်ပြီး စိုက်ပျိုးထားတဲ့ စပါးခင်းတွေ ရေကြီးလို့ ပျက်စီးသွားပြီ။ အိမ်မှာ လှောင်ထားတဲ့ စပါးတွေလည်း ဆုံးရှုံးရတယ်” ဟု ပြောသည်။

ကျောက်ဖြူအခြေစိုက် ဓညဝတီရေတပ်ဌာနချုပ်မှ စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့ဝင် ၃၀ ထက်မနည်းမှာ ကျေးရွာအတွင်း ဝင်ရောက်လာသဖြင့် ကြောက်လန့်ထွက်ပြေးကြရာ သေနတ်ပစ်ဖောက်ကာ ခြိမ်းခြောက်မှုပြုလုပ်ခဲ့သည်။

စမ်းချောင်း၊ ကျောက်မြောင်း၊ လှိုင်သာယာနှင့် သံလျင်မြို့နယ်တို့တွင် နေထိုင်ကြသော စစ်ဘေးရှောင်များအား လူဦးရေစာရင်းကောက်ယူခြင်း၊ မှတ်ပုံတင်နံပါတ်ယူခြင်း၊ ဓာတ်ပုံရိုက်ခြင်း စသည်တို့ လုပ်ဆောင်နေသည်။ 

ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ အကြီးအကဲ Tedros Adhanom Ghebreyesus က “ကူးစက်မှုကို ရပ်တန့်နိုင်ရန်နှင့် လူ့အသက်ပေါင်းများစွာကို ကာကွယ်ရန် နိုင်ငံတကာအဆင့် ညှိနှိုင်းဖို့ လိုအပ်လာသည်”ဟု ပြောဆိုသည်။

ဂွမြို့နှင့် ၂၅ မိုင်ခန့်အကွာရှိ ချင်းကွင်းကျေးရွာအနီး စစ်ကောင်စီတပ်စခန်းတစ်ခုကို AA က ဩဂုတ် ၈ ရက်တွင် ထိုးစစ်ဆင်တိုက်ခိုက်ချိန်မှစ၍ ဂွမြို့နယ်တွင် တိုက်ပွဲစတင်ဖြစ်ပွားလျက်ရှိသည်။ 

ယမန်နေ့ (ဩဂုတ် ၁၅) ညအချိန်တွင် မောင်တောမြို့အနီး မောင်နီမွတ်ဆလင်ကျေးရွာကို စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့က ဝင်ရောက်မီးရှို့မှုများရှိနေကြောင်း မျက်မြင်ဒေသခံများထံမှ သိရသည်။