မြန်မာ့ကျောက်စိမ်းလုပ်ငန်း စစ်တပ်အုပ်စု၏ ‘တရားမဝင်ငွေအရင်းအမြစ်’ ဖြစ်လာ

By မေမိုး 06 Jul 2021

DMG ၊ ဇူလိုင် ၆
မေမိုးဘာသာပြန်ဆိုသည်။

ဒေါ်လာသန်းထောင်ပေါင်းများစွာ တန်ဖိုးရှိသည့် မြန်မာ့ကျောက်စိမ်းတွင်းများသည် စစ်တပ်ဖိနှိပ်မှုကို အသက်ဆက်ပေးမည့် တရားမဝင်ရန်ပုံငွေတစ်ရပ် ဖြစ်လာနေကြောင်း Global Witness အဖွဲ့ကြီးက ဇွန်လ ၂၉ ရက်နေ့တွင် ပြောကြားလိုက်သည်။ အလုံးစုံပျက်စီးဆုံးရှုံးမှု ဒဏ်ကို အလွန်ဆိုးဝါးစွာ ခံနေရသည့် မြန်မာနိုင်ငံမှ ကျောက်စိမ်းနှင့် ကျောက်မျက်ရတနာများ ဝယ်ယူခြင်းကို သပိတ်မှောက်ကြရန်လည်း ဤအဖွဲ့ကြီးက တိုက်တွန်းခဲ့သည်။

စစ်တပ်က ရွေးကောက်ခံခေါင်းဆောင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အစိုးရကို ဖြုတ်ချခဲ့ပြီးနောက် နိုင်ငံမှာ အလုံးစုံ ဆုတ်ယုတ်ပျက်စီးခဲ့ရသည်။ အလားတူပင် အာဏာသိမ်းစစ်အုပ်စုအပေါ်  ဆန့်ကျင်သူများကို ဖြိုခွင်းမှုကြောင့် လူပေါင်း ၈၈၀ ကျော်သေဆုံးခဲ့ရကြောင်း ပြည်တွင်းစောင့်ကြည့်ရေး အဖွဲ့တစ်ခု၏ စာရင်း အရ သိရသည်။

ကျောက်စိမ်းတူးဖော်ရရှိမှုတွင် မြန်မာနိုင်ငံသည် ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံး အရင်းအမြစ်တစ်ခုဖြစ်ပြီး ကျောက်စိမ်းလုပ်ငန်းသည် အိမ်နီးချင်းတရုတ်နိုင်ငံ၏ ဝယ်လိုအားအပေါ် အများအပြား မူတည်နေသည်။

မြန်မာနိုင်ငံမြောက်ပိုင်း ကချင်ပြည်နယ်ရှိ သတ္တုတွင်းများသည် နောက်ကွယ်တွင် ထိန်းချုပ်ထားမှုများ ရှိသော်လည်း လက်နက်ကိုင် တိုင်းရင်းသားအဖွဲ့များနှင့် စစ်တပ်အကြား ဆယ်စုနှစ်များစွာ ကြာမြင့်သည့် ပြည်တွင်းစစ်အတွင်း နှစ်ဖက်လုံးအတွက် ငွေကြေးအရင်းအမြစ်အဖြစ်လည်း ပါဝင်နေသည်။

စစ်တပ်သည် လုပ်ငန်းလိုင်စင်ထုတ်ပေးမှုကို ထိန်းချုပ်ထားရာ ကျောက်စိမ်းထုတ်လုပ်ရေး လုပ်ငန်းသည် “စစ်အာဏာရှင်များ၏ အသက်ဆက်မည့် ရန်ပုံငွေနှင့် နီးစပ်ရာလုပ်ကိုင်ခွင့်ပေးခြင်း” တို့ဖြစ်လာမည်ကို စိုးရိမ်နေရပြီး ၎င်းတို့လက်တွင် အာဏာဆက်လက် ထိန်းချုပ်ထားရန် ကြိုးစားနေကြောင်း Global Witness ၏ အင်္ဂါနေ့က ထုတ်ပြန်ခဲ့သည့် အစီရင်ခံစာတစ်ခုတွင် ဖော်ပြထားသည်။

“ကျောက်စိမ်းလုပ်ငန်းကို စစ်တပ်၏ထိန်းချုပ်ထားမှုမှာ အလွန်တင်းကျပ်ပြီး စစ်ဗိုလ်ချုပ်များနှင့် ၎င်းတို့၏ မိတ်ဖက်များထံ ငွေကြေးများမရောက်ရှိစေဘဲ ကျောက်စိမ်းဝယ်ယူရန် မဖြစ်နိုင်ကြောင်း” Global Witness ၏ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ မူဝါဒရေးရာအကြံပေးဖြစ်သူ Mr Keel Dietz က ဆိုသည်။

နိုင်ငံတွင်းမှ တူးဖော်ရရှိသော ကျောက်စိမ်း၊ ကျောက်မျက် များအားလုံးကို တင်သွင်းခြင်းမှ တားမြစ်ရေးအတွက် ပိတ်ဆို့အရေးယူမှုများ ဆောင်ရွက်ရန်နှင့် ကုမ္ပဏီများနှင့် ကျောက်မျက်ဝယ်ယူသူများ ကိုလည်း “မြန်မာနိုင်ငံမှ ကျောက်စိမ်းနှင့် ကျောက်မျက်ရတနာများကို ဝယ်ယူခြင်းမပြုရန်” ဤအဖွဲ့က တောင်းဆိုထားသည်။

အရည်အသွေးအမြင့်မားဆုံး ကျောက်စိမ်းများမှာ နယ်စပ်မှတစ်ဆင့် တရုတ်ပြည်သို့ မှောင်ခိုဝင် ရောက်သွားပြီး ကချင်ပြည်နယ်အတွက် အသုံးပြုငွေမှာ မဖြစ်စလောက်သာ ရှိသည်။

အာဏာသိမ်းမှုမတိုင်မီက ကချင်ပြည်နယ် ဖားကန့်ရှိ ကျောက်စိမ်းတွင်းအားလုံး၏ ၇၀ ရာခိုင်နှုန်း မှ ၉၀ ရာခိုင်နှုန်းအတွင်းမှာ “မြန်မာနိုင်ငံတွင် စာရင်းပင် မရောက်ဘဲ” နယ်စပ်သို့ မှောင်ခိုရောင်းချကြခြင်း ဖြစ်ကြောင်း Global Witness က ရေးသားထားသည်။

“မြန်မာ့ကျောက်စိမ်းဈေးကွက်တွင် အရေးပါသည့် ပင်မဝယ်လိုအားတစ်ခုဖြစ်သည့် တရုတ်နိုင်ငံသည် ကုန်သွယ်ရေးနှင့် ဆက်စပ်သည့်ပြဿနာများနှင့် အဂတိလိုက်စားမှုတို့ကို ဖြေရှင်းရာတွင်လည်း အဓိကအခန်းကဏ္ဍက ပါဝင်နေပြန်သည်” ဟုလည်း အစီရင်ခံစာတွင် ဖော်ပြထားသည်။

အာဏာသိမ်းမှုသည် ဆယ်စုနှစ်များစွာကြာ တော်လှန်ပုန်ကန်ခဲ့သည့် ကချင်လွတ်မြောက်ရေး တပ်မတော် (KIA) နှင့် မြန်မာစစ်တပ်အကြား တိုက်ပွဲများ “အပြင်းအထန် အရှိန်မြင့်လာမှု” ကိုလည်း ဖြစ်စေခဲ့ကြောင်း Global Witness အစီရင်ခံစာတွင် ထပ်မံဖြည့်စွက်ထားသည်။

မြန်မာစစ်တပ်သည် မေလတွင် KIA ကို လေကြောင်းထိုးစစ်များ အပြင်းအထန် ဆင်နွှဲခဲ့သည်။  နိုင်ငံမြောက်ဖျားရှိ ပြင်းထန်လှသည့် တိုက်ခိုက်မှုများအတွင်း တပ်မတော်ဘက်မှ စစ်ရဟတ်ယာဉ်တစ်စင်း ပျက်ကျခဲ့ကြောင်း မြန်မာစစ်တပ်က AFP သတင်းဌာနကို ဖြေကြားခဲ့သည်။

အန္တရာယ်ကြီးပြီး တရားဝင်လည်ပတ်မှု လမ်းကြောင်း မရှိသည့် ကျောက်မျက်လုပ်ငန်းအား ပြုပြင်ပြောင်းလဲနိုင်မည့် အခွင့်အရေးကို ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ဦးဆောင်သည့်အစိုးရက အစပြုခဲ့သော်လည်း စစ်အာဏာသိမ်းမှုက ဤအခွင့်အရေးကို အဆုံးသတ်သွားစေခဲ့သည်ဟု Global Witness ၏ အစီရင်ခံစာတွင် ရေးသားထားသည်။

ထောင်ချီသော တရားမဝင် အလုပ်သမားများသည် ကချင်ပြည်နယ်သို့ နှစ်စဉ်နှစ်တိုင်း လာရောက်ကြပြီး  ပြီးခဲ့သည့်အစိုးရလက်ထက်က လုပ်ကိုင်ခွင့်ပိတ်လိုက်သဖြင့် ထွက်ခွာသွားသည့် ကုမ္ပဏီများ၏ တူးဖော် လက်စကျောက်စိမ်းတွင်းများတွင် အပြိုင်အဆိုင် လာရောက်တူးဖော်ကြသည်။

ထိုကျောက်တူးသမားများသည် အကောင်ကြီးများနှင့် လက်နက်ကိုင်အုပ်စုများက သူတို့၏ အကျိုးစီးပွားအတွက် လက်သိပ်ထိုး လုပ်ခွင့်ပေးထားသူများထံတွင် မာဖီးယားဆန်ဆန် မိုက်ကြေးခွဲ အမြတ်ထုတ်ခြင်း ခံရသည်။

သယံဇာတ အလွန်အကျွံတူးဖော်ထားသည့် တောင်ကုန်းများတွင် မြေပြိုမှုများနှင့် မတော်တဆမှုများ အမြဲ လိုလို ဖြစ်ပွားတတ်သည်။ အထူးအားဖြင့် မိုးများသည့် မုတ်သုန်ရာသီတွင် ဖြစ်သည်။
ပြီးခဲ့သည့်နှစ်က ဖြစ်ပွားခဲ့သော မြေပြိုမှုတစ်ခုတွင်ဆိုလျှင် အသက်ပေါင်း ၃၀၀ နီးပါး ဆုံးရှုံးခဲ့ရသည်။

“မြန်မာပြည်သူများသည် စစ်အုပ်ချုပ်ရေးကို ဆန့်ကျင်ရာတွင် ၎င်းတို့၏ အသက်များကို အလျော်အစားပြု ထားကြပြီဖြစ်ရာ နိုင်ငံတကာအသိုက်အဝန်း အနေဖြင့်လည်း မြန်မာနိုင်ငံတွင် စစ်အာဏာသိမ်းမှု အဆုံးသတ်ရေးနှင့် တရားဝင် ဒီမိုကရက်တစ်အစိုးရတစ်ရပ် အာဏာပြန်လည်ရရှိရေးအတွက် ချက်ချင်း ဦးစားပေးကူညီသင့်ပြီ” ဖြစ်ကြောင်း Mr Dietz က ပြောသည်။

“ယခုကဲ့သို့ ဆောင်ရွက်ရာတွင် အရေးပါသည့် အစိတ်အပိုင်းတစ်ရပ်မှာ ကျောက်စိမ်းတူးဖော်ရေး လုပ်ငန်းအပါအဝင် စစ်တပ်၏ စီးပွားရေးအကျိုးအမြတ်များအား ပစ်မှတ်ထား ပိတ်ဆို့အရေးယူခြင်း မှတစ်ဆင့် မြန်မာစစ်တပ်ထံ ငွေကြေးစီးဆင်းမှုများကို ဖြတ်တောက်ရေး”  ဖြစ်ကြောင်း သူကဆိုသည်။

မေမိုး
(Straits Times တွင်ဖော်ပြထားသည့် ‘Myanmar jade industry becoming 'slush fund' for junta’ ကို မြန်မာပြန်ဆိုပါသည်။)