မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း စစ်ရေးပဋိပက္ခများ၊ စစ်မှုထမ်းဥပဒေကြောင့် စစ်ကောင်စီ၏ အတင်းအဓ္ဓမ ဖမ်းဆီးခြင်းကို ရှောင်တိမ်းရန် မြန်မာနိုင်ငံသားအများအပြားမှာ ရွှေတြိဂံနယ်မြေသို့ ရောက်လာကြပြီး လက်ရှိတွင် အလုပ်လက်မဲ့ဖြစ်နေကြောင်း သိရသည်။

“စစ်ကောင်စီကတော့ သူတို့ရဲ့ လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှုတွေကို နိုင်ငံတကာက မသိနိုင်အောင် အင်တာနက်ကို ဖြတ်ထားတာ။ အင်တာနက်ဖြတ်တောက်မှုဟာ ပြည်သူတွေရဲ့ နားမျက်စိကို ပိတ်လိုက်တာလည်း ဖြစ်သလို စစ်ကောင်စီရဲ့ ပြည်သူတွေအပေါ် နှိပ်စက်မှုမျိုးစုံကိုလည်း အများတကာ မသိနိုင်အောင် ဖုံးဖိနေတာဖြစ်တယ်”

နိုင်ငံတဝန်းတွင် ၂၀၂၄ ခုနှစ်အတွင်း လူမှုကွန်ရက်နှင့် အွန်းလိုင်းပေါ်တွင် စစ်ကောင်စီကို ဝေဖန်ပြောဆို ရေးသားမှုကြောင့် လူဦးရေ စုစုပေါင်း ၃၇၄ ဦး ဖမ်းဆီးခံခဲ့ရပြီး ယင်းအထဲတွင် အမျိုးသား ၂၆၀ ဦး၊ အမျိုးသမီး ၁၁၄ ဦးပါဝင်ကြောင်း Myanmar Internet Project က ဇန်နဝါရီ ၇ ရက်တွင် ထုတ်ပြန်သည်။

အမ်း - မင်းဘူးလမ်းပိုင်း မကွေးတိုင်းအစပ် ရခိုင်ရိုးမတောင်ကုန်းများတွင် တပ်စွဲနေထိုင်လျက်ရှိသည့် စစ်ကောင်စီတပ် စခန်းများကို အာရက္ခတပ်တော် (AA) က ယခုလ အစပိုင်းမှစ၍ ထိုးစစ်ဆင်တိုက်ခိုက် နေကြောင်း သိရသည်။

ရခိုင်ပြည် စစ်ကောင်စီထိန်းချုပ်ဆဲဖြစ်သည့် စစ်တွေနှင့် ကျောက်ဖြူ အကျဉ်းထောင်များမှ အကျဉ်းသား လွတ်မြောက်လာခြင်းမရှိသည့်အပြင် စစ်တွေကနေ ပြည်မဒေသများသို့ ထောင်ပြောင်းခဲ့သည့် ရခိုင်အကျဉ်းသားများလည်း လွတ်မြောက်ခြင်းမရှိကြောင်း သိရသည်။

၂၀၂၄ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၁ ရက်နေ့ကစပြီး မောင်တောမြို့ခံများအား မြို့တွင်းပြန်လည်နေထိုင်ခွင့် ပြုထား ခြင်းဖြစ်သည်။ သို့သော် စစ်ကောင်စီသည် ရခိုင်ကမြို့ရွာများကို လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုများ ဆက်တိုက်လုပ်နေသည့်အတွက် နေရပ်ပြန်ရန် စိုးရိမ်းမှုရှိနေကြသည်ဟု ဒေသခံများက ပြောကြသည်။

ဇန်နဝါရီ ၄ လွတ်လပ်ရေးနေ့၌ စစ်ကောင်စီ လွတ်ငြိမ်းချမ်းသာခွင့်နှင့် လွှတ်ပေးခဲ့သည့် အကျဉ်းသား များထဲတွင် နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားပါဝင်မှုမှာ စစ်ကောင်စီပြောဆိုချက်နှင့် ကွဲလွဲနေကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာ နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားများကွန်ရက် (PPNM)က ယနေ့ ထုတ်ပြန်လိုက်သည်။

မွတ်ဆလင်လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ ARSA ၏ အကြမ်းဖက်တိုက်ခိုက်မှု အန္တရာယ်ကြောင့် မောင်တော၊ ဘူးသီးတောင်၊ ရသေ့တောင်စသည့် ဒေသများတွင် ပြည်သူများ အသက်အိုးအိမ်လုံခြုံရေးမှာ စိုးရိမ်စရာ ဖြစ်လာနေသည်။

ဇန်နဝါရီလ ၅ ရက် ညနေပိုင်း ၃ နာရီကျော်မှာ စစ်ကောင်စီက ဂျက်တိုက်လေယာဉ်နှစ်စီးနှင့် နေရာနှစ်ခုတွင် တိုက်ခိုက်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး တောင်ပေါက်အနီးတွင် မွတ်ဆလင်အမျိုးသမီး နှစ်ဦးနှင့် ကလေးငယ်တစ်ဦး၊ အင်ဇုံပြင် ကျေးရွာအနီးတွင်လည်း အသက် (၁၇) နှစ်အရွယ် အမျိုးသမီးတစ်ဦး သေဆုံးခဲ့ကြောင်း သိရသည်။

ရခိုင်ပြည်၊ စစ်တွေမြို့၊ ဆတ်ရိုးကျ (ကယ်ဆယ်ရေး) ရပ်ကွက်မှ လူငယ် ၃ ဦးကို စစ်ကောင်စီက ဖမ်းဆီး ခဲ့ပြီးပြီးနောက် ယနေ့အချိန်ထိ လွတ်မြောက်လာခြင်းမရှိဘဲ မိသားစုနှင့် အဆက်သွယ်ပြတ်တောက် နေကြောင်း သိရသည်။

အဆိုပါ ဆေးများကို ပထမအဖြတ်အနေဖြင့် ကျောက်တော်၊ ပုဏ္ဏားကျွန်း၊ မြောက်ဦး ၊ ပေါက်တော ၊ မင်းပြား စ သည့်မြို့နယ်တို့မှ HIV လူနာအယောက် ၂၀၀ စီအတွက် ယနေ့ ဇန်နဝါရီ ၆ ရက်မှစ၍ စတင်ထုတ်ပေးနေပြီ ဖြစ်သည်။

မွတ်ဆလင်လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ (ARSA)က ဖမ်းဆီးသွားသည့် ရခိုင်ပြည်၊ ဘူးသီးတောင်နှင့် ရသေ့တောင်မြို့ နယ်မှ ဒေသခံ ၅ ဦးနှင့်ပတ်သက်၍ တစ်လခန့်ကြာအထိ တစ်စုံတစ်ရာ အဆက်အသွယ် မရရှိသဖြင့် စိုးရိမ်နေရကြောင်း မိသားစုဝင်များက ပြောသည်။

သင်္ဘောပေါ်တွင် လိုက်ပါလာသူများမှာ မာန်အောင်နှင့် တောင်ကုတ်မြို့နယ်တို့မှ ဒေသခံများ၊  ကျန်းမာရေး အတွက် ဆေးကုသမှုခံယူရန် သွားရောက်သူများနှင့် ကျောင်းသားများပါဝင်ပြီး ထိုအထဲတွင် ကလေးငယ်နှင့် သက်ကြီးရွယ်အိုအများစု ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

“ သဘာဝဓာတ်မြေဩဇာ သုံးစွဲခြင်းအားဖြင့် မြေတွေမပျက်ဘူး။ အပင်တွေ ကျန်းမာသန်စွမ်းတယ်။ တောင်သူတွေ အကျိုးစီးပွား အတွက် ဈေးနှုန်းသက်သာတဲ့အတွက် ဒီရည်ရွယ်ချက်နဲ့ သဘာဝ ဓာတ်မြေဩဇာတွေကို ထုတ်လုပ်ဖြစ် တာပါ”

ရခိုင်ပြည်၊ သံတွဲမြို့နယ်အတွင်းက စစ်ဘေးရှောင်များမှာ စားဝတ်နေရေးကျပ်တည်းမှု၊ အကူအညီရရှိမှု နည်းပါးခြင်း၊ အလုပ်အကိုင်ရှားပါးမှုကြောင့် တောင်းရမ်းစားသောက်နေရသည်အထိ ရှိလာနေကြောင်း သိရသည်။

အာရက္ခတပ်တော်၏ ရခိုင်ပြည်သိမ်းတိုက်ပွဲအတွင်း ကျဆုံးခဲ့သည့် တပ်မ ၂၂ တပ်မမှူး ဗိုလ်မှူးကြီး အောင်နေမျိုးကို ဗိုလ်ချုပ်ရာထူးနှင့် နပခ အမ်း ဆေးတပ်မှူး ဗိုလ်မှူးကြီး ထွန်းထွန်းဝင်းကို ဗိုလ်မှူးချုပ် ရာထူးအဖြစ် စစ်ခေါင်းဆောင်က တိုးပေးပြီး သူရဲကောင်းဘွဲ့ပါ ချီးမြှင့်လိုက်သည်။

ဂွနှင့် ဧရာဝတီနယ်ချင်းစပ်၊ သာပေါင်းမြို့နယ်နှင့် ကမ်းရိုးတန်းတလျောက်ရှိ ကျေးရွာများတွင် MPT၊ Mytel၊ Atom စသည့် ဆက်သွယ် ရေးလိုင်းအားလုံးပြတ်တောက်သွားခြင်းဖြစ်ပြီး ဒေသခံများ အခက်အခဲဖြစ်နေကြသည်။

ရခိုင်ပြည်၊ တောင်ကုတ်မြို့နယ်နှင့် ပဲခူးတိုင်း၊ ပန်းတောင်းမြို့နယ်အစပ် ရခိုင်ရိုးမတောင်ပေါ်ရှိ စစ်ကောင်စီ၏ တောင်ပုံကြီးစခန်းကို အာရက္ခတပ်တော် (AA) က ထိုးစစ်ဆင်နေ၍ နှစ်ဖက်တိုက်ပွဲ ပြင်းထန်နေကြောင်း စစ်ရေးသတင်းရင်းမြစ်များထံမှ သိရသည်။

ဧရာဝတီတိုင်း၊ ရေကြည်မြို့နယ်၊ ငသိုင်းချောင်းမြို့နှင့် ၅၇ မိုင် အကွာရှိ စစ်ကောင်စီ၏ နယ်ခြားစစ် ဆေးရေးဂိတ် ဖြစ်သည့် ဗေဒါစစ်ဆေးရေးဂိတ်ကို AA က ဇန်နဝါရီ ၂ ရက်မှ စကာ ထိုးစစ်ဆင်နေ၍ တိုက်ပွဲများဖြစ်ပွားနေခြင်း ဖြစ်သည်။