- အမေရိကန်နှင့် မဟာမိတ်များ ‘ဒရုန်း’သင်္ဘောများ စမ်းသပ်
- ရေဘေးသင့် ဖုံသာချောင်းဒေသတွင် ငှက်ဖျားနှင့် ဝမ်းရောဂါ အဖြစ်များနေ
- ဒုက္ခသည်အရေး အဆုံးမရှိ ထိုင်စောင့်နေ၍မရဟု ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ခေါင်းဆောင် မိုဟာမက်ယူနွတ်ပြော
- လေကြောင်းဗုံးကြဲမှုကြောင့် ရခိုင်တွင် လေးရက်အတွင်း အရပ်သား သေဆုံးဒဏ်ရာရသူ ၂၅ ဦးရှိ
- ဂွတိုက်ပွဲ ပြင်းထန် (ကုလားပြင်ရွာမှ စစ်ကောင်စီတပ်သားများ တပ်ဆုတ်ထွက်ပြေး)
ရက္ခိုင့်တပ်တော်အပေါ် တရုတ်၏မျက်နှာသာပေးမှုသည် အဘယ်ကြောင့် အိန္ဒိယကို ထိခိုက်စေသနည်း
အချို့သော လက်နက်ကိုင်အုပ်စုများအား တရုတ်က အားပေးအားမြှောက်ပြုမှုအပေါ် မြန်မာအနေဖြင့် စိုးရိမ်ပူပန်မှုရှိကြောင်း မကြာသေးခင်က ရုရှားနိုင်ငံပိုင်မီဒီယာတွင် ဖော်ပြခဲ့သည်။ ၎င်းမှာ အိန္ဒိယနိုင်ငံအတွက်လည်း အလွန်စိုးရိမ်စရာ ဖြစ်နေသည်။
31 Jul 2020
အချို့သော လက်နက်ကိုင်အုပ်စုများအား တရုတ်က အားပေးအားမြှောက်ပြုမှုအပေါ် မြန်မာအနေဖြင့် စိုးရိမ်ပူပန်မှုရှိကြောင်း မကြာသေးခင်က ရုရှားနိုင်ငံပိုင်မီဒီယာတွင် ဖော်ပြခဲ့သည်။ ၎င်းမှာ အိန္ဒိယနိုင်ငံအတွက်လည်း အလွန်စိုးရိမ်စရာ ဖြစ်နေသည်။
ရက္ခိုင့်တပ်တော်မှာ မြန်မာ့တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင် အမည်ထုတ်ပြောကြားခဲ့သည့် အဖွဲ့များအနက်မှတစ်ဖွဲ့ဖြစ်ပြီး အိန္ဒိယနိုင်ငံ၊ မီဇိုရမ်ပြည်နယ်နှင့် ထိစပ်လျက်ရှိသော ရခိုင်နှင့်ချင်း ပြည်နယ်တို့တွင် အဓိကလှုပ်ရှားလျက်ရှိသည်။ အဆိုပါဒေသများတွင် အစိုးရစစ်တပ်နှင့် လက်နက်ကိုင်များအကြား လပေါင်းများစွာကြာအောင် တိုက်ပွဲများပြင်းထန်လျက်ရှိပြီး နှစ်ဖက်လုံးတွင် ထိခိုက်ကျဆုံးမှုများရှိသည်။
ရက္ခိုင့်တပ်တော် (အေအေ) ကို ရခိုင့်အမျိုးသားအဖွဲ့ချုပ်၏ စစ်ရေးမဏ္ဍိုင်တစ်ရပ်အဖြစ် ၂၀၀၉ ခုနှစ်တွင် ဖွဲ့စည်းတည်ထောင်ခဲ့သည်။ ရည်ရွယ်ချက်မှာ မြန်မာနယ်ချဲ့အုပ်ချုပ်မှုကြောင့် ထိခိုက်ခံစားရသည့် ရခိုင်လူမျိုးများ ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့် ရရှိရန်နှင့် လူမျိုးရေးစရိုက်လက္ခဏာနှင့် ယဉ်ကျေးမှုအမွေအနှစ်များကို ကာကွယ်ရန်ဟူသည့် “ရက္ခိတလမ်းစဉ်” ကို ထိန်းသိမ်းကာကွယ်စောင့်ရှောက်ရန်ဟု အေအေက ဆိုသည်။
အေအေသည် ကနဦးတွင် ကချင်လွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော် (ကေအိုင်အေ)ထံမှ စစ်သင်တန်းရရှိပြီး လက်ရှိတွင် လက်နက်ကိုင် ၇ ဖွဲ့ပါဝင်သော မြောက်ပိုင်းမဟာမိတ်အဖွဲ့တွင် အဖွဲ့ဝင်ဖြစ်သည်။ လွန်ခဲ့သော ၆ နှစ်ကျော်ကာလမှစ၍ အေအေသည် ရခိုင်ပြည်မြောက်ပိုင်းရှိ မြို့အများတွင် စစ်ဆင်ရေးများ တဖြည်းဖြည်းတိုးချဲ့လာခဲ့သည်။
အေအေသည် တရုတ်အစိုးရနှင့် ဆက်ဆံရေးကို အခိုင်အမာတည်ဆောက်နိုင်မှုကြောင့် တရုတ်လက်ဝယ်ခံ ‘ဝ’ပြည် သွေးစည်းညီညွတ်ရေးတပ်မတော်ကဲ့သို့ အနေအထားမျိုး ရောက်လာနိုင်ခြေမှာလည်း မြင့်မားလာသည်။ တရုတ်၏ မြန်မာပြည်တွင်းရှိ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်များအား အားပေးအားမြှောက်ပြုခြင်းသည် အိန္ဒိယသမုဒ္ဒရာကို ထွက်ပေါက်အဖြစ် အသုံးချနိုင်ရေးအတွက် ၎င်း၏ ရပ်ဝန်းနှင့်လမ်းစီမံကိန်း အပါအဝင် မဟာဗျူဟာမြောက် ရည်မှန်းချက်များကို ဖြည့်ဆည်းရန် “မီးစတစ်ဖက်၊ ရေမှုတ်တစ်ဖက်” လမ်းစဉ်ကို ကျင့်သုံးဆောင်ရွက်နေခြင်းဖြစ်သည်။
အခြားတစ်ဖက်တွင်မူ အင်အားကြီးထွားလာသော ရက္ခိုင့်တပ်တော်သည် အိန္ဒိယနိုင်ငံအတွက် ကဏ္ဍမျိုးစုံတွင် ကြီးမားသော ဂယက်ရိုက်ခတ်မှုများ ရှိလာနိုင်သည်။
အမေရိကန်ဒေါ်လာ သန်းရာပေါင်းများစွာတန်သော ကုလားတန်ဘက်စုံပို့ဆောင်ရေး စီမံကိန်းအနာဂတ်မှာလည်း ချင်းနှင့် ရခိုင်ပြည်နယ်တွင် ဆက်လက်ဖြစ်ပွားနေသော အဖျက်အမှောင့် တိုက်ခိုက်မှုများကြောင့် ပို၍မသေချာမရေရာသည့် အခြေအနေဖြစ်လာနိုင်သည်။
နိုဝင်ဘာလအတွင်း စီမံကိန်းတွင်အလုပ်လုပ်နေသော အိန္ဒိယဝန်ထမ်း ၅ ဦးအား လက်နက်ကိုင်များက ဖမ်းဆီးခေါ်ဆောင်သွားခဲ့သည်။ လေးဦးမှာ ပြန်လည်လွတ်မြောက်လာကာ ကျန်တစ်ဦးမှာ ဖမ်းဆီးခံထားရစဉ် သေဆုံးသွားခဲ့သည်။ တစ်လအကြာတွင် ရက္ခိုင့်တပ်တော်က အိန္ဒိယအစိုးရအနေဖြင့် ၎င်း၏အရှေ့မျှော်ဝါဒတွင် အရေးပါသည့် စီမံကိန်းကို ဆက်လက်လုပ်ဆောင်လိုပါက ရခိုင့်တပ်တော်အား အခွန်ပေးရန်နှင့် စေ့စပ်ညှိနှိုင်းရန် ထုတ်ပြောခဲ့သည်။ အဆိုပါဖြစ်ရပ်များကို ကြည့်ပါက စီမံကိန်းကို ရှေ့ဆက်ဆောင်ရွက်ရန်နှင့် အောင်မြင်စွာအပြီးသတ်နိုင်ရေး ခက်ခဲနေဦးမည်မှာ မြင်သာနေပြီဖြစ်သည်။
ယခုစီမံကိန်းသည် ရခိုင်ပြည်နယ် စစ်တွေမြို့နှင့် ချိတ်ဆက်မည်ဖြစ်သည်။ သို့သော် တရုတ်သည် အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏ ဒေသတွင်းအင်အားလွှမ်းခြုံမှုကို လိုလားမည်မဟုတ်ပေ။ စစ်တွေသည် ရပ်ဝန်းလမ်းမစီမံကိန်းတွင် အဓိကကျစွာပါဝင်နေသည့် ကျောက်ဖြူရေနက် ဆိပ်ကမ်းနှင့် မဝေးသည့်နေရာတွင် ရှိသည်။ ဤသည်ကို ကြည့်ခြင်းအားဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံ၏ အရှေ့မြောက်ဒေသနှင့် ချိတ်ဆက်တော့မည့်အစီအစဉ်အဖြစ် အပြောင်းအလဲကြီး လုပ်ဆောင်နိုင်တော့မည်ဖြစ်သည်။ လက်ရှိတွင် တစ်ခု တည်းသောလမ်းကြောင်းဖြစ်သည့် အိန္ဒိယနိုင်ငံ၊ မဏိပူရရှိမိုရေးမြို့ မှတစ်ဆင့် ချိတ်ဆက်သည့်လမ်းသည် သုံးနိုင်ငံ အဝေးပြေးလမ်းမနှင့် နောက်ဆုံးတွင် ချိတ်ဆက်သွားမည်ဖြစ်သည်။
လာဒါ့ဒေသ အရှေ့ပိုင်းတွင် တရုတ်ပြည်သူ့လွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်နှင့် ထိပ်တိုက်တွေ့ဆုံခဲ့သည့် ဂါဝမ်တောင်ကြားအရေး ဖြစ်ပွားချိန်တည်းက ညီညွတ်သောအာသံလွတ်မြောက်ရေးတပ်ဦး (ULFA) ကဲ့သို့သော အိန္ဒိယအရှေ့မြောက်ပိုင်းရှိ ခွဲထွက်ရေး သူပုန်အချို့သည် စစ်ရေးလှုပ်ရှားလာကြသည်။ သို့သော် လတ်တလော ၎င်းတို့၏ ရည်မှန်းချက်များမှာ ရှင်းလင်းမှုမရှိပေ။ ULFA က တရုတ်ကို ထောက်ခံသော ဗီဒီယိုများ စုစည်းထားကြောင်းနှင့် ULFA ခေါင်းဆောင် ပါရပ်ရှ်ဘာရူအာသည် အဖွဲ့ ပြန်လည်အားကောင်းအောင် အလေးအနက်ကြိုးပမ်းသည့် အထောက်အထားများတွေ့ရှိရသည်ဟု သတင်းများက ဆိုသည်။
အဆိုပါအဖွဲ့များသည် ပြီးခဲ့သည့်နှစ်အစောပိုင်းက ဟူးကောင်းချိုင့်ဝှမ်း အနောက်မြောက်ပိုင်း တဂါးတွင် မြန်မာ တပ်မတော်၏ ဝင်ရောက်စီးနင်းမှုကိုခံခဲ့ရပြီးနောက် စစ်စခန်းများတည်ဆောက်ရန်နှင့် စစ်ရေးလေ့ကျင့်မှုများ ပြုလုပ်ရန် ပိုမိုလိုခြုံသောနေရာများ လိုအပ်နေကြသည်။ အေအေသည် ULFA နှင့် အခြားသော လက်နက်ကိုင်အုပ်စုများကို ၎င်းတို့နယ်မြေတွင် အခြေစိုက်ခွင့် မပေးဟု မပြောနိုင်ပေ။ ထိုနယ်မြေသည် အဆိုပါအဖွဲ့များအတွက် မြေပြင်အနေအထားနှင့် နယ်မြေအလှမ်းကွာဝေးခြင်းကြောင့် အားသာချက် မရှိသော်လည်း နှစ်အနည်းငယ်အထိ ဆက်လက် ရှင်သန်နိုင်သည်။ ချင်းပြည်နယ်နှင့် ရခိုင်ပြည်နယ်များတွင် မဏိပူရအဖွဲ့များ၏ စစ်ရေးလှုပ်ရှားမှုများ ရှိနေသည်ဆိုသည့် ကောလဟလများမှာ နဂိုကပင်ရှိနေပြီးဖြစ်သည်။
အေအေလက်နက်ကိုင်တပ် အင်နှင့်အားနှင့်တည်ရှိမှုသည် အိန္ဒိယနှင့် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံများသို့ ဆေးဝါးအတုများ ဝင်ရောက်မှုကိုလည်း ပိုမိုများပြားလာစေနိုင်သည်။ ထို့ပြင် ရခိုင့်တပ်တော်သည် မူးယစ်ဆေးဝါး တရားမဝင် ရောင်းဝယ်ဖောက်ကားမှုတွင် ပါဝင်နေပြီး အဆိုပါငွေကြေးများကို လက်နက်ကိုင်လမ်းစဉ် ဆက်လက်တည်မြဲစေရန် အသုံးပြုနေသည်ဟူသည့် ယူဆချက်များလည်း ရှိနေသည်။
အိန္ဒိယအရှေ့မြောက်ပိုင်းတွင် ပြီးခဲ့သောနှစ်အနည်းငယ်အတွင်း ပြောင်းလဲလာသောအခြေအနေများက အဆိုပါဒေသသည် မူးယစ် ဆေးဝါးကုန်သွယ်ရေးလမ်းကြောင်း ဖြစ်လာနေကြောင်း ညွှန်ပြနေသည်။ နယ်စပ်လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့များ ပုံမှန်ကင်းလှည့်ချိန်များ တွင်သာမက ပိတ်ဆို့ထားသော အချိန်ကာလများတွင်ပါ မူးယမ်းဆေးဝါးများ ဖမ်းဆီးရမိနေပြီး ဆေးဝါးအများစုကို အိန္ဒိယ-ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နယ်စပ်တစ်လျှောက်ရှိ ဒူဘရီနှင့် ကူ့ချ်ဘီဟာမြို့တို့တွင် ဖမ်းမိခြင်းက ဤအနေအထားအတွက် မငြင်းသာသည့် သက်သေများ ဖြစ်ပေသည်။
မေမိုး
(Why China’s support to Myanmar’s Arakan Army is bad for India ကို မြန်မာမှုပြုပါသည်။)
ဆက်စပ်ဖတ်ရှုရန် -