ရခိုင်လူငယ်ညီလာခံမှာ ခေါင်းစဉ်လေးခုကို အဓိကထားဆွေးနွေးခဲ့ကြတယ်။ လူငယ်နှင့်နိုင်ငံရေး၊ လူငယ်နှင့်အလုပ်အကိုင်အခွင့်အလမ်း၊ လူငယ်နှင့်ပညာရေး နှင့် လူငယ်နှင့်မူယစ်ဆေးဝါးဆိုတဲ့ ကဏ္ဍတွေပါ။ ရခိုင်ပြည်ရဲ့ လက်ရှိအနေအထားကိုကြည့်ရင် ဒီကဏ္ဍလေးခုဟာ ရခိုင်လူငယ်တွေ အတွက်သာမကဘဲ ရခိုင်ပြည်သူတစ်ရပ်လုံးအတွက်ပါ အလွန်အရေးကြီးတယ်ဆိုတာ ငြင်းစရာ မရှိပါဘူး။ ဒေသ (၂၆) ခုက လူငယ်ကိုယ်စားလှယ်တွေ တင်သွင်းခဲ့ကြတဲ့စာတမ်းတွေကို ကြည့်ရင်လည်း ဒီပြဿနာတွေဟာ ပုံစံအမျိုးမျိုးနဲ့ ဒေသအသီးသီးက ရခိုင်လူငယ်တွေအပေါ် သက် ရောက်မှုများစွာ ရှိနေတယ်ဆိုတာတွေ့ရပါတယ်။

ဒီမိုကရေစီလမ်းကြောင်းကို လျှောက်လှမ်းနေသော အစိုးရတစ်ရပ်အနေဖြင့် တန်းတူညီမျှမှုကို အထူးဦးစားပေး ဆောင်ရွက်ရမည်ဖြစ်သည်။ ပြည်နယ်၊ ပြည်မ မခွဲခြားဘဲ တန်းတူအခွင့်အရေးမပေးသေးသရွေ့ တော့ စစ်မှန်သော ဒီမိုကရေစီအစိုးရတစ်ရပ် ဖြစ်လာမည်မဟုတ်ပေ။

ပြီးခဲ့တဲ့ မေလ (၁) ရက်နေ့ကနေ မေလ (၅) ရက်နေ့အထိ ( ၅) ရက်တာ ကျင်းပပြုလုပ်ခဲ့တဲ့ ရခိုင်လူငယ်ညီလာခံ အောင်မြင်စွာ ပြီးဆုံးခဲ့ပါတယ်။ ရခိုင်လူငယ်တွေဟာ အခက်အခဲအမျိုးမျိုးကြားမှ  လူငယ်ညီလာခံအောင်မြင်စွာ ကျင်းပနိုင်ခဲ့တယ်ဆိုတာ  အသိအမှတ်ပြုစရာတစ်ခု ဖြစ်ပါတယ်။

စံရဖွေအများအပြားသည် ရခိုင်တွင် (အထူးသဖြင့်) စစ်တွေတွင်ရှိနေဆဲ၊ မင်းတို့လိုက်ရှာကြဟုပြောခဲ့၏။ အဖိုး၏အမှာစကားကို တခါတရံမေ့မေ့လျော့လျော့ရှိ သော်ငြား ပေါ့ပေါ့မထားသော မောင်စိန်သည် ပညာတတ်ဟုဆိုသော တက္ကသိုလ်ဘွဲ့ရတစ်ဦးဖြစ်လာစတွင် စံရဖွေအကြွင်းအကျန်များ တွေ့လိုတွေ့ငြား စစ်တွေတွင်ရှာဖွေ၏။

ဇန်နဝါရီ (၁၆) ရက်နေ့က ဖြစ်ပွားသွားခဲ့သော ရခိုင်ပြည်နယ်၊ မြောက်ဦးမြို့မှ အဖြစ်အပျက်သည် ရခိုင် တိုင်းရင်းသားအများစု၏အတွက် အရပ်သားစစ်စစ်အစိုးရ၏ ဒီမိုကရေစီဆန်ခြင်းကို မေးခွန်းထုတ်စရာဖြစ်ခဲ့သည်။ ရခိုင်ဘုရင့်နိုင်ငံတော်ကျရှုံးခြင်း အထိမ်းအမှတ်စာပေဟောပြော ပွဲကျင်းပရန်စီစဉ်ခြင်းမှ စတင်ခဲ့သော ထိုဖြစ်စဉ်များထဲတွင် အရပ်သားလူငယ်များသေဆုံးခဲ့ကြရ ခြင်းနှင့်ပတ်သက်၍ ရခိုင်ပြည်သူအများစုက အစိုးရအပေါ် စိတ်ပျက်လက်ပျက်ဖြစ်ခဲ့ကြသည်။

မဆိုကောင်း၊ ဆိုကောင်းပေါ့လေ တို့ဝန်ကြီးချုပ် ဦးညီပုကြီးသာ (လွဲပါစေ … ဖယ်ပါစေ ) ခန္ဓာဝန်ချခဲ့ရင်၊ စစ်တွေမြို့ပေါ်မှာ အုတ်ဂူကလေးတောင် မျက်နှာပြစရာ ရှိပါ့လေမလားလို့  ငမောင်တစ်ယောက် မခံချိမခံသာ တွေးမိပါတယ်ဆိုရင် လွန်မယ်တော့မထင်ပေါင်။      ။

ယခင်က ရခိုင်ပြည်နယ်မြို့ရွာများတွင် မုန့်ပဲသရေစာများကို ပေါက်ဖက်၊ ငှက်ပျောဖက် စသည်တို့ဖြင့် ထုပ်ပိုးရောင်းချခဲ့ကြသည်။ သို့သော်လည်း ယနေ့အချိန်တွင် ဖက်များနေရာတွင် ပလပ်စတစ်များ အစားထိုးဝင်ရောက် နေရာယူခဲ့ကြသည်။ ပေါက်ဖက်၊ ငှက် ပျောဖက်များ ရှားပါးသွား၍ အသုံးလွယ်သော ပလပ်စတစ်ကို အသုံးပြုနေခြင်းဖြစ်သည်။ လောင်စာအတွက် ထင်းနှင့်မီးသွေးတို့ကိုသာ မှီခိုအားထားရသော ရခိုင်ဒေသတွင် သစ်တောများ ပြုန်းတီးသွား၍  ပေါက်ဖက်များလည်း ရှားပါးလာခဲ့သည်။

“ ဘောင် ” ဆိုတဲ့ စကားလုံးကို အဘိဓာန်ထဲမှာ “ ထိန်းကွပ်ထားသော ပတ်လည်အနားသတ် ” လို့ အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုထားပါတယ်။ အဲဒီဘောင်ဆိုတဲ့ အထိန်းအကွပ်နဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ်ကိုတည်ဆောက်ဖို့ ကြိုးစားနေကြတဲ့အထဲမှာတော့ ရခိုင်ပြည်နယ်မှာရှိနေတဲ့ နိုင်ငံရေးပါတီတွေ၊ လူမှုအဖွဲ့အစည်းတစ်ချို့နဲ့ ရပ်ကွက်၊ကျေးရွာကနေ မြို့ပြအထိ ပါဝင်တယ်လို့ ဆိုရမှာဖြစ်ပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံမှာ ခရီးသွားလုပ်ငန်းနဲ့ အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းပြုနေတဲ့ တိုင်းနဲ့ပြည်နယ်ထဲမှာ ရခိုင်ပြည်နယ်ကလည်း တစ်ခုအပါအဝင်ဖြစ်ပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ခရီးသွားလုပ်ငန်း တွင်ကျယ်တာကတော့ ပုဂံ၊ ရန်ကုန်၊ မန္တလေး စတဲ့မြို့တွေက ထိပ်ဆုံးမှာရှိနေတာပါ။ လည်ပတ်စရာတွေများပြီး နိုင်ငံခြားသားအကြိုက် ရှေးဟောင်း မြို့တော်နဲ့ နာမည်ကျော် ငပလီကမ်းခြေတို့ရှိတဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ်ကလည်း ခရီးသွားလုပ်ငန်း တွင်ကျယ်လာပါတယ်။ မြောက်ဦးမြို့မှာ ရှေးဟောင်းသမိုင်းဝင် သျှစ်သောင်း၊ ကိုးသောင်း၊ ထုက္ကန်သိမ်နဲ့ လေးမျက်နာ စတဲ့ဘုရားများစွာရှိသလို ငပလီကမ်းခြေဟာလည်း အပန်းဖြေလို့ကောင်းတဲ့ သဘာဝရှုခင်းများစွာ ရှိပါတယ်။

နိုင်ငံ၏ အဆင်းရဲဆုံးပြည်နယ်မှာ ပညာရေးသည်လည်း အနိမ့်ဆုံးအဆင့်နှင့် ခရီးသွားနေသည်မှာ ကြာခဲ့လေပြီ။ အထူးသဖြင့် တက္ကသိုလ်ဝင်တန်းစာမေးပွဲအောင်ချက် တိုင်းနှင့်ပြည်နယ်တွင် ရခိုင်ပြည်နယ်သည်အနိမ့်ဆုံး အဆင့်မှာ ရှိနေသည်။ ယခင်ကတော့ ရခိုင်ပြည်နယ်အောက်တွင် ချင်းပြည်နယ် ရှိခဲ့သည်မှန်သော်လည်း ပြီးခဲ့သည့် ပညာသင်နှစ်မှာ ချင်းပြည်နယ်က ကျော်တက်သွားခဲ့သည်။

        တကယ်တော့ “ လူတိုင်း လွတ်လွပ်စွာကိုးကွယ်ခွင့်ရှိသည် ” ဟု လူ့အခွင့် အရေးစာတမ်းတွင် ပါရှိပေမယ့် ရခိုင် ပြည်နယ်အတွင်း ဘာသာခြားတို့ထံ စွန့်ပစ်ခြင်းခံရတဲ့ ရခိုင်အမျိုးသမီးတစ်ယောက်အတွက် ဘာသာရေးဆိုတာကို ရွေးချယ်ခွင့်ရှိပါတော့မလား ....

နွမ်းပါးတဲ့ ရခိုင်လူမျိုးတွေကို ဆင်းရဲတွင်းထဲက လွတ်အောင် ဆွဲတင်ဖို့ စက်မှုဇုန်တွေ တည်ထောင်ပေး ရမယ်လို့ ဘယ်သူဘယ်ဝါက အတွေးဖောက်ပေးလိုက်သလဲတော့ မသိ။ ကျွန်တော်တို့ရဲ့ လေ့လာမှုအရတော့ ကျောက်ဖြူမြို့မှာ တည်ဆောက်မယ့် ကျောက်ဖြူအထူးစီးပွားရေးဇုန် (သို့တည်းမဟုတ်) စက်မှုဇုန်ကတော့ ကျောက်ဖြူဒေသခံတွေကို အကျိုးထူးပေးမယ့် လက္ခဏာတော့ မမြင်မိချေ။

၂၀၁၀ ခုနှစ်မှာ တည်ထောင်ခဲ့တဲ့ ရခိုင်တိုင်းရင်းသားများတိုးတက်ရေးပါတီမှာ ဒေါက်တာအေးမောင်ဟာ ဥက္ကဋ္ဌဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။ ဒေါက်တာအေးမောင်ဟာ ၂၀၁၀ ရွေးကောက်ပွဲမှာ အနိုင်ရခဲ့ပြီး အမျိုးသားလွှတ်တော်မှာ ဘင်္ဂလီအရေးများနှင့်ပတ်သက်ပြီး အစွမ်းပြနိုင်ခဲ့တဲ့ လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်ဖြစ်တဲ့အတွက် ထင်ရှားကျော်ကြားခဲ့တယ်။

တိတ်တဆိတ် လာရောက်ခြင်းနဲ့ရခိုင်ပြည်မြောက်ဘက်ခြမ်း ခရီးကို ၂၀၁၇ နိုဝင်ဘာလ ၂ ရက်နေ့မှာ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် စတင်လိုက်ပါတယ်။ ၁၄ နှစ်ကာလအတွင်းမှာ ပထမဆုံးအကြိမ် အဖြစ် ရောက်ရှိခဲ့တဲ့ခရီးစဉ်ဖြစ်သလို ကင်းစခန်း ၃၀ ကို ARSA အကြမ်းဖက်သမားတွေက နယ်မြေကျူးကျော်ပြီး အကြမ်းဖက်လို့ သုံးလမြောက်တဲ့ ကာလလည်းဖြစ်ပါတယ်။

တစ်ကမ္ဘာလုံးက အားပေးထောက်ခံခြင်းကိုခံနေရတဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ်ရှိ လူအခွင့်အရေးအခွင့်ထူးခံ ဘင်္ဂါလီတွေရဲ့ ရည်ရွယ်ချက်၊ ဦးတည်ချက်တွေဟာ ဖုံးဖိမရနိုင်လောက်အောင် ပေါက်ကွဲလာခဲ့ပါတယ်။ ၂၀၁၂ ခုနှစ် ပဋိပက္ခမှ အစပြုပြီး အကြမ်းဖက်မှုဖြစ်စဉ်တွေကို တစိုက်မတ်မတ် လုပ်ကိုင်လာခဲကြတဲ့ ဘင်္ဂါလီတွေဟာ အခုအချိန်မှာ တော့ အတော်အင်အား ကောင်းနေပြီလည်းဖြစ်တယ်။ လက်နက်တွေ၊ စစ်သင်တန်းတွေ၊ တပ်စခန်းတွေအထိ သူတို့ တိုးချဲ့လုပ်ကိုင်လာပြီးတော့ ဒေသတွင်း မတည်ငြိမ်မှုတွေကို အBကိမ်ပေါင်းများစွာလုပ်ကိုင်လာခဲ့ ကြပါတယ်။ အထူးသဖြင့် ဘင်္ဂါလီလူမျိုးအချင်းချင်းမှာတောင် အစိုးရနဲ့ ဆက်စပ်သူ၊ သတင်းမီဒီယာတွေနဲ့ ဆက် စပ်သူတွေကို သတ်ဖြတ်မှုတွေပြုလုပ်လာကို ကြည့်ခြင်းအားဖြင့် အစိုးရရဲ့ယန္တရားတစ်ခုလုံး မောင်တောဒေသ မှာ လည်ပတ်မှုမရှိအောင် ပြုလုပ်နေတယ်ဆိုတာဟာ ပေါ်လွင်နေပါတယ်။

မြို့တော်၏ အနားသတ်မျဉ်းများတွင် ဝန်ထမ်းများ စုဝေးနေတတ်သည်။ အထူးသဖြင့် ဈေး၊ ဆိပ်ကမ်းများတွင်ဖြစ်သည်။ တာဝန်ကျေလှသော ဝန်ထမ်းများ၊ အသက်အရွယ်နှင့် မမျှအောင် ဝန်ထမ်းနေသည့် ဝန်ထမ်းများ။ သူတို့သည် တာဝန်ကျေ ပွန်အောင်လည်း အလုအယက် ဝန်ဆောင်မှုပြုကြသည်။ သူတို့မှာ မြော်မြင်သော အတွေးအခေါ်မရှိ၊ ဝန်ထမ်းနေရလျှင် ကျေနပ်နေသည့်အသွင်။ နိုင်ငံတော်လစာကို ထုတ်ယူကာ ပြည်သူများအား ပမာမခန့် ဆက်ဆံနိုင်သော ဝန်ထမ်းတချို့ကဲ့သို့ မာန်မာနများလည်း သူတို့မှာမရှိ။ သူတို့ကို တွေ့ချင်လျှင် မြို့တော်စစ်တွေ၏ ရခိုင်ပြည်နယ်အစိုးရရုံးမှ သုံးဘီးဆိုင်ကယ် ၂၀၀ ဖိုး စီးလိုက်လျှင် စစ်တွေမြို့မဈေး၏ ဈေးဖောင်တော်များတွင် တွေ့နိုင်သည်။ ရခိုင်ပြည်နယ်လွှတ်တော် တည်ရှိရာနေရာမှလည်း တစ်နာရီသာသာ ခရီးသာရှိသည်။ ယင်းနေရာတွင် ဝန်ထမ်းချင်နေသည့် ဝန်ထမ်းများရှိနေသည်။

ပြည်တွင်းစစ်ပွဲတွေနဲ့ မငြိမ်သက်သေးတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ရခိုင်ပြည်နယ်ထဲက မောင်တောဒေသဟာ နယ်စပ်မလုံခြုံမှုတွေနဲ့ တရားဥပဒေစိုးမိုးမှု အားနည်းတဲ့ အခြေနေတွေကြောင့်  ထိတ်လန့်စရာ သတင်းတွေနဲ့အတူ ဒေသနေ ပြည်သူတွေကို ခြိမ်းခြောက်လာပါတယ်။

“စီမံကိန်းပြီးသွားတာနဲ့ ရေနံတင်သင်္ဘောတွေဝင်ထွက်နေပြီဗျာ။ သင်္ဘောတွေ ဝင်ထွက်တဲ့ လမ်းကြောင်းတွေမှာ ငါးဖမ်းခွင့် မရပါဘူး။ ငါးဖမ်း ခွင့်မရတဲ့အတွက် ကျနော်တို့ရဲ့ စားဝတ်နေရေးအခက်ခဲဖြစ်ပေါ်ပါတယ်။ ” လို့ DMG ကို ပြောဆိုလိုက်တဲ့သူက မဒေးကျွန်းက ရေလုပ်ငန်း လုပ်ကိုင်သူတစ်ဦးဖြစ်တဲ့ ဦးမောင်မြင့်ဖြစ်ပါတယ်။

၂၄ ထပ်အမြင့်ပေါ်ကနေ ခုန်ချလိုက်တဲ့ မဇင်မာဦးသတင်းဟာ ပြည်ပကို အလုပ်အကိုင်အမည် မျိုးစုံကွဲပြားပြီး ရောက်ရှိနေကြတဲ့ ရခိုင်ဒေသက ပြည်ပလုပ်သားတွေရဲ့ဘဝကို မေးခွန်းတွေ ထုတ်လိုက်တာပဲဖြစ်ပါတယ်။ အလုပ်အကိုင်အခွင့်လမ်းရှားပါးနေတဲ့ ရခိုင်ဒေသအတွက် ပြည်ပ အိမ်မက်မက်နေကြတဲ့ လူငယ်တွေရဲ့ မျှော်လင့်ချက်တွေကို သတိပြုပေးဖို့ ထိုးလိုက်တဲ့ ခေါင်းလောင်းသံလည်း ဖြစ်ပါတယ်။