ဇီလင်စကီးလို အရည်အချင်းရှိတဲ့ခေါင်းဆောင်မျိုး လိုအပ်နေတဲ့ နွေဦးတော်လှန်ရေး

By Admin 21 Apr 2023

စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးမှာ ပြီးခဲ့တဲ့ဧပြီ ၁၁ ရက်ကဖြစ်ပွားခဲ့တဲ့ စစ်ကောင်စီရဲ့ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုကြောင့် ကလေးငယ်အများ အပြားအပါအဝင် လူပေါင်းရာချီ သေဆုံးခဲ့ရတဲ့ဖြစ်စဉ်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး ရက်စက်ရိုင်းစိုင်းတဲ့ဝါဒ စွဲကိုင်ထားတဲ့ မြန်မာစစ်တပ်ကို နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်းက အပြင်းအထန် ရှုတ်ချခဲ့ကြပါတယ်။ အဲ့ဒီနေ့မတိုင်ခင် ရှေ့တစ်ရက်ကလည်း ချင်းပြည်နယ်မှာ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုကြောင့် အနည်းဆုံးလူကိုးဦး သေဆုံးခဲ့ရပါသေးတယ်။

“၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီအာဏာသိမ်းမှုနောက်ပိုင်း မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ဆိုးရွားလွန်းတဲ့ လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ ပဋိပက္ခတွေအတွက် ဒီ အကြမ်းဖက်တိုက်ခိုက်မှုတွေက စစ်ကောင်စီရဲ့ တာဝန်ယူမှု တာဝန်ခံမှုနဲ့ လူသားဘဝတွေအပေါ် လျစ်လျူရှုထားတယ်ဆိုတာ ထင်ရှားစေပါတယ်” လို့ အမေရိကန်ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူရဲ့ ထုတ်ပြန်ချက်မှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။

ဒါပေမယ့်လည်း မြန်မာစစ်တပ်က အရပ်သားတွေအပေါ် တိုက်ခိုက်သတ်ဖြတ်မှုတွေ တိုးလာနေခြင်းက အနောက်နိုင်ငံတွေရဲ့ ပြစ်တင်ရှုတ်ချတဲ့ စကားလုံးတွေထက် အများကြီးပိုပါတယ်။ ပြည်သူတွေရွေးကောက်တင် မြှောက်ထားတဲ့ အရပ်သားအစိုးရကို ဖြုတ်ချပြီး စစ်အာဏာသိမ်းခဲ့တဲ့ နှစ်နှစ်ကျော်ကာလအတွင်း မြန်မာ့ပြည်တွင်းစစ်ကို ထိန်းချုပ်ရမယ့် အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံတွေ အပါအဝင် ကျန်တဲ့ကမ္ဘာကြီးကလည်း ကြမ်းတမ်းပြင်းထန်တဲ့ စကားလုံးတွေကလွဲပြီး ကျန်တဲ့အရာတွေ ဆောင်ရွက်ဖို့ စိတ်ဝင်စားမှု မရှိသလောက်ပါပဲ။

ကုလသမဂ္ဂရဲ့ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ လူ့အခွင့်အရေးအထူးကိုယ်စားလှယ် တွမ်အင်ဒရူးက “စစ်ကိုင်းလေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှု အပါအဝင် အပြစ်မဲ့ ပြည်သူတွေအပေါ် မြန်မာစစ်တပ်ရဲ့ တိုက်ခိုက်နေမှုက ကမ္ဘာကြီးရဲ့ ဥပေက္ခာပြုမှုနဲ့ စစ်ကောင်စီကို လက်နက်ထောက်ပံ့နေတဲ့အတွက် ကြောင့်ပါပဲ။ ဒီရက်စက်မှုတွေကို ကမ္ဘာ့ခေါင်းဆောင်တွေက ရပ်တန့်ဖို့ နောက်ထပ် ကလေးဘယ်လောက် ထပ်သေပေးရဦးမှာလဲ” လို့တွစ်တာမှာ ရေးသားခဲ့ပါတယ်။

အင်ဒရူးကတော့ မြန်မာ့စစ်ပွဲဟာ ကမ္ဘာကြီးရဲ့ မေ့လျော့ခံနေရတဲ့စစ်ပွဲပဲလို့ ပြောခဲ့ပါတယ်။

သိသာထင်ရှားတာ နှစ်ချက်ကတော့ အတိုက်အခံတွေရဲ့ ငွေကြေးနဲ့လက် နက်အကူအညီတွေပေးဖို့ အကြိမ်ကြိမ်တောင်းဆိုနေမှုကို ကမ္ဘာ့နိုင်ငံတွေက ငြင်းပယ်နေကြတဲ့ တစ်ချိန်တည်းမှာပဲ အနောက်ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံတွေဟာ ရုရှားရဲ့ကျူးကျော်မှုကို ခုခံကာကွယ်ဖို့ နောက်ဆုံးပေါ်လက်နက်တွေနဲ့ ယူကရိန်းကို ထောက်ပံ့ပေးနေတာပါ။

“ပဋိပက္ခနှစ်ခုစလုံးက တစ်ပုံစံတည်း မဟုတ်ပေမယ့်လည်း မြန်မာ့အရေးကို လုံးဝလျစ်လျူရှုထားချိန်မှာပဲ နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်းကို ယူကရိန်းက ဘယ်လောက်တောင် စည်းရုံးထားသလဲဆိုတာက သိသာထင်ရှားပါ တယ်” လို့ Tasmania တက္ကသိုလ်က နီကိုလပ်စ် ဖာရီလေး က သိပ်မကြာခင်ကပဲ အက်ဆေးတစ်ပုဒ်မှာ ရေးသားခဲ့ပါတယ်။

အကြောင်းရင်းတစ်ခုက ဒီမိုကရေစီတော်လှန်ရေးကို ဦးဆောင်မယ့် အထင်ကရ ခေါင်းဆောင်တစ်ယောက် မရှိတဲ့အချက်နဲ့လည်း ဆက်စပ်နေတယ်လို့ ဖာရီလေးက အကြံပြုထားပါတယ်။

“ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နဲ့ တခြားလူထုခေါင်းဆောင်တွေကို ထောင်သွင်း အကျဉ်းချထားတဲ့အတွက် မြန်မာ့အတိုက်အခံတွေရဲ့ တော်လှန်ရေးအတွက် လောက်လောက်လားလား အားထားစရာခေါင်းဆောင်မျိုး မရှိဘူး” လို့လည်း ရေးသားထားပါတယ်။

အလားတူပဲ ဇန်နဝါရီ ၃၁ ရက်ကထုတ်ဝေခဲ့တဲ့ The Economist ဆောင်းပါးတစ်ပုဒ်မှာလည်း “ဒီခုခံတော်လှန်ရေးသစ်မှာ အရည်အချင်းရှိတဲ့ ခေါင်းဆောင်က တစ်ယောက်မှမရှိဘူး” လို့ရေးသားထားပါတယ်။ Frontier Myanmar မှာလည်း “ယူကရိန်းသမ္မတ ဇီလင်စကီးလိုမျိုး နိုင်ငံရဲ့အမှတ်အသားတစ်ခုအဖြစ် လူမှတ်မိတဲ့ ခေါင်းဆောင်မျိုး မရှိတာကလည်း နိုင်ငံတကာရဲ့ ထောက်ခံမှုတွေစုစည်းနိုင်ဖို့ မလွယ်ပါဘူး” လို့ဖော်ပြထားပါတယ်။

NUG ကို ယာယီသမ္မတ ဒူဝါလရှီးလ ခေါင်းဆောင်နေပေမယ့် နိုင်ငံတကာမှာ သူ့ကိုသိတဲ့လူ မရှိသလောက်ပါပဲ။

တော်လှန်ရေးခေါင်းဆောင်တွေ အများကြီးတက်လာခဲ့ပေမယ့် အတက်လွယ် အဆင်းလွယ်နဲ့ အောင်မြင်ကျော်ကြားမှုက ခဏတာလေးပါပဲ။ အာဏာသိမ်းပြီး သိပ်မကြာခင်တုန်းကပဲ ချင်းပြည်နယ်ကဆရာဝန်နဲ့ NLD စည်းရုံးရေးမှူး ဒေါက်တာဆာဆာဟာ စစ်ကောင်စီဆန့်ကျင်ရေး လှုပ်ရှား မှုအတွက် အဓိကပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ တစ်ယောက်ဖြစ်ခဲ့ပေမယ့် ပြီးခဲ့တဲ့ နှစ်ကစပြီး သူ့အောင်မြင်ကျော်ကြားမှု ကျဆင်းသွားခဲ့ပါတယ်။

“NUG အတွင်း ဒေါက်တာဆာဆာရဲ့ အခန်းကဏ္ဍက သိသိသာသာ လျှော့ကျသွားပါပြီ။ နိုင်ငံတကာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေးဝန်ကြီးအဖြစ် ဆက်ပြီးရှိနေပေမယ့် အစိုးရအဖွဲ့ရဲ့ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲတွေနဲ့ အခမ်း အနားတွေမှာ ကြီးကြီးမားမား ပါဝင်နေတာမျိုး တွေ့ရနည်းသွားပါတယ်” လို့ Frontier Myanmar မှာ နိုဝင်ဘာလက ဖော်ပြခဲ့ပါတယ်။

ဒီမိုကရေစီမျက်နှာစာမှာ နောက်ထပ်လှုပ်ရှားသူ တစ်ယောက်ဖြစ်သလို ကာလရှည်ကြာ တက်ကြွလှုပ်ရှားသူတစ်ယောက်ဖြစ်ခဲ့တဲ့ မင်းကိုနိုင်ဆိုရင်လည်း အာဏာသိမ်းပြီး သိပ်မကြာခင်လတွေမှာ ထင်ရှားခဲ့ပေမယ့် သိပ်မကြာခင်မှာပဲ ရှေ့တန်းမျက်နှာစာကနေ သိသိသာသာ ဆုတ်ခွာသွားခဲ့ တယ်လို့လည်း ဖော်ပြထားပါသေးတယ်။

အလားအလာရှိတဲ့ ခေါင်းဆောင်တွေကလည်း စစ်ကောင်စီအင်အားစု တွေရဲ့ ပစ်မှတ်ဖြစ်လာမှာ စိုးရိမ်တဲ့အတွက် လူမြင်ကွင်းထဲထွက်တာမျိုး သိပ်ပြီးလုပ်လိုပုံမပေါ်ပါဘူး။ ၁၉၉၀ ပြည့်လွန်နှစ်တွေကစပြီး နိုင်ငံရဲ့ကာလရှည်ကြာ ဒီမိုကရေစီခေါင်းဆောင်ဖြစ်ခဲ့သလို NLD အစိုးရကို ဦးဆောင်ခဲ့တဲ့ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်သာ လွတ်လွတ်လပ်လပ် လှုပ်ရှားနိုင်ခဲ့ရင်တော့ ဇီလင်စကီးခေါင်းဆောင်နေတဲ့ ကဏ္ဍလို ခေါင်းဆောင်နိုင်မှာပါပဲ။

ဖမ်းဆီးခံရတဲ့နေ့မှာပဲ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်က အာဏာသိမ်းတာကို လက်မခံကြဖို့ မြန်မာပြည်သူတွေကို မှာကြားခဲ့ပြီး စစ်အာဏာသိမ်းမှုက တိုင်းပြည်ကို အာဏာရှင်စနစ်အောက် ပြန်ပြီးတွန်းပို့လိမ့်မယ်လို့ နိုင်ငံ တကာ အသိုင်းအဝိုင်းကိုလည်း သတိပေးခဲ့ပါတယ်။

ဒါပေမယ့်လည်း ပြည်သူတွေဆီပြောလိုတဲ့ သတင်းစကားတွေကို ကြားခံ ကနေတဆင့်သာ သူမအနေနဲ့ ပြောနိုင်ခဲ့ပါတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့ဧပြီမှာတော့ သူမက စည်းလုံးညီညွတ်စွာနဲ့ မတူကွဲပြားတဲ့ အမြင်တွေကိုဆွေးနွေးဖို့ ပန်ကြားခဲ့ပုံပါပဲ။

စာရေးဆရာ၊ လေ့လာသူနဲ့ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ အမေရိကန်သံအမတ် ဟောင်းလည်းဖြစ်ခဲ့တဲ့ စကော့ မာစီရယ် က “စည်းရုံးနိုင်စွမ်းနဲ့ ကျော်ကြားမှုက မြင့်မားတဲ့လူထုလှုပ်ရှားမှုတစ်ရပ်လို အများကြီးအထောက် အကူပြုတာကတော့ အမှန်ပဲ”လို့ Asia Times ကိုပြောပါတယ်။

အာဏာမသိမ်းခင်မှာပဲ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် လွတ်မြောက်ခဲ့ပြီး ပြည်ပဆီထွက်ခွာနိုင်ခဲ့ရင် ဘာဖြစ်မလဲဆိုတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ခန့်မှန်းနိုင်တာ တစ်ခုရှိပါတယ်။

သေချာတာကတော့ ဇီလင်စကီးလိုပဲ သူမကိုလည်း အနောက်တိုင်းနဲ့ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုတို့ရဲ့ ကွန်ဂရက်လွှတ်တော်တွေနဲ့ ပါလီမန်တွေဆီ မိန့်ခွန်းပြောဖို့ ဖိတ်ကြားခံရပါလိမ့်မယ်။ သတင်းပုံမှန် ဖော်ပြခံရသူ လည်း ဖြစ်ပါလိမ့်မယ်။

သတင်းစာတွေ၊ ရုပ်မြင်သံကြားတွေနဲ့ အယ်ဒီတာတွေဟာ လူ့အသည်းနှလုံးကို ထိခိုက်စေမယ့် ဇာတ်လမ်းတွေကို နှစ်ခြိုက်လေ့ရှိပြီး နိုဗယ်လ်ဆုရှင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကိုတော့ အနောက်နိုင်ငံတွေက ချက်ချင်းပဲ အသိအမှတ်ပြုကြမှာဖြစ်ပြီး မြန်မာနိုင်ငံသတင်းတွေက မီးပွားလို စဉ်ဆက်မပြတ် လွှင့်နေပါလိမ့်မယ်။ ဒါပေမယ့် ပြဿနာတစ်ခုရှိနေပါတယ်။

ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အနေနဲ့ ၁၉၈၉ ခုနှစ်ကနေ ၂၀၁၀ ခုနှစ်အထိ ၁၅ နှစ်ကြာ အကျဉ်းကျခံနေရစဉ်ကာလအတွင်း ဒီမိုကရေစီရေးအတွက် အကြမ်းမဖက်တဲ့ ရပ်တည်မှုကြောင့် “အာဏာမရှိသူများရဲ့ ခံနိုင်ရည်စွမ်းအား” အတွက် ၁၉၉၁ ခုနှစ်မှာ နိုဗယ်လ်ဆုချီးမြှင့်ခံခဲ့ရပါတယ်။ အဲဒီကာလတွေမှာ သူမက အနောက်နိုင်ငံတွေရဲ့ ချစ်ခင်ဖွယ်ရာ လစ်ဘရယ်တစ်ယောက်ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။

ဆုတံဆိပ်တွေနဲ့ ဂုဏ်ထူးဆောင်ဆုတွေ ချီးမြှင့်ခဲ့ကြပါတယ်။ ပြင်သစ်ဒါ ရိုက်တာ Luc Besson က “The Lady” နာမည်နဲ့သူမအကြောင်းရိုက်ကူးခဲ့ပြီး အနောက်နိုင်ငံတွေမှာ ထင်ရှားကျော်ကြားစေမယ့် အိုင်ကွန်ဖြစ်စေခဲ့ ပါတယ်။

ဒါပေမယ့် သူမရဲ့ဂုဏ်သိက္ခာတွေအပေါ် ဆိုးဆိုးရွားရွား ထိခိုက်စေခဲ့တဲ့ အဖြစ်တွေလည်း ပေါ်ပေါက်ခဲ့ပါတယ်။ (ပြင်သစ်သတင်းစာတစ်စောင်ကတော့ သူမဖမ်းဆီးခံခဲ့ရတဲ့နေ့မှာပဲ သူမကို “အငြင်းပယ်ခံလိုက်ရသူတစ် ယောက်” လို့ခေါ်ဝေါ်ခဲ့ပါတယ်။)

၂၀၁၅ ရွေးကောက်ပွဲကို သူမခေါင်းဆောင်တဲ့ NLD ပါတီအနိုင်ရခဲ့ပြီး သူမလည်း နိုင်ငံတော်အတိုင်ပင်ခံဖြစ် လာခဲ့ပါတယ်။ အဲ့ဒီနောက်မှာတော့ လစ်ဘရယ်ဝါဒအပေါ်လေးစားသူ၊ ဖိနှိပ်မှုမရှိသူဆိုတဲ့ သူမအပေါ် ဂုဏ်တင်ပြောဆိုခဲ့တာတွေက မှားယွင်းကြောင်း ပြသခဲ့ပါတော့တယ်။ ပိုဆိုးတာကတော့ ၂၀၁၇ ခုနှစ်မှာ နိုင်ငံတကာက အပြင်းထန်ဆုံးရှုတ်ချခဲ့တဲ့ စစ်တပ်ရဲ့ မူဆလင်တွေအပေါ် လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှုနဲ့ ပတ်သက်ပြီး စစ်တပ်ကို ကာကွယ်ပေးခဲ့တဲ့အတွက် သူမပုံရိပ် ညှိုးမှိန်သွားခဲ့ပါတော့တယ်။

မွတ်ဆလင် ၇၃၀၀၀၀ ကျော် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံဘက် ထွက်ပြေးခဲ့ရပြီး ၆ သိန်းနီးပါးကတော့ ဖိနှိပ်ချုပ်ချယ်မှုတွေနဲ့ မြန်မာနိုင်ငံမှာ နေထိုင်နေကြရတယ်လို့ လူ့အခွင့်အရေး စောင့်ကြည့်ရေးအဖွဲ့က ခန့်မှန်းထားပါတယ်။

“စစ်တပ်အပေါ် လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှုဆိုင်ရာ စွပ်စွဲချက်တွေကို သူမက ခုခံကာကွယ်ပေးပြီး နောက်မှာတော့ သူမအပေါ် နိုင်ငံတကာရဲ့ ယုံကြည်ကိုးစားမှုတွေအားလုံး ပြိုလဲသွားတော့တာပဲ” လို့ ဝါရှင်တန်ဒီစီ National War College ပါမောက္ခ ဇာခရီ အဘူဇာ ကပြောခဲ့ပါတယ်။

“သူမက ပြဿနာရဲ့ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းဖြစ်ခဲ့တာပေါ့။ တကယ်လို့များ ညှိုနှိုင်းဆွေးနွေးတာမျိုးနဲ့ ဖြေရှင်းနိုင်ခဲ့မယ်ဆိုရင်တောင် သူမအနေနဲ့ မပါဝင်သင့်ဘူး မဟုတ်လား။ ခုတော့ လမ်းကြောင်းတစ်ခုတည်းကိုပဲ သူမ ဦးတည်ခဲ့တာ ထင်ရှားလွန်းတယ်” လို့ သူကဖြည့်စွက်ခဲ့ပါတယ်။

“ခုတော့ သူမအနေနဲ့ကာကွယ်ပေးဖို့ ပျက်ကွက်ခဲ့တယ်။ နိုင်ငံရေး အထက်တန်းလွှာတွေရဲ့ နား မျက်စိဖြစ်တဲ့လူ တစ်ယောက်က အမှန်တရားဘက်က ရပ်တည်ဖို့ ပျက်ကွက်ခဲ့တယ်။ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းအဖြစ် သူမပါဝင်ခဲ့တဲ့အတွက် နိုင်ငံတကာအထောက်အပံ့ ရဖို့ အခုတော့ NUG အပေါ် ထိခိုက်စေခဲ့တယ်” လို့လည်း သူကပြောပါတယ်။

ဒါပေမယ့်လည်း စည်းရုံးနိုင်စွမ်းရှိပြီး လူထုကြားထင်ရှားသူကသာ ဦးဆောင်ခဲ့ရင် နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်းက ခုထက်ပိုပြီး တုံ့ပြန်နိုင်လိမ့်မယ် ဆိုတာကလည်း သံသယရှိစရာပါပဲ။

“ဒါက တစ်ဦးချင်း တစ်ယောက်ချင်းရဲ့ ကိုယ်ပိုင်အမူအကျင့်နဲ့ ဆိုင်မယ်လို့တော့ ကျနော်မထင်ဘူး။ အဲ့ဒါထက် ခေါင်းဆောင်မှုနဲ့ ပိုပြီးဆိုင်တယ်” လို့ အကြီးတန်း နိုင်ငံခြားသံတမန်တစ်ယောက်က Asia Times ကိုပြောပါတယ်။

လက်ရှိတော်လှန်ရေးမှာ အရေးအကြီးဆုံးပြဿနာက ကျယ်ပြန့်တဲ့ တော်လှန်ရေးလှုပ်ရှားမှုကြီးက စည်းစနစ်မရှိတဲ့ အတွက်ကြောင့်ပဲလို့ လေ့လာသူတွေကပြောပါတယ်။ NUG က တော်လှန်ရေးကိုယ်စား စကားပြောဆိုပေးတယ် ဆိုပေမယ့် မြေပြင်မှာလှုပ်ရှားနေတဲ့ PDF တွေအကြားမှာ အဖွဲ့ကွဲတွေ အများကြီးရှိနေပါတယ်။ အဲဒီအဖွဲ့အများစုအနေနဲ့က သီးခြား လွတ်လပ်စွာ လှုပ်ရှားကြတာ၊ ဒါမှမဟုတ် EAO တွေနဲ့ မဟာမိတ်ဖွဲ့ထားကြတာမျိုး လုပ်ထားကြပါတယ်။

“အတိုက်အခံတွေအားလုံးကို ဗဟိုပြုနိုင်တဲ့ အရည်အသွေးရှိတဲ့ ခေါင်းဆောင်မျိုး ခုထိမရှိသေးဘူး။ ဘာကြောင့်လည်းဆိုတော့ မစည်းလုံးကြ တဲ့အတွက်ပဲ” လို့ CSIS ရဲ့အရှေ့တောင်အာရှဆိုင်ရာ ပရိုဂရမ်ဒါရိုက်တာ Gregory Poling ကပြောပါတယ်။

အတိုက်အခံတွေအားလုံး အသံထွက်လာကြဖို့ NUG ကတောင်းဆိုနေပေမယ့် ဖြစ်မလာသေးဘူး။ NUG နဲ့ မပူးပေါင်းထားတဲ့ EAO တွေက လည်း NUG အောင်ပွဲရဖို့ မျှော်လင့်ချက်မရှိသလို NUG ရဲ့နိုင်ငံရေးဦး ဆောင်မှုတွေနောက် လိုက်ဖို့ကိုလည်း စိတ်ဝင်စားပုံမပေါ်ဘူး” လို့ ဖြည့်စွက်ခဲ့ပါတယ်။

နိုင်ငံခြားအစိုးရတွေက မြန်မာ့ပဋိပက္ခထဲ ဝင်လာဖို့ တွန့်ဆုတ်နေရတဲ့ အကြောင်းမှာ အတိုက်အခံတွေကြား စည်းလုံးညီညွတ်တာမျိုး မရှိသေးတာက အဓိကအကြောင်းရင်း ဖြစ်နိုင်တယ်လို့ တချို့တွေကသုံးသပ်ကြပါ တယ်။

“သင့်တော်တဲ့ ဖက်ဒရယ်စနစ်နဲ့ လိုက်လျောညီထွေဖြစ်ဖို့ EAO တွေ၊ တိုင်းရင်းသားနိုင်ငံရေး ပါတီတွေနဲ့ အရပ်ဖက်အဖွဲ့အစည်းတွေအားလုံး ပါဝင်မယ့် ညီညွတ်တဲ့မျက်နှာစာတစ်ခု ဖန်တီးဖို့လိုအပ်ပါတယ်။ ဒါက စစ်တပ်က စီစဉ်ထားတဲ့ရွေးကောက်ပွဲအစီအစဉ်မှာ NUG နဲ့အစားထိုးနိုင်ဖို့ နိုင်ငံတကာအစိုးရတွေရဲ့ မျှော်လင့်ချက်ပါပဲ” လို့ Burma Campaign UK ဒါရိုက်တာ Mark Farmaner ကပြောပါတယ်။ သူကပဲ

“အခုထိတော့ ဒီအရာက ဖြစ်မလာသေးပါဘူး” လို့ပြောပါတယ်။

အသက် ၇၇ နှစ်အရွယ် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အနေနဲ့ သူမအိမ်ကွင်းမှာ ရေပန်းစားနေသော်ငြား မီးမောင်းထိုးပြစရာ သူမရဲ့နိုင်ငံရေးက ကုန်ဆုံးသွားပြီးလို့ ဆိုရဖွယ်ရှိနေပါတယ်။ သူမရဲ့ NLD အပေါ် ဩဇာလွှမ်းမိုးချုပ်ကိုင်ထားမှုက ဒီမိုကရေစီဖွံ့ဖြိုးဖို့ အဟန့်အတားတစ်ခုပဲလို့ လူငယ်မျိုးဆက်တွေက ရှုမြင်ထားကြပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံအတွက် ဆယ်စုနှစ်တွေများစွာ ရှုပ်ထွေးစေခဲ့တဲ့ စစ်အုပ်ချုပ်ရေးကို တော်လှန်ရေးနည်းလမ်းနဲ့ ဖြေရှင်းခဲ့ပါတယ်။ စစ်အုပ်ချုပ်မှုဆန့်ကျင်ရေး လှုပ်ရှားမှုမှာ NLD ရဲ့စနစ်တကျ တားဆီးပိတ်ပင်မှုတွေကို ခွဲ ထုတ်ပစ်ဖို့လိုပါတယ်။ ဥပမာအနေနဲ့ဆိုရင် အခုအချိန်မှာတော့ NUG က သမိုင်းတလျှောက် နိုင်ငံတော်ရဲ့ ကွဲပြားခဲ့မှုတွေကိုဖြေရှင်းဖို့ ဖက်ဒရယ် စနစ်ကို အဆိုပြုထားပြီး နယ်စွန်နယ်ဖျားက လူနည်းစုတိုင်းရင်းသားတွေ ကိုလည်း ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့် ပြုထားပါတယ်။

အာဏာသိမ်းမှု ဆန့်ကျင်ရေးလှုပ်ရှားမှုက ငြိမ်းချမ်းရေးနဲ့ လစ်ဘရယ်ဆန်မှုကို ဘယ်လိုနည်းလမ်းနဲ့ ရနိုင်မလဲ ဆိုတာနဲ့ပတ်သက်ပြီး အတွေးအမြင် သိသိသာသာ ပြောင်းလဲလာစေခဲ့ပါတယ်။

ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နဲ့ NUG အကြီးတန်းခေါင်းဆောင်တွေဟာ သက်ကြီးမျိုးဆက်ကဖြစ်ပြီး အကြမ်းမဖက်နည်းလမ်းကသာ နိုင်ငံရေးအောင် မြင်စေမယ့် ရည်မှန်းချက်အဖြစ် ခံယူထားကြပါတယ်။ PDF ထဲက လူငယ်အများစုကတော့ စစ်အာဏာရှင်တွေကို ဖြုတ်ချဖို့က လက်နက်ကိုင်တော် လှန်ရေးလမ်းကြောင်းပဲ ရှိတယ်လို့ မှတ်ယူထားကြပါတယ်။

သူတို့တွေအတွက်တော့ စစ်မဖြစ်ခင်ကလို ပိုနေမြဲ ကျားနေမြဲအခြေအနေတွေဆီ ပြန်ရောက်ဖို့ အခွင့်အရေးက နည်းပါးခဲ့ပါပြီ။ စစ်အာဏာရှင် နိုင်ငံရေးစနစ်နဲ့ အစွန်အဖျားဒေသတွေအပေါ် ဗဟိုချုပ်ကိုင်မှုရှိတဲ့စနစ်ကို တွန်းလှန်ပစ်ဖို့လိုပါတယ်။ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်က သူမရဲ့အရည်အချင်းနဲ့ ဩဇာအာဏာ ရှိနေလင့်ကစား အခုတော့လည်း မအောင်မြင်တဲ့ နည်းလမ်းဟောင်းကြီးကို ကိုယ်စားပြုထားတဲ့ ခေါင်းဆောင်မဲ့လှုပ်ရှားမှု လမ်းမကြီးပေါ်မှာ မြန်မာ့အရေးက စမ်းတဝါးဝါးလျှောက်လျက်ပါပဲ။

■ ဘုန်းမောင် 

“Myanmar's resistance needs a Zelensky-like charismatic leader”ကို ဆီလျော်အောင် ရေးသားပါသည်။