လမ်းခရီးပိတ်ဆို့ထားသည့် ရခိုင်ဒေသအတွင်း ပြည်မဘက်မှ ကုန်စည်များဝင်ရောက်မှုမရှိ၍ ဒေသထွက်ကုန်များကိုသာ အဓိက ဝယ်ယူစားသုံးလာကြသဖြင့် ဈေးကွက်တစ်ခု ဖြစ်ထွန်းနေသည်။

ကျောက်ကပ်သည် ခန္ဓာကိုယ်အတွင်းရှိ အညစ်အကြေးများကို စွန့်ထုတ်ပေးရုံသာမက ဓာတ်ပစ္စည်းများနှင့် အရည်များကိုလည်း ထိန်းညှိပေးပြီး ကျောက်ကပ် ပုံမှန်အလုပ်မလုပ်နိုင်သည့်အခါ ခန္ဓာကိုယ်အတွင်း ဓာတ်ပစ္စည်း မညီမမျှဖြစ်လာကာ အသက်အန္တရာယ် ထိခိုက်လာနိုင်သည်။

" အခုဆိုရင် ရခိုင်မှာ ဖုန်းလိုင်း၊ အင်တာနက်လိုင်းတွေလည်းမရတော့ဘူး။ ဒါကြောင့် ပြည်သူတွေက ဘယ်နေရာမှာ ဘာဖြစ်ခဲ့လဲဆိုတာကိုလည်း မသိရတဲ့အတွက် သတင်းမှန်လည်း မသိရဘူး။ သတင်းမှောင်ချခံထားရတဲ့ ပြည်သူတွေကို သတင်းမှန်သိစေချင်တဲ့ ရည်ရွယ်ချက်နဲ့ ဒီဂျာနယ်ကို ဖြန့်ဝေဖြစ်သွားတာပါ" ဟု ဂျာနယ်ဦးဆောင်ထုတ်ဝေသူ ကိုတေဇအောင်က ပြောသည်။

စစ်တွေမြို့နယ်နှင့် ပုဏ္ဏားကျွန်းမြို့နယ် နယ်စပ်တကြောရှိ ကျေးရွာအချို့ကို စစ်ကောင်စီက လေကြောင်း၊ လက်နက်ကြီးတို့ဖြင့် ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်ခဲ့ကြောင်း သိရသည်။

စစ်ကောင်စီက လမ်းခရီးပိတ်ဆို့မှုကြောင့် ပြည်ပနိုင်ငံတွင် ပညာတော်သင် ရရှိထားသူများနှင့်၊ အခြားအလုပ် အကိုင်အခွင့်အလမ်းရရှိသူများမှာ သွားလာရေး အဆင်မပြေဖြစ်နေကြသည်။

စစ်ဘေးတိမ်းရှောင်လာစဉ်က မေယုတောင်တန်းကိုအမှီပြုကာ ငါးရှာ၊ ဟင်းရှာ၍ ရှာဖွေစားသောက်ခဲ့သော်လည်း လက်ရှိတွင် ARSA အဖွဲ့၏ လှုပ်ရှားမှုများကြောင့် ဝမ်းစာရှာဖွေရန် မသွားရဲဖြစ်နေကြသည်ဟု မြိုလူမျိုး စစ်ဘေးရှောင်များက ပြောသည်။ 

အိမ်သာမလုံလောက်ခြင်းမှာ လူဦးရေများသော စစ်ဘေးရှောင်စခန်းများတွင် ဝမ်းပျက်ဝမ်းလျှောရောဂါအပြင် နောက်ဆက်တွဲ ကျန်းမာရေးပြဿနာအတွက် စိုးရိမ်စရာဖြစ်နေသည်။

သံတွဲမြို့နယ်တစ်ခုလုံးကို AA က ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာ ၅ ရက်တွင် အပြီးသတ်သိမ်းပိုက်ပြီးနောက် စစ်ကောင်စီ၏ လေကြောင်းဗုံးကြဲမှုကြောင့် သံတွဲမြို့နယ်တွင် အရပ်သား သေဆုံးသူ ၁၉ ဦး၊ ဒဏ်ရာရရှိသူ ၃၆ ဦးအထိ ရှိလာသည်။ 

ရခိုင်တွင် လေကြောင်းဗုံးကြဲမှုကြောင့် ကလေးသူငယ်များ ထိခိုက်သေဆုံးမှု တိုးလာနေသလို ကလေးငယ်များမှာ စိတ်ပိုင်း/ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ထိခိုက်မှုများကို ဆိုးရွားစွာခံစားနေကြရသည်။

" ရိုးရိုးဆန်တွေလည်း မရှိတော့ဘူး။ ရှိတဲ့ဆန်တွေက ဈေးတက်နေတယ်။ ငွေကြေး အဆင်ပြေရင်တောင် ဝယ်လို့မရတာတွေ အများကြီး ဖြစ်သွားပြီ" ဟု အမ်းမြို့ခံ အမျိုးသမီးတစ်ဦးက ပြောသည်။

စက်သုံးဆီများကို လူနေအိမ်အနီး လမ်းဘေးများ၊ ရပ်ကွက်များ၊ လမ်းမကြီးများနှင့် လူစည်ကားသည့်နေရာများတွင် စက်သုံးဆိုင်ငယ်များအဖြစ် ရောင်းချနေမှုများ ရှိနေသဖြင့် ဒေသခံများမှာ မီးဘေး အန္တရာယ်ဖြစ်လာမည်ကို စိုးရိမ်နေကြသည်။

ရခိုင်က စစ်ဘေးရှောင်များမှာ ဝါး၊ တာပေါ်လိတ်စများဖြင့် ယာယီတဲများ ဆောက်လုပ်နေထိုင်ကြကာ အချို့မှာလည်း ဘုရားရင်ပြင်၊ ဘုန်းတော်ကြီးကျောင်း၊ စာသင်ကျောင်းများတွင် သမံတလင်းအခင်းပေါ်၌ ကတ်ထူပြား အခင်းများဖြင့် နေထိုင်ကြရသည်။

ဟောင်းနွမ်းငွေစက္ကူများကို လက်မခံခြင်း၊ ရောင်းဝယ်၍မရရှိပါက ဒေသန္တရဥပဒေအရ အရေးယူသွားမည်ဟု AA က ဆိုသည်။

ဖုန်းလိုင်းများ ပြတ်တောက်နေ၍ အသုံးပြုနေသည့် Kpay အကောင့်များမှာ Log Out ကျပြီး အသုံးပြု၍ မရဖြစ်နေသဖြင့် အလှူရှင်များမှ လှူဒါန်းသည့်‌ငွေများကို ငွေလွှဲပြောင်းပြီး ထောက်ပံ့ပေးရန် အခက်ကြုံနေကြခြင်းဖြစ်သည်။ 

အမ်းမြို့နယ်အတွင်းက ခမရ (၃၇၃) တပ်ရင်း၊ စစ်ဘက်ရေးရာလုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့ (စရဖ)နှင့် ဆေးတပ်တို့မှာ တပ်ဆုတ်ပြီး တိုင်းစစ်ဌာနချုပ်နှင့် ကျန်တပ်ရင်းများသို့ ပူးပေါင်းသွားသည်ဟု အမ်းဒေသခံ သတင်းရင်းမြစ်တစ်ဦးက ပြောသည်။

" နောက်ထပ် စစ်ရေးဖော်ဆောင်ရမယ့်နေရာတွေကလည်း (စစ်ကောင်စီ)အုပ်ချုပ်ရေး အခြေစိုက်တဲ့ မြို့၊ စစ်ဌာနချုပ်တွေရှိတဲ့ နေရာတွေဖြစ်တာကြောင့် တိုက်ပွဲအရှိန်က ပြင်းလာနိုင်တယ်" ဟု ညဏ်လင်းသစ်သုတေသနအဖွဲ့မှ နိုင်ငံရေးနှင့် သုတေသနအကြံပေး ကိုမိုးထက်နေက ပြောသည်။

စစ်ဘေးရှောင်အမျိုးသမီးများမှာ ကုန်ထမ်းသည့်အလုပ်အပြင် အဝတ်လျှော် ၊ ရေထမ်း၊ သန့်ရှင်းရေးစသည့် ကြုံကျရာပန်း အလုပ်များကို လုပ်ကိုင်ပြီး စားဝတ်နေရေးကို ဖြေရှင်းနေရခြင်းဖြစ်သည်။

"သတင်းမီဒီယာ အလုပ်ဟာ ပြစ်မှုကျူးလွန်တာ၊ ရာဇဝတ်မှု ကျူးလွန်နေတာ မဟုတ်ဘူး။ အမှန်တရားကို ဖော်ပြနေတာပဲဖြစ်တယ်။ ဒီကာလမှာ အခုလို သတင်းသမားတွေကို ဖမ်းဆီးချုပ်နှောင်တာတွေ လုပ်နေတာကတော့ စစ်ကောင်စီနဲ့ ဘာမှ ထူးခြားတာမရှိဘူး” ဟု ရခိုင်မှ သတင်းထောက်တစ်ဦးက‌ ပြောသည်။ 

မွတ်ဆလင်လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့များ၏ အန္တရာယ်မှာ ရခိုင်ပြည်အတွင်း၌သာမက ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်-ရခိုင်နယ်စပ် နှစ်ဖက်တွင်နေထိုင်ကြသော အရပ်သားပြည်သူများအတွက်ပါ များစွာစိုးရိမ်စရာ ကောင်းနေကြောင်း AA က ဆိုသည်။