လက်ရှိတွင် မိုးရွာသွန်းနေပြီဖြစ်သောကြောင့် အမိုးအကာမပြည့်စုံသည့် တန်းလျားတဲများတွင် ခိုလှုံနေသည့် စစ်ဘေးရှောင်များအဖို့ ပို၍ဒုက္ခရောက်နေကြသည်။ မိုးရွာသည့် တစ်နေ့တာသည် သူတို့၏စားဝတ်နေရေးအပေါ် များစွာရိုက်ခတ်လာသည်။

ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းတွင် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်(COVID-19) ကူးစပ်ခံရသူ အရေအတွက် များပြားလာပြီး သေဆုံးသူလည်း တဖြည်းဖြည်း များပြားလာသည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင်လည်း မတ်လ (၃၀) ရက်နေ့အထိ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစပ်ခံရသူ (၁၄)ဦးအထိ ရှိလာနေပြီဖြစ်သောကြောင့် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မခံရရန်အတွက် ကြိုတင်ကာကွယ်မှုများကို အစိုးရက အချိန်အဟုန်မြှင့်တင်ပြီး ဆောင်ရွက်နေသည်ကို တွေ့ရသည်။

ရခိုင်ပြည်နယ်တွင် ၂၀၁၂ ခုနှစ်မှစတင်ပြီး မွတ်ဆလင်နှင့်ရခိုင်တို့ကြား လူမျိုးရေးနှင့်ဘာသာရေးအသွင် ပြဿနာများ ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး လက်ရှိတွင်လည်း ပြဿနာလုံးဝရှုပ်ငြိမ်းသွာပြီဟု ပြော၍မရသေးပေ။ သို့သော် နှစ်ဖက်အသိုင်းအဝိုင်းတို့အကြား သဟဇာတဖြစ်စွာနေထိုင်နေပြီဟု ဆိုရပေမည်။

ကျောက်ဖြူမြို့နယ်တွင် တည်ဆောက်မည့် စီမံကိန်းများနှင့်ပတ်သက်ပြီး အစိုးရနှင့်ကုမ္ပဏီများက ဒေသခံများအတွက် ယနေ့အထိ လုံလောက်သော သတင်းအချက်အလက်များကို မျှဝေခြင်းမရှိ၊ ဆုံးရှုံးနစ်နာမှုများရှိမည့် ဒေသခံများအတွက် အလုပ်အကိုင်အသစ် ဖန်တီးပေးရန် ညှိနှိုင်းပေးခြင်းမရှိ

ရခိုင်ပြည်နယ်သည် စစ်ရေးပဋိပက္ခ၊ မွတ်ဆလင်အရေးကိစ္စတို့ကြောင့် ရှုတ်ထွေးမှုများစွာရှိသည်။ ထိုအခြေအနေများတွင် လူထုအပေါ် သြဇာလွှမ်းမိုးမှုရှိသော လူပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် Facebook ပေါ်တွင် Post တစ်ခုတင်ခြင်း၊ မှတ်ချက်တစ်ခုပေးခြင်းသည် သာမန်လူတို့ထက် စိတ်ဝင်စားမှုခံစားရသည်။

စခန်းအတွင်းရှိ ဒုက္ခသည်များအတွက် တစ်ဦးလျှင် ငွေကျပ် ၃၀၀ နှုန်းဖြင့် အစိုးရက ထောက်ပံ့ပေးလျက်ရှိသော်လည်း လူတစ်ဦး၏ကိစ္စအဝဝအတွက် လောက်ငှမှုမရှိပေ။ ထို့ပြင် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာကြက်ခြေနီကော်မတီ (ICRC) နှင့် ကမ္ဘာ့စားနပ်ရိက္ခာအစီအစဉ်(WFP) တို့မှာလည်း ဒုက္ခသည်များကူညီရေးအတွက် ဒေသအာဏာပိုင်များထံတွင် ခွင့်ပြုချက်အဆင့်ဆင့်ယူကာ အကန့်အသတ်ဖြင့် လှူဒါန်းနေကြရသည်။

စစ်ပွဲဖြစ်လျှင် ကျန်းမာရေး၊ ပညာရေး၊ စီးပွားရေး ထိခိုက်ပြီး ပြည်သူလူထုများလည်း ထိခိုက်နစ်နာကြရသည်။ ရခိုင်ပြည်နယ်တွင် ၂၀၁၈ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလအစောပိုင်းကပင် စတင်ဖြစ်ပွားသော တပ်မတော်နှင့် ရက္ခိုင့်တပ်တော် တို့ တိုက်ပွဲကြောင့် ပြည်သူများအထိနာလှကြသည်။ ကျန်းမားရေ၊ ပညာရေးနှင့် စီးပွားရေးအပေါ်....

လတ်တလောတွင် ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်းတွင် တိုက်ပွဲများ ဆက်လက်ပြင်းထန်နေသည်။ တစ်ဖက်တွင် ငြိမ်းချမ်းရေးဆွေးနွေးမှုကလည်း အောင်မြင်မှုမရှိပေ။ တပ်မတော်ကလည်း ရက္ခိုင့်တပ်တော်(AA)ကို အကြမ်းဖက်သောင်းကျန်းသူအဖြစ် သတ်မှတ်ပြီး တိုက်ခိုက်နေကာ ရခိုင်ပြည်နယ်တွင် တည်ရှိမှုကို လက်မခံပေ။ ရက္ခိုင့် တပ်တော်(AA)ကလည်း မိမိတို့ပြည်နယ်တွင် မိမိတို့တပ်ရှိရမည်ကို စွဲကိုင်ထားသည်။

အငတ်ဘေးကိုဖြေရှင်းပေးရန် လူထုတစ်ရပ်လုံး အုပ်ချုပ်သူအစိုးရကို တောင်းဆိုဆန္ဒပြခဲ့ကြရာ ပြဿနာကို ဖြေရှင်းရန်မစဉ်းစားသော အစိုးရသည် လူအုပ်ကို ရက်စက်စွာ ပစ်ခတ်နှိမ်နင်းခဲ့သည့်အတွက် လူပေါင်းများစွာ သေဆုံးခဲ့ရပြီး များစွာဒဏ်ရာရရှိခဲ့ကြသည်။

စစ်ရှောင်စခန်းများ၏ လိုအပ်ချက်များကို ကူညီအထောက်အကူပြုပေးမည့် နိုင်ငံတကာအလှူရှင် အဖွဲ့အစည်းများနှင့် အင်တာနက်လိုင်းများကို အစိုးရမှ ပိတ်ပင်ထားသောကြောင့် စစ်ဘေးရှောင်များအနေဖြင့် သူတို့၏ စားဝတ်နေရေးအပါအဝင် ကလေးသူငယ်များ၏ ပညာရေး၊ ကျန်းမာရေးနှင့် တခြားလူမှုရေးဆိုင်ရာ ကိစ္စရပ်များတွင် အခက်အခဲများစွာနှင့် ရင်ဆိုင်နေကြရသည်။

ရခိုင်လူမျိုးတို့၏ ဂုဏ်ယူစရာ အကောင်းဆုံးအချက်တစ်ခုမှာ အမျိုးကိုချစ်ခြင်းပင်ဖြစ်သည်။ သို့သော် ဝမ်းနည်းစရာမှာ စည်းလုံးမှု အားမကောင်းခြင်းဖြစ်ဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့်ပင် အဖွဲ့အစည်းများ ပြိုပျက်စီးပြီး မိမိတို့ရည်မှန်းထားသလောက် ခရီးမရောက်ခဲ့သည်များကို ယနေ့ မျက်ဝါးထင်ထင် တွေ့မြင်ရပါလိမ့်မည်။

လူပုဂ္ဂိုလ်အချင်းချင်း ပဋိပက္ခဖြစ်ပွားလျှင် အချိန်ကြာလာသည်နှင့်အမျှ ညှိနှိုင်းလုပ်ဆောင်လျှင် ပြေလည်မှုရရှိနိုင်သော်လည်း ဘာသာရေးလူမျိုးရေးကို အကြောင်းပြု၍ ပဋိပက္ခဖြစ်ပေါ်လျှင် ကာလကြာသည့်တိုင် ပြေလည်ရန် ခက်ခဲလိမ့်မည်။

မဏ္ဍိုင်ကြီး ၄ ရပ် အပြန်အလှန် ထိန်းကျောင်းနိုင်ရေးအတွက် ပြည်သူ့အစိုးရ၏ သဘောထားမပြောင်းလဲလျှင် ပြည်စောင့်မဏ္ဍိုင်ကြီးဖြစ်သော သတင်းမီဒီယာများ၊ သတင်းမီဒီယာသမားများ၏ လွတ်လပ်စွာ ထုတ်ဖော်ရေးသားခွင့်မှာ ပျောက်ဆုံးနေမည်ဖြစ်ပြီး ပြည်သူလူထု၏ မျက်စိနှင့်နားကို ပိတ်ပင်ထားသလို ဖြစ်နေပေလိမ့်မည်။

ယခုရက်ပိုင်းအတွင်း မြန်မာ့တပ်မတော်နှင့် ရက္ခိုင့်တပ်မတော် (AA) တို့ကြား ကျေးရွာအနီးတို့တွင်ပင် တိုက်ပွဲဆက်တိုက် ဖြစ်ပွားမှုရှိပြီး တိုက်ပွဲအနီးရှိ ပြည်သူလူထုများမှာ အထိနာကြရသည်။ အရပ်သားများ ထိခိုက်မှုရှိလျှင် မည်သည့် လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အစည်းကမှ တာဝန်ယူမှု၊ တာဝန်ခံမှုအပြည့်ဖြင့် ဖြေရှင်းမှု မရှိကြပေ။ တစ်ဖက်နှင့် တစ်ဖက်သာ စွပ်စွဲမှုများရှိကြသည်။

ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်း မြန်မာ့တပ်မတော်နှင့် ရက္ခိုင့်တပ်မတော်(AA) တို့အကြား စစ်ရှိန်မြင့်မားလာသည်နှင့်အပြိုင် တိုက်ပွဲများကို အကြောင်းပြုပြီး အင်တာနက် လူမှုကွန်ရက်များပေါ်တွင် ဗမာနှင့် ရခိုင်တို့အကြား ဆက်ဆံရေးတင်းမာလာမည့် အခြေအနေသို့ ရောက်အောင် အမုန်းစကားများ ဖန်တီးရေးသားနေသူတစ်ချို့ ရှိနေသည်။

သမ္မတဦးဝင်းမြင့် ပြောသကဲ့သို့ ဆိုးဝါးလှသော သဘာဝဘေးဒဏ်များ ကင်းလွတ်ခဲ့သည်ဟု ပြောဆိုချက်မှာ မှန်ကန်မှုရှိသည်။ သို့သော် ယင်းနှင့်တစ်ဆက်တည်းပြောသော မောင်တောဒေသအတွင်းလည်း တည်ငြိမ်အေးချမ်းမှု အခြေအနေကောင်းများ ရရှိနေသည်ဟု ပြောဆိုမှုမှာ မှန်ကန်မှုမရှိပေ။ ၂၀၁၇ ခုနှစ်ကကဲ့သို့ ဆိုးဆိုးဝါးဝါး အကြမ်းဖက်မှုများ ဖြစ်ပွားမှုမရှိသော်လည်း မကြာခဏဆိုသလို ဒေသခံတိုင်းရင်းသားများမှာ တိုက်ခိုက်ခံရမှု၊ ပျောက်ဆုံးမှုများနှင့် ကြုံတွေ့နေရသည်။

ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်း ရက္ခိုင့်တပ်မတော်(AA) နှင့် မြန်မာ့တပ်မတော်တို့ကြား ဖြစ်ပွားခဲ့သည့် တိုက်ပွဲသည် ယခုရက်ပိုင်းအတွင်း တဖြည်းဖြည်း စစ်ရေးတင်းမာမှု ရှိလာသည်။ စစ်ပွဲများကြောင့် နှစ်ဖက် ထိခိုက်ဒဏ်ရာရရှိမှုများ၊ အကျအဆုံးများ ရှိနေသည်။ တိုက်ပွဲများ၏ အကျိုးဆက်အဖြစ် ပြည်သူများမှာ စစ်ဘေးဒဏ်ကို ခံနေကြရသည်။

ကျောက်ဖြူ မဒေးကျွန်းဧရိယာအတွင်း ပင်လယ်ပြင်ရေထုမှာ သုံးမိုင်ကျော်အထိ ညစ်ညမ်းနေသည်ဟု တွေ့ရှိသဖြင့် ဒေသအာဏာပိုင်များနှင့် တရုတ် CNPC ကုမ္ပဏီမှ တာဝန်ရှိပုဂ္ဂိုလ်များ စုံစမ်းစစ်ဆေးနေသည်ဟု သတင်းများထွက်ပေါ်နေသည်။

မူးယစ်ဆေးဝါးဟုဆိုလျှင် ဘိန်း (Opium)၊ ဘိန်းဖြူ (Heroin)၊ ဆေးခြောက်၊ (Cannabis) အက်စ်တက်စီ (Ecstasy)၊ စိတ်ကြွရူးသွပ်ဆေးပြား(Amphetamine Type Stimulant)၊ အိုက်စ် (Ice) စသည့် အမျိုးအစားများ အပြင် တစ်ခြားသော မူးယစ်ဆေးဝါး များစွာရှိနေသေးသည်။ မည်သည့် မူးယစ်ဆေးဝါးမျှ လူသားမျိုးနွယ်အတွက် ကောင်းကျိုးပေးသည့် အမျိုးအစားများမဟုတ်ကြသလို မိမိတို့၏ပတ်ဝန်းကျင်နှင့် လူသားမျိုးနွယ်တစ်ခုလုံးကို အမြဲတမ်းလိုလို ငြိမ်းခြောက်လျှက်ရှိသည်။ ယနေ့ မိမိတို့ ရခိုင်ပြည်နယ်တွင်လည်း စိတ်ကြွရူးသွပ်ဆေးပြား မြောက်မြားစွာကို မကြာခဏဆိုသလို ဖမ်းဆီးရမိနေမှုကို ကြည့်ခြင်းဖြင့် ရခိုင်ပြည်နယ်နှင့် ရခိုင်လူမျိုးများအပေါ် မူယစ်ဆေးဝါး အန္တာရယ်မည်မျှ ခြိမ်းခြောက်နေသည်ကို အထူးသတိပြုရမည့် အခြေအနေပင်ဖြစ်သည်။