ညနေ ၇ နာရီခန့်တွင် မြန်မာစစ်တပ် တပ်ဖွဲ့ဝင်များသည် ရွာမှထွက်ခွာသွားကြသည်။ ဘုန်းကြီးကျောင်းတွင် ခိုလှုံနေသည့် မည်သူတစ်ဦးတစ်ယောက်ကမျှ ရွာထဲသို့မဝင်ရဲကြတော့ပေ။ နီးစပ်ရာ ကျေးရွားများကိုသာ ထွက်ပြေးကြရတော့သည်။ နောက်တစ်နေ့ နံနက်ပိုင်းတွင် ရွာသားတစ်ချို့ သွားရောက်ကြည့်ရှုကြရာတွင် ဒဏ်ရာဗရဗွနှင့် သေဆုံးနေကြသည့် အလောင်းများကိုသာ တွေ့ရတော့သည်။

ကျောက်ဖြူအထူးစီးပွားရေးဇုန် နယ်နိမိတ်တိုင်းတာသတ်မှတ်ခြင်းလုပ်ငန်းကို ၂၀၁၄ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလမှာ ဆောင်ရွက်ပြီးစီးခဲ့ပါတယ်။ မြန်မာ့အထူးစီးပွားရေးဇုန်ဆိုင်ရာဗဟိုအဖွဲ့ရဲ့ ၂၀၁၅ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ (၂၉) ရက်နေ့ ထုတ်ပြန်ချက်အရ ကျောက်ဖြူအထူးစီးပွားရေးဇုန်အတွက် မြေဧရိယာ (၄၂၈၉.၃၂) ဧက (၁၇၃၅.၈၃ ဟတ်တာ) ကို နယ်နမိတ်သတ်မှတ်ထားပြီး အထူးစီးပွားရေးဇုန်လုပ်ငန်းစဉ် (၃) ခုဖြစ်တဲ့ ရေနက်ဆိပ်ကမ်းစီမံကိန်းအတွက် ၆၀၇ ဒသမ ၈၈ ဧက၊ စက်မှုဇုန်စီမံကိန်းအတွက် ၂၄၄၆ ဒသမ ၀၇ ဧက နဲ့ အဆင့်မြင့်အိမ်ရာစီမံကိန်းအတွက် ၁၂၃၅ ဒသမ ၃၇ ဧက အသုံးပြုသွားမှာလည်း ဖြစ်ပါတယ်

မင်းပြားမြို့နယ်အတွင်း ကျောင်းဆရာမတစ်ဦးအပါအဝင် ၃ ဦးသေဆုံးကာ ၆ ဦး ဒဏ်ရာရရှိခဲ့သည်။ ဆင်ကြီးပြင်ကျေးရွာမှ (၅)ဦး ဒဏ်ရာရ၊ ဖလောင်းပြင်ကျေးရွာမှ (၃)ဦးတွင် (၂)ဦးသေဆုံးကာ (၁)ဦး ဒဏ်ရာရရှိခဲ့ပြီး ထောင့်ချောင်းကြီးကျေးရွာမှ (၁)ဦး သေဆုံးခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ဖလောင်းပြင်ကျေးရွာမှ သေဆုံးခဲ့သူနှစ်ဦးထဲတွင် အသက်(၁၀)နှစ်အရွယ် ကျောင်းသူတစ်ဦးလည်းပါဝင်ခဲ့သည်။

ရခိုင်ပြည်အတွင်းမှ လူငယ်ပိုင်းနှင့် လူလတ်ပိုင်းအရွယ်များသည် အလုပ်အကိုင်အခွင့်လမ်းသစ်များကို ရှာဖွေရန် ပြည်ပနိုင်ငံသို့ ထွက်ခွာမှုမှာ တစ်နှစ်ထက်တစ်နှစ် မြင့်တက်လျက်ရှိနေသည်။ ထိုသို့ ပြည်ပထွက်ခွာနေကြသည့် အကြောင်းအရင်းများထဲတွင် မိမိဒေသ၌ စက်ရုံအလုပ်ရုံနည်းပါးခြင်း၊ အလုပ်အကိုင်အခွင့်အလမ်း နည်းပါးခြင်းတို့ အပြင် ရာသီဥတုဖောက်ပြန်မှုကြောင့်လည်း တစ်ခုအပါအဝင်ဖြစ်သည်။

ယခုနှစ် စပါးစိုက်ရာသီအတွင်း မိုးမမှန်၍ ရခိုင်ပြည်နယ်ရှိ စပါးပင်များ လဲကျခြင်း၊ ပျက်စီးသွားခြင်းများရှိသကဲ့သို့ စပါးပင်များ မျိုးမပွားနိုင်ခြင်းတို့ကို ကြုံတွေ့ကြရသည်။ ထို့ကြောင့် စပါးစိုက် တောင်သူလယ်သမားများအဖို့ အခြေအနေ ယိုင်နဲ့ခဲ့ရပေတော့သည်။

ရခိုင်ပြည်နယ်အလယ်ပိုင်းမှာရှိတဲ့ ပေါက်တောမြို့နယ်ဟာ စစ်တွေမြို့ရဲ့ အရှေ့ဖက် ရေမိုင် (၁၂)မိုင်အကွာမှာ တည်ရှိတာပါ။ မြို့ပေါ်ရပ်ကွက် (၅)ခုမှာ လူဦးရေ (၁၉၁၅၇)ဦးနဲ့ ကျေးရွာအုပ်စု(၅၃)အုပ်စုနဲ့ ကျေးရွာပေါင်း (၁၇၉)ရွာမှာ လူဦးရေစုစုပေါင်း (၁၇၁၆၉၂)ဦး ရှိတယ်လို့ ၂၀၁၉ ခုနှစ် အထွေထွေအုပ်ချုပ်ရေးဦးစီးဌာနရဲ့ စာရင်းက ဖော်ပြပါတယ်။

ကဏန်းမြှုံးထောင်သူများကဲ့သို့ပင် တစ်ပိုင်တစ်နိုင် ငါးဖမ်းလုပ်ငန်း လုပ်ကိုင်သူများမှာလည်း အခက်အခဲကြုံတွေ့ နေကြရသည်။ ငါးဖမ်းထွက်ရာတွင် ဒီရေအတက်အကျကိုလိုက်၍ ညအချိန်တွင်လည်း သွားရောက်ကြရသည်။ လက်ရှိတွင် မြစ်ချောင်းများသို့သွားရောက်ပြီး ငါးဖမ်းဆီးရန် ငါးဖမ်းလုပ်ငန်းလုပ်ကိုင်သူတို့ စိုးရိမ်မှုရှိနေကြသည်။

ဒီနေရာကတော့ အမေ့အိမ်လိုတော့ ဘယ်နွေးထွေးပါ့မလဲ.. အမေ။ စားချိန်တန်စား… အိပ်ချိန်တန်အိပ်ရပြီး ဘာအပူအပင်မှ မရှိတဲ့ အမေ့အိမ်လောက်တော့ ကမ္ဘာပေါ်မှာ ဘယ်အိမ်မှမကောင်းဘူးဆိုတာ သား သိပါတယ်။ ဒါပေမယ့်… အမေ့ဆုံးမစကားလိုပဲ အနာမခံရင် အသာမစံရဘူးဆိုတဲ့အတိုင်း ခက်ခဲကြမ်းတမ်းမှုကို မဖြတ်ကျော်ဘဲ ဘယ်အရာများ အောင်မြင်ပါ့မလဲ..။ သားကိုယ်သား နှစ်သိမ့်ဖေးမတယ်..။ အားတင်းထားတယ်..။ ဆန်ကြမ်းကို မစားတတ်တဲ့သား ခုတော့ ငါဘာလို့ မစားနိုင်ရမလဲဆိုတဲ့ စိတ်မွေးပြီး ထမင်းတစ်ပန်ကန်ကို ကုန်အောင်စားဖို့ကြိုးစားတယ်..။

နောက်ဆုံ  ချုပ်ဆိုနိုင်ခဲ့သော ပြည်ထောင်စုသဘောတူစာချုပ် အစိတ်အပိုင်း(၃)၊ အပိုင်း(၁)တွင် တစ်နိုင်ငံလုံး ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်မှုရပ်စဲရေး သဘောတူစာချုပ်(NCA) အကောင်ထည်ဖော်မှုဆိုင်ရာ မူဘောင်သဘောတူညီချက် (၁၅)ချက်၊ အပိုင်း(၂)တွင်၂၀၂၀ အလွန် အဆင့်လိုက်လုပ်ငန်းစဉ်များနှင့် အဆင့်လိုက်အကောင်အထည်ဖော်မှု ဇယားနှင့် အပိုင်း(၃)တွင် ဒီမိုကရေစီနှင့် ဖက်ဒရယ်စနစ်တို့ကို အခြေခံသည့် ပြည်ထောင်စု တည်ဆောက်ရေးဆိုင်ရာလမ်းညွှန် အခြေခံမူ သဘောတူညီချက် (၅)ချက်တို့ ရရှိခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

စစ်ကောင်စီဘက်က မြောက်ဦးပတ်ဝန်းကျင်မှာ တိုက်ပွဲဖေါ်ဖို့ စစ်ရေးဗျူဟာတွေ လုပ်နေစဉ်အတွင်းမှာဘဲ ရက္ခိုင့်တပ်တော်ဘက်က စစ်ကောင်စီ လုံးဝထင်မှတ်မထားတဲ့ ရက္ခိုင်ပြည်တောင်ပိုင်း တောင်ကုတ်မြို့နယ်နဲ့ သံတွဲမြို့နယ်အကြားမှာ စစ်ကောင်စီတပ်သားတွေလာတဲ့စစ်ကြောင်းကို တိုက်ခိုက်ခဲ့ပါတယ်။

မြန်မာပြည်မှာ ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖေါ်ဝါရီ ၁ ရက်နေ့ကစပြီး စစ်တပ်က နိုင်ငံတော်အာဏာကို သိမ်းယူပြီးတဲ့နောက်ပိုင်းမှာ လူသားလုံခြုံမှုဆိုတဲ့ စကားလုံးဟာလည်း ပျောက်ဆုံးသွားခဲ့ရပါတော့တယ်။ အဖိနှိပ်ခံဘဝနဲ့ နေသားကျလာခဲ့ကြတဲ့ သက်ကြီးပိုင်းတွေအတွက်က ထူးခြားမှုတစ်ခုမဟုတ်တော့ပေမဲ့လည်း ဒီမိုကရေစီရဲ့တစိတ်တစ်ပိုင်းလွတ်လပ်ခွင့်ကို ဆယ်စုနှစ်တစ်ခု ခံစားဖူးခဲ့ကြတဲ့ လူငယ်တွေဟာ စစ်အုပ်ချုပ်ရေးစနစ်အောက်မှာ ရှင်သန်ရမှာကို စိုးထိတ်လာခဲ့ကြပါတော့တယ်။

“ဝ”ခေါင်းဆောင်များကိုယ်တိုင် ဘယ်သူပေးပေးမပေးပေး ကိုယ့်ဘာသာကို ပြည်နယ်အစိုးရအသွင်မျိုး လုပ်ပိုင်ခွင့်တွေ တည်ဆောက်ထားပြီးဖြစ်နေသဖြင့် “ဝ”နှင့် နောင်လာမည့် မြန်မာအစိုးရတို့ကြား သဘောထားတင်းမာမှု၊ စစ်ရေးတင်းမာမှု အခြေအနေထိ ရှိလာမလားဆိုသည်မှာ စိတ်ဝင်စားစရာ ရှိနေသည်။

အချုပ်အခြာအာဏာဟာ သေနတ်ပြောင်းဝမှာသာရှိတယ်ဆိုတဲ့ အရပ်စကားဟာ ဒီနိုင်ငံမှာ မှန်ကန်ခဲ့သလို စစ်သားဆိုရင် ပြည်သူတစ်ရပ်လုံးက ကြောက်နေခဲ့ကြတာလည်း အားလုံးအသိဖြစ်ပါတယ်။ ကျေးရွာမီးရှို့၊ အရပ်သားတွေကိုသတ်၊ အမျိုးသမီးတွေကို မုဒိန်းကျင့် စတဲ့နာမည်ဆိုးတွေနဲ့ နှစ်ရှည်နာမည်ကြီးလာခဲ့တဲ့ မြန်မာစစ်တပ်ရဲ့ သာမန်ရဲဘော်တွေဟာ...

FPNCC အဖွဲ့များ၏ နိုင်ငံရေးမူဝါဒထဲတွင် မိမိကံကြမ္မာကို အခြားလူမျိုးအုပ်စုတခုက ဆုံးဖြတ်ပေးခြင်းကို လုံးဝလက်မခံကြောင်း ဦးစွာမြင်ရသည်။ ထို့တူ ဗမာမဟာလူမျိုးကြီးဝါဒ အတွေးအခေါ်များ မရှိစေရေး၊ တိုင်းရင်းသားပေါင်းစုံ ကြီးငယ်မခွဲဘဲ တန်းတူညီမျှမှုရှိပြီး အားလုံးမှာ ကိုယ်ပိုင်ဆုံးဖြတ်ပိုင်ခွင့်အပြည်အဝဖြင့် ပြည်ထောင်စုတည်ငြိမ်အေးချမ်းရေး၊ စီးပွားရေး၊ ယဉ်ကျေးမှု စသည်တို့ကို ခေတ်နှင့်လျော်ညီစွာ ပူးပေါင်းတည်ဆောက်သွားရန် သဘောထားရှိသည်။

“တဖြည်းဖြည်းနဲ့ ကုန်ဈေးနှုန်းတွေက သိပ်ကိုမြင့်လာတယ်။ အလုပ်သမားတွေက ဒီနေ့လုပ်မှ ဒီနေ့စားရတဲ့ လူတန်းစားတွေဆိုတော့ တစ်ယောက်မှလိုက်မမီနိုင်ဘူး။ အလုပ်မလုပ်ရတဲ့နေ့ဆိုရင် ပြောစရာမလိုဘူး”

ဖန်သားပြင်၌ပေါ်နေသော ဗီစီတီသီချင်းပါမြင်ကွင်းများကို သူ စိုက်ကြည့်နေမိသည်။ လှပသော တောတောင်များ၊ ခမ်းနားထည်ဝါသော ဘုရားပုထိုးများ၊ မြောက်ဦးနန်းတော်ရာကုန်း၊ သာယာသော ကမ်းခြေများ၊ လတ်ဆတ်သောပင်လယ်စာများကို စိတ်ထဲက မြင်ယောင်မိသည်။ သူ မွေးဖွားရာဇာတိမြေ၏ အလှနှင့်ရသကို တို့ကနဲ့ဆိတ်ကနဲ့ ခံစားလိုက်ရသလိုရှိသည်။ မည်သည့်နေရာပဲ ရောက်နေပါစေ၊ မိမိတို့ ဇာတိမြေ၏ပုံရိပ်များ၊ အလှနှင့်ရသကို ထိတွေ့မိသူတိုင်း စိတ်ကြည်နူးရပေသည်။

ALP သည် ဝါရင့်ရခိုင်တော်လှန်ရေးအဖွဲ့တစ်ခု ဖြစ်သော်လည်း လက်ရှိတွင် မသေချာမရေရာသေးသည့် ဖက်ဒရယ်စကားလုံးကို စစ်ကောင်စီနှင် အလွမ်းသင့်ကာ ငြိမ်းချမ်းရေးဆွေးနွေးနေသည်။

မြန်မာနိုင်ငံရှိ ကချင်၊ ကယား၊ ကရင်၊ ချင်း၊ ရှမ်း စသည့် EAOs တပ်ဖွဲ့များမှာ တရုတ်-အိန္ဒိယ၊ ထိုင်း စသည့်နယ်စပ်ဒေသကို အခြေတည်ကာ လှုပ်ရှားလေ့ရှိကြသည်။ ယင်းကြောင့် Boder Line နယ်မြေများသည် EAOs တို့အတွက် စစ်မျက်နှာကို တဘက်တည်းဖွင့်ထားပြီး အင်အားအထိုင်ချထားခြင်း နယ်စပ်ထွက်ပေါက်များကို ကိုယ်တိုင်စီမံပြီး စီးပွားရေးအင်အားများ တည်ဆောက်နိုင်သည်။

လက်နက်ကြီးကျည်ကျရောက်ပေါက်ကွဲမှုကြောင့် မောင်မြတ်သူလင်း (၄)နှစ်၊ ဒေါ်အေးယဉ်နု (၆၀)နှစ်တို့မှာ နေရာတွင်သေဆုံးခဲ့သည်။ ချောင်းသစ်ကျေးရွာမှ ကင်းဆိပ်ကျေးရွာတွင် အလုပ်လုပ်ကိုင်နေသည့် ဦးလှအောင်သိန်း (၃၅)နှစ်မှာလည်း လည်ပင်းတွင်ကျည်စထိမှန်ကာ မြောက်ဦးဆေးရုံ၌ သေဆုံးသွားခဲ့သည်။