မြန်မာစစ်တပ်သည် အဖိနှိပ်ခံ ရိုဟင်ဂျာမွတ်ဆလင်များအကြား လက်နက်ကိုင် ထကြွမှုကို ဗုဒ္ဓဘာသာဝင် အများစုနေထိုင်သည့် မြန်မာနိုင်ငံအတွက် ခြိမ်းခြောက်မှုတစ်ရပ်အဖြစ် ကာလရှည်ကြာ ရှုမြင်ခဲ့သည်။ သို့သော်လည်း အာရက္ခတပ်တော်က နယ်မြေသိမ်းပိုက်မှုများ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ရှိလာချိန်တွင်မူ စစ်ကောင်စီနှင့် ရိုဟင်ဂျာ တိုက်ခိုက်ရေးသမား အချို့ကြားတွင် ဘုံရန်သူတစ်ရပ်ကို ရင်ဆိုင်လာရပြီ ဖြစ်လေသည်။ 

မြန်မာနိုင်ငံ အနောက်ဘက်တွင် အဓိကအင်အားကြီး လက်နက်ကိုင်တပ်ဖြစ်သည့် အေအေကို နှစ်ဖွဲ့လုံးက တိုက်ပွဲဝင်လာရချိန်၌ တချိန်ကဆိုလျှင် စိတ်တောင်ကူးမိမည် မဟုတ်သည့် အစီအစဉ်တစ်ရပ်အဖြစ် မိမိတို့ တိုက်ခိုက်ရေးသမားများသည် မြန်မာစစ်တပ်နှင့် အပြန်အလှန် မတိုက်ခိုက်ရေး “နားလည်မှုတစ်ရပ်” ရရှိထားသည်ဟု ရိုဟင်ဂျာ သွေးစည်းညီညွတ်ရေးအဖွဲ့ (RSO) က ပြောသည်။

 “စစ်ကောင်စီက ကျွန်တော်တို့ကို မတိုက်ဘူး။ ကျွန်တော်တို့လည်း သူတို့ကို မတိုက်ဘူး” ဟု RSO ၏ နိုင်ငံရေးမှူး ကိုကိုလင်းက ကြုံတောင့်ကြုံခဲ အင်တာဗျူးတစ်ရပ်၌ ရိုက်တာသတင်းဌာနကို ဖြေကြားသည်။

 “သူတို့ ကိုယ့်ကို မတိုက်တဲ့အချိန်မှာ ကျွန်တော်တို့က ပစ်မှတ်နှစ်ခုကို ဘာလို့ တပြိုင်တည်း ရင်ဆိုင်နေတော့မှာလဲ။ ဒါက အလိုလို နားလည်ပြီးသား ဖြစ်သွားတာပေါ့” ဟု သူကပြောသည်။

RSO နှင့် မြန်မာစစ်တပ်ကြားတွင် တရားဝင် သဘောတူညီချက်...

စက်တင်ဘာလ ၃ ရက်နေ့က ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီးဌာနက ပြုလုပ်သည့် သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲတွင် နိုင်ငံခြားရေး အကြံပေး တိုဟစ်ဟူစိန်က သတင်းထောက်များကို ပြောကြားလိုက်ခြင်း ဖြစ်သည်။

လက်ရှိရှုပ်ထွေးနေသည့် အခြေအနေများ တည်ငြိမ်သွားသည့် တချိန်တွင် AA သည် ရခိုင်ဒေသကို အမှန်တကယ် အုပ်ချုပ်မည့် အာဏာပိုင်အဖွဲ့အစည်းအဖြစ် ထွက်ပေါ်လာရန် နီးစပ်နေပြီဖြစ်သဖြင့် နိုင်ငံတကာ အသိုင်းအဝိုင်းအနေဖြင့် AA နှင့် မည်သည့်ပုံစံဖြင့် ဆက်ဆံမည်ကို အဖြေရှာရန် လိုအပ်နေပြီဟု ICG ၏ အစီရင်ခံစာတွင် ဖော်ပြထားသည်။

မြန်မာအိမ်အကူသည် အဆိုပါခွေးကို လည်ကုပ်မှုဆွဲကိုင်ခြင်း၊ ကြမ်းပြင်ပေါ်တွင် ဖိကပ်ထားခြင်း၊ ခွေးဦးခေါင်းကို သူမ၏လက်ဖြင့် သုံးကြိမ်တိုင် ရိုက်ပုတ်ခြင်း၊ တုတ်ချောင်းပုံစံ လိပ်ထားသည့် စက္ကူလိပ်ဖြင့် ရိုက်နှက်ခြင်းများ ပြုလုပ်ခဲ့ကြောင်း တရားရုံးတွင် ကြားနာမှုအရ သိရသည်။

နယ်မြေလုံခြုံရေးနှင့် တည်ငြိမ်ရေးအတွက် မြန်မာနယ်စပ်ဧရိယာများတွင် စစ်ရေးလေ့ကျင့်ရန် စီစဉ်ထားသည်ဟု တရုတ်စစ်ဘက်က ယနေ့ (သြဂုတ် ၂၆) ထုတ်ပြန်လိုက်သည်။

မွတ်ဆလင် ထောင်ပေါင်းများစွာသည် ခြေလျင်ထွက်ပြေးနေရပြီး အာရက္ခတပ်တော်သည် လုံခြုံမှု စတိလောက်သာ ပေးနိုင်သည့် နေရာများသို့ မွတ်ဆလင်များကို အတင်းမောင်းသွင်းနေသည်ဟု ဗော်ကာတာ့ခ်က ပြောသည်။

မြန်မာနှင့် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ကြားတွင် တည်ရှိသည့် နတ်မြစ်အတွင်း မျောပါနေသည့် အလောင်း ၇ လောင်းကို သြဂုတ်လ ၂၀ ရက်နေ့က ဆယ်ယူရရှိခဲ့ကြောင်း ဒါကာထရီဗျူးန် သတင်းတစ်ရပ်တွင် ဖော်ပြထားသည်။

ကမ္ဘာတဝန်းတွင် ၂၀၂၂ ခုနှစ်မှ ၂၀၂၄ ခုနှစ် ဇွန်လအထိ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံ ၁၁၆ နိုင်ငံတွင် မျောက်ကျောက်လူနာ ၉၉၀၀၀ ဦး ရှိခဲ့ပြီး ဤရောဂါဖြင့် သေဆုံးသူ ၂၀၈ ဦးရှိကြောင်း WHO ၏ ထုတ်ပြန်ချက်အရ သိရသည်။

ရုရှားသည် ၎င်း၏ လက်နက်ကိရိယာ အထောက်အပံ့များအား စစ်ကောင်စီက မည်သူတို့အပေါ် မည်သို့ အသုံးပြုနေသည်ကိုလည်း အရေးစိုက်ပုံ မပေါ်ပေ။ မြန်မာစစ်တပ်သည် မြေပြင်တွင် စွမ်းဆောင်ရည် ညံ့ဖျင်းလျက်ရှိသည်ဖြစ်ရာ ရုရှားထောက်ပံ့သည့် လေကြောင်းအင်အားအပေါ် ပိုပို မှီခိုလာနေရသည်။

Asia Times တွင် ဆောင်းပါးရှင် ဘာတီးလ် လင့်တနာ ရေးသားထားသည့် New Cold War Proxy Conflict Brewing in Myanmar ကို ဆီလျော်အောင် ဘာသာပြန်ဆိုပါသည်။

ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ဘက်သို့ ဝင်ရောက်ရန် ကြိုးပမ်းခဲ့သည့် စက်လှေနှစ်စီးကို ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နယ်ခြားစောင့်တပ် (BGP) က မဝင်ရောက်နိုင်အောင် တားမြစ်ခဲ့ပြီးနောက်တွင် ၁၄ ရက်နေ့ ညပိုင်းအထိ ၎င်းလှေနှစ်စင်းလုံး နတ်မြစ်တွင်း၌ မျောလျက်ရှိကြောင်း သတင်းတွင် ဖော်ပြသည်။

ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နှင့် မြန်မာကို ပိုင်းခြားထားသည့် နတ်မြစ်တစ်ဘက်ကမ်း မြန်မာဘက်ခြမ်းတွင် တကျော့ပြန် တိုက်ပွဲများ ယခုရက်ပိုင်း ပြင်းထန်လာပြီးနောက်တွင် ဒါကာက ယခုကဲ့သို့ ကန့်ကွက်စာ ပေးပို့လိုက်ခြင်း ဖြစ်သည်။

“စစ်ကောင်စီဟာ သူမထိန်းချုပ်နိုင်တော့တဲ့ တိုင်းပြည်ကို သူကိုယ်တိုင် ဖျက်ဆီးသလို ဖြစ်နေပါပြီ” ဟု မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ ကုလသမဂ္ဂ၏ လူ့အခွင့်အရေး အထူးကိုယ်စားလှယ် တွမ်အင်ဒရူးက ဆိုသည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ဦးဆောင်သော အရပ်သားအစိုးရအား မြန်မာစစ်တပ်က ဖြုတ်ချကာ အာဏာသိမ်းခဲ့ပြီးနောက်တွင် ရုရှားသည် မြန်မာ၏ အနီးဆုံး မိတ်ဘက်နိုင်ငံ ဖြစ်လာခဲ့သည်။

ယနေ့ကျင်းပသည့် ကုလသမဂ္ဂ လူ့အခွင့်အရေးကောင်စီ အစည်းအဝေးတွင် တွမ်အင်ဒရူးက ယခုကဲ့သို့ ပြောကြားလိုက်ခြင်း ဖြစ်သည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင်း၌ အကြမ်းဖက်မှုများ ဆက်လက်ဖြစ်ပွားနေခြင်းနှင့် ပတ်သက်၍ သက်ရောက်မှုများအပေါ် စိုးရိမ်မှုရှိကြောင်း အိန္ဒိယနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးက ပြောကြားလိုက်သည်။ 

“သေမင်းတမန်ကုန်သွယ်ရေး၊ မြန်မာနိုင်ငံမှ စစ်အစိုးရအား ဘဏ်များနှင့် အစိုးရများက အားပေးအားမြှောက် ပြုလုပ်နေကြပုံ” ဟူသည့် အမည်ဖြင့် အဆိုပါအစီရင်ခံစာအား ကုလသမဂ္ဂ၏ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ လူ့အခွင့်အရေး အထူးကိုယ်စားလှယ် တွမ်အင်ဒရူးက ပြုစုကာ ဇွန်လ ၂၆ ရက်နေ့တွင် ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

Bangladesh Enterprise Institute (BEI) ၏ ဥက္ကဌဖြစ်သလို သံအမတ်ဟောင်းလည်း ဖြစ်သူ M Humayun Kabir က ရခိုင်ပြည်နယ်တွင် မြန်မာစစ်တပ်နှင့် အာရက္ခတပ်တော်အကြား လက်ရှိဖြစ်ပွားနေသည့် ပဋိပက္ခ၏ အကျိုးသက်ရောက်မှုများနှင့် ပတ်သက်၍ The Daily Star သတင်းဌာနကို ဖြေကြားချက်များဖြစ်သည်။ 

ကော့ဘဇားခရိုင် မဲဆန္ဒနယ်မြေအမှတ် (၃) ၏ လွှတ်တော်အမတ်ဖြစ်သူ ၎င်းက ၂၀၂၄-၂၅ ဘဏ္ဍာရေးနှစ်အတွက် အသုံးစရိတ် အဆိုပြုဆွေးနွေးရာတွင် ယခုကဲ့သို့ ပြောကြားလိုက်ခြင်း ဖြစ်သည်။