ဖေဖော်ဝါရီ ၁ ရက်အာဏာသိမ်းပြီးချိန်က စတင်ပေါ်ပေါက်လာခဲ့သော နိုင်ငံအနှံ့မှ ပြန့်ကျဲနေသော တော်လှန်ရေးအင်အားစုများနှင့်နှိုင်းယှဉ်ပါက မြန်မာစစ်တပ်၏ ပစ်ခတ်အင်အားက သာလွန်ကောင်းမွန်နေနိုင်ပါသည်။ သို့သော် ဆိုက်ဘာနည်းပညာရပ်ဝန်းတွင်မူ နည်းပညာတတ်ကျွမ်းသူများရှိသည့် ဒီမိုကရေစီ လိုလားသည့် အင်အားစုများဘက်က အသာစီးရနေခဲ့သည်။

ယခုနှစ်ဖေဖော်ဝါရီလဆန်းပိုင်းက မြန်မာနိုင်ငံတွင်စစ်အာဏာသိမ်းမှုဖြစ်ခဲ့ပြီး တကမ္ဘာလုံး၏အာရုံက မြန်မာနိုင်ငံ အပေါ်ကျရောက်ခဲ့သည်။ စစ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်း အရပ်သားများစွာ သေဆုံးခဲ့သလို ဖမ်းဆီးခြင်းခံခဲ့ရသည်။ တချို့ကတော့ ဘယ်ရောက်နေမှန်းမသိရ။ မြန်မာအာဏာသိမ်းမှုက ထိုနေရာမှာပင်ပြီးမသွားခဲ့ပါ။ အရှေ့တောင် အာရှ ထိုဒေသတခွင်လုံးတွင် ဒီမိုကရေစီ နောက်ကြောင်းပြန်ဆုတ်ခြင်း တိမ်တိုက်မည်းများ ဖုံးလွှမ်းနေပါသည်။

မြန်မာစစ်တပ်က ပြည်တွင်းလုံခြုံရေးကိုသာ အရေးစိုက်နေရချိန်၌ PDF များကို တိုက်ခိုက်ပေးထားသော အိန္ဒိယသူပုန်များသည် လွတ်လပ်ခွင့် ရထားသောကြောင့် အိန္ဒိယ-မြန်မာ နယ်စပ်သည် ယခင် အခြေအနေများဆီ ပြန်ရောက်သွားဖို့ အန္တရာယ်ကလည်း ကြီးမားနေပါသည်။

ပြီးခဲ့သောရက်ပိုင်းကပဲ နိုဘယ်လ်ငြိမ်းချမ်းရေးဆုရှင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကို ဆူပူအောင်လှုံ့ဆော်မှုနှင့် ကိုဗစ်စည်းကမ်းဖောက်ဖျက်မှုဖြင့် ထောင်ဒဏ် ၂ နှစ် ချမှတ်ခဲ့လေသည်။ ၎င်းအပြင် နောက်ထပ်အမှု ၉ မှု သူမရင်ဆိုင်နေရသေးသည်။ သူမကိုစွဲဆိုထားသောအမှုများအားလုံးမှ ကွင်းလုံးကျွတ်လွတ်နိုင်ခဲ့မည်ဆိုလျှင်တောင် မြန်မာစစ်အုပ်စုဘက်ကမူ အမှုတစ်ခုမဟုတ်လျှင် နောက်ထပ် အမှုတခုခုဖြင့် တရားစွဲကြလိမ့်မည်ကတော့ အမှန်တရားဖြစ်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် စစ်အုပ်ချုပ်ရေးသက်ဆိုးရှည်နေသရွှေ့ သူမဘဝ၏ လက်ကျန်အချိန်များကို ထောင်ထဲမှာပင်ကုန်ဆုံးရပေလိမ့်မည်။

မြန်မာနိုင်ငံဟာ ဖေဖော်ဝါရီ အာဏာအပြောင်းအလဲ ဖြစ်စဉ်တည်းက ပြည်တွင်း ပဋိပက္ခတွေဟာ ပရမ်းပတာ ဖြစ်ပျက်နေပါတယ်။ မြန်မာစစ်တပ်ဟာ ပြည်တွင်း ဒီမိုကရေစီလှုပ်ရှားမှုတွေကို နှိမ်နင်းဖို့ ကြိုးစားနေပြီး တစ်ချိန်တည်းမှာ စီးပွားရေးကလည်း ကပ်ဆိုက်နေပါတယ်။

မြန်မာစစ်တပ်သည် နိုင်ငံအနောက်မြောက်ပိုင်း ချင်းပြည်နယ်တွင်လည်း တပ်ဖွဲ့ဝင်အင်အားများ တိုးမြှင့်ချထားပြီး နယ်မြေရှင်းလင်းရေးများ ဆောင်ရွက်နေကြောင်း ကုလကိုယ်စားလှယ်က ပြောသည်။

ဒီမိုကရေစီအရေး ထောက်ခံသည့် ပါတီများသည် သူတို့၏ အထင်ကရခေါင်းဆောင်များ မရှိဘဲ ရပ်တည်နိုင်ကြသလား ဆိုသည်မှာလည်း မေးခွန်းထုတ်စရာ ဖြစ်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဆိုလျှင် ဗမာမဲဆန္ဒရှင် သန်းပေါင်းများစွာသည် ဒေါ်စုအတွက် မဲပေးခြင်းလား၊ သူမ၏ပါတီအတွက် မဲပေးခြင်းလား ဆိုသည်ကို ကွဲကွဲပြားပြား မရှိကြတော့သည့် အဆင့်အထိ ဒေါ်စု၏ အရှိန်အဝါလွှမ်းမိုးမှုမှာ ပါတီနှင့် တစ်သားတည်းကျခဲ့သည်။

မြန်မာ့ပြည် မြေပြန့်ဘက်တွေမှာ ဇူလိုင်လကစပြီး ကိုဗစ်တတိယလှိုင်း ရိုက်ခတ်လာချိန်မှာ ကေအိုင်အေဟာ ပြည်သူတစ်သောင်းခန့်ကို ကိုဗစ်ကာကွယ်ဆေး ထိုးနှံပေးထားပါတယ်။ ကေအိုင်အေထိန်းချုပ်ရာ လိုင်ဇာက ပြည်သူတွေကို တရုတ်ကာကွယ်ဆေး ထိုးနှံပေးတာဖြစ်တယ်လို့ ဗိုလ်မှူးကြီးနော်ဘူက ပြောပါတယ်။

မြန်မာစစ်တပ်အား တစ်နိုင်ငံလုံး အတိုင်းအတာဖြင့် လက်နက်ကိုင်ပြီး တိုက်ပွဲဝင်ကြရန် NUG အစိုးရ၏ တိုက်တွန်းချက်အပေါ် နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်းက စိုးရိမ်ပူပန်လျက်ရှိကြောင်း အေပီသတင်းတစ်ရပ်တွင် ဖော်ပြထားသည်။

PDF များဘက်ကလည်း ထိပ်တိုက်ရင်ဆိုင်ခြင်း မဟုတ်လျှင်တောင် ပြန်တိုက်နိုင်အောင် ကြိုးစားခြင်းများ ရှိပြီး  မကြာခဏဆိုသလို ကိုယ့်သဘောနှင့်ကိုယ် အကြမ်းပတမ်း ရက်စက်မှုများ ရှိသည်။

မြန်မာပြည်သူတွေဟာ လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာ ကပ်ဘေးကြီးနဲ့ ရင်ဆိုင်နေရပါတယ်။ ပြည်သူ အမြောက်အများဟာ အကြမ်းဖက်မှုနဲ့ နေရပ်စွန့်ခွာ ထွက်ပြေးရမှုတွေ၊ စီးပွားရေးနဲ့ အစာရေစာ  မလုံလောက်တဲ့ ပြဿနာ၊ သေလောက်တဲ့အထိ ဒုက္ခပေးနိုင်တဲ့ ကိုဗစ်-၁၉ ကပ်ဘေးကြီးကို ယိုင်လဲနေတဲ့ ကျန်းမာရေးစနစ်နဲ့ ရင်ဆိုင်ရတာတွေ ရှိနေပါတယ်။

ကမ္ဘာတစ်ဝန်း ကိုဗစ်ကူးစက်မှု စုစုပေါင်းသည် သြဂုတ်လ ၅ ရက်နေ့တွင် သန်း ၂၀၀ ပြည့်သွားပြီဖြစ်ကြောင်း အေအက်ဖ်ပီ သတင်းတစ်ရပ်တွင် ဖော်ပြထားသည်။

ယူကေသည် လက်ရှိအချိန်၌ မြန်မာစစ်တပ်၏ အာဏာသိမ်းမှုကို ဆန့်ကျင်ကန့်ကွက်ထားသည်။ ယူကေအစိုးရက သံရုံးယာယီတာဝန်ခံအား ပုံစံတစ်မျိုးမျိုးဖြင့် အသိအမှတ်ပြုခဲ့ပါက ယူကေ၏ လက်ရှိရပ်တည်ချက်နှင့် ကိုက်ညီဦးမည်လား။ ယူကေလူထုက ဤလုပ်ရပ်ကို လက်ခံမည်လား။ ယခုလို သံတမန်ရေးရာ ခွထိုင်ခြင်းက မြန်မာအပေါ် အခြားနိုင်ငံများ၏ သံတမန် ဆက်ဆံရေးကို မည်ကဲ့သို့ သက်ရောက်မည်နည်း။

ဂျာကာတာပို့စ် သတင်းဌာန အယ်ဒီတာ Kornelius Purba က ဇွန်လ ၉ ရက်နေ့တွင် “အာဆီယံသည် မြန်မာလူထု ရင်ဆိုင်နေရသည့် ဘေးဒုက္ခကြီးကို ဖြေရှင်းနိုင်ခြင်း မရှိရုံမက အဖွဲ့ကိုယ်တိုင်က ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်၏ ကျော့ကွင်းတွင် သက်ဆင်းမိနေသဖြင့် နိုင်ငံတကာ မျက်နှာစာတွင် ရယ်စရာအုပ်စု ဖြစ်နေသည်” ဟု ရေးသားဖော်ပြခဲ့သည်။

ရှည်မျောမျောဝတ်ရုံကြီး ဝတ်ဆင်ထားသည့် အရပ်တိုတို သက်ကြီးပိုင်း အာရှသားတစ်ဦး အနီးတွင် အရပ်ရှည်ရှည် တောင့်တောင့်ကြီး ရပ်နေသော ရုရှားအရာရှိတစ်ဦး၏ ဓာတ်ပုံများသည် မြန်မာဆိုရှယ်မီဒီယာ၌ ဇွန်လနှောင်းပိုင်းတွင် အထူးပျံ့နှံ့ခဲ့သည်။

ဘိုင်ဒန်အစိုးရက တနင်္လာနေ့တွင် ဆက်လက်အတည်ပြု ပြဌာန်းလိုက်သည့် လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှု အစီရင်ခံစာ၌ မြန်မာ၊ အီသီယိုပီးယား၊ တောင်ဆူဒန်နှင့် အီရီထရီးယားနိုင်ငံတို့သည် လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှု ပဋိပက္ခများတွင် ပါဝင်ပတ်သက်နေသဖြင့် ထိုနိုင်ငံများအပေါ် အမေရိကန်က ဒဏ်ခတ်အရေးယူမှုများ ထပ်တိုး ချမှတ်နိုင်ခြေ ရှိနေသည်ဟု သတိပေးဖော်ပြထားသည်။

အိန္ဒိယသမုဒ္ဒရာတွင် တရုတ်၏ အကွက်ရွှေ့မှုများသည် အလုံးစုံမျှော်လင့်ထားသကဲ့သို့ မဖြစ်ခဲ့ပေ။ ၂၀၀၁ ခုနှစ် အစောပိုင်းတွင် အိန္ဒိယသည် ယင်း၏ ပထမဆုံးနှင့် တစ်ခုတည်းသော ကြည်း၊ ရေ၊ လေတပ်များပူးတွဲ တာဝန်ထမ်းဆောင်သည့် Andaman and Nicobar Command စစ်ဌာနချုပ်ကို တည်ထောင်ခဲ့ပြီး အိန္ဒိယ ကုန်းမြေအရှေ့ပိုင်းပင်လယ်ပြင်ရှိ မဟာဗျူဟာ အကျိုးစီးပွားများ ကို ကာကွယ်ရန်နှင့် အထူးအားဖြင့် တရုတ်၏ ရေကြောင်းလှုပ်ရှားမှုများကို စောင့်ကြည့်ရန် ရည်ရွယ်ခဲ့သည်။

စစ်တပ်သည် လုပ်ငန်းလိုင်စင်ထုတ်ပေးမှုကို ထိန်းချုပ်ထားရာ ကျောက်စိမ်းထုတ်လုပ်ရေး လုပ်ငန်းသည် “စစ်အာဏာရှင်များ၏ အသက်ဆက်မည့် ရန်ပုံငွေနှင့် နီးစပ်ရာလုပ်ကိုင်ခွင့်ပေးခြင်း” တို့ဖြစ်လာမည်ကို စိုးရိမ်နေရပြီး ၎င်းတို့လက်တွင် အာဏာဆက်လက် ထိန်းချုပ်ထားရန် ကြိုးစားနေကြောင်း Global Witness ၏ အင်္ဂါနေ့က ထုတ်ပြန်ခဲ့သည့် အစီရင်ခံစာတစ်ခုတွင် ဖော်ပြထားသည်။

ဂျပန်နှင့် အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံဖြစ်သည့် မြန်မာသည် ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ကပင် ရှည်လျားသည့် ဆက်ဆံရေးသမိုင်းကြောင်း ရှိခဲ့ပြီး ထိန်းသိမ်းခံခေါင်းဆောင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်၏ ဖခင်ဖြစ်သူ ခေတ်သစ် မြန်မာပြည်လွတ်လပ်ရေးဗိသုကာ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းဦးဆောင်သည့် တော်လှန်ရေး လှုပ်ရှားမှုများကို ထိုအချိန်က ဂျပန်အစိုးရအုပ်ချုပ်ရေးပိုင်းက ကူညီခဲ့ပြီး လွတ်လပ်ရေးတိုက်ပွဲဝင်ရန် တပ်မတော်ကို ဖွဲ့စည်းပေးရာတွင်လည်း ကူညီပေးခဲ့သည့် အစဉ်အလာရှိခဲ့သည်။