UNHRO ၏ အစီရင်ခံစာ၌ မြန်မာနိုင်ငံ အနောက်မြောက်ပိုင်းနှင့် အရှေ့တောင်ပိုင်းတွင် စစ်တပ်က ၂၀၂၂ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၁ ရက်နေ့မှ ၂၀၂၃ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၃၁ ရက်နေ့အထိ ကျူးလွန်ခဲ့သည့် လူ့အခွင့်အရေး ဖောက်ဖျက်မှုများကို မှတ်တမ်းတင်ဖော်ပြထားသည်။

AI အဖွဲ့သည် ပြီးခဲ့သည့်နှစ်ကလည်း အလားတူအစီရင်ခံစာ တစ်စောင် ထုတ်ပြန်ခဲ့ပြီး ထိုစဉ်က အရပ်သားလေယာဉ်များအတွက် တင်ပို့သည့် လေယာဉ်ဆီများကို မြန်မာစစ်တပ်အတွက် ယူသုံးနေသည်ကို စုံစမ်းဖော်ထုတ်ခဲ့သည်။

မြန်မာနိုင်ငံကို စစ်အုပ်ချုပ်ရေးဖြင့် ရေရှည်အုပ်ချုပ်သွား နိုင်ရန် ရည်ရွယ်နေသည့် စစ်ကောင်စီကို ရုရှားက ပံ့ပိုးကူညီခြင်းအားဖြင့် အရှေ့တောင်အာရှတွင် ရုရှား၏ အကန့်အသတ်မဲ့တည်ရှိမှုကို တည်ဆောက်နိုင်ပေလိမ့်မည်။

လက်ရှိစီးပွားရေးအခြေအနေကြောင့် ရန်ကုန်ရှိ Nestle စက်ရုံနှင့် ရုံးချုပ်ကို လုပ်ငန်းလည်ပတ်မှု ရပ်ဆိုင်းတော့မည်ဟု Nestle ပြောခွင့်ရပုဂ္ဂိုလ်က အေအက်ဖ်ပီသတင်းဌာနသို့ ဖြေကြားသည်။ 

AP သတင်းဌာန၏ ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာလေ့လာမှုများအရ မြန်မာစစ်တပ်သည် ၎င်းတို့ချီတက်ရာ လမ်းကြောင်းတလျှောက် မြှုပ်နေနိုင်သည်ဟု ယူဆရသောမြေမြှုပ်မိုင်းများ ပေါက်ကွဲစေရန် ပြည်သူတို့အား စစ်ကြောင်းရှေ့ဆုံးမှ ပွိုင့်အဖြစ် စေလွှတ်လေ့ရှိတတ်ကြောင်း တွေ့ရှိခဲ့ရသည်။ 

၂၀၁၈-၂၀၁၉ ခုနှစ် ရခိုင်ပြည်မှာ ရက္ခိုင့်တပ်တော် (AA)နဲ့ဖြစ်ခဲ့တဲ့ တိုက်ပွဲတွေအတွင်း လေတပ်စစ်ဆင်ရေး မြင့်မားလာခဲ့ပြီး ရုရှားလုပ် Yak-130s အသစ်တွေကို စစ်မြေပြင်မှာ ပထမဆုံးအကြိမ်အဖြစ် အသုံးပြုခဲ့ပါတယ်။

ဖြစ်စဉ်များအနက် သုံးပုံနှစ်ပုံခန့်သည် တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်များနှင့် မြန်မာစစ်တပ်အကြား တိုက်ပွဲများ ဖြစ်ပွားနေသည့် နယ်စပ်ဒေသများတွင် တွေ့ကြုံရခြင်း ဖြစ်သည်။

နိုင်ငံတကာက ပြစ်တင်ရှုတ်ချရတဲ့အထိ ဖြစ်ခဲ့တဲ့ အရပ်သားတွေအပေါ် လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုတွေက စစ်ကောင်စီရဲ့ စစ်ရေးအားထုတ်မှုတွေမှာ အဓိကဖြစ်လာတဲ့ ပိုပြီးကျယ်ပြန့်တဲ့စစ်ဆင်ရေးရဲ့ အစိတ်အပိုင်းဖြစ်လာပါတယ်။

ဥရောပသမဂ္ဂ (အီးယူ) သည် မြန်မာစစ်တပ်အပေါ် ဒဏ်ခတ်အရေးယူမှု အသစ်များကို တနင်္လာနေ့တွင် ထုတ်ပြန်လိုက်ကြောင်း ရိုက်တာသတင်းတစ်ရပ်တွင် ဖော်ပြထားသည်။ 

"ဘန်ကောက်ပို့စ်" တွင်ဖော်ပြထားသော "Asean and Myanmar: The Next Move" ကို ဆီလျော်အောင် ရေးသားပါသည်။

ချက်ဗရွန်သည် ရတနာသဘာဝဓာတ်ငွေ့စီမံကိန်းကို မြန်မာ့ရေနံနှင့် သဘာဝဓာတ်ငွေ့လုပ်ငန်း (MOGE) နှင့် တွဲဖက်လုပ်ကိုင်နေခြင်း ဖြစ်သည်။ 

ဘော့စနီးယားစစ်ပွဲတုန်းကတော့ ဘော့စနီးယားပြည်သူတွေအပေါ် ဆားဘီးယားစစ်တပ်က လေကြောင်းတိုက်ခိုက်တာမျိုး မလုပ်နိုင်အောင် ကုလသမဂ္ဂရဲ့ သဘောတူညီချက်နဲ့ ၁၉၉၃ ခုနှစ် ဧပြီလကနေ ၁၉၉၅ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ အထိ ၂ နှစ်ကျော်ကြာ လေယာဉ်မပျံသန်းရဇုန် သတ်မှတ်ပေးခဲ့ဖူးပါတယ်။

နိုင်ငံ၏ ကျန်းမာရေးနှင့် ပညာရေးစနစ်များမှာ အဏာသိမ်းချိန် နောက်ပိုင်းတည်းက ပဋိပက္ခဒဏ်သင့်နေရာများ၌ ပြိုလဲနေပြီဖြစ်သည်။ မြန်မာစစ်တပ်ကလည်း ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ အဆောက်အအုံများနှင့် စာသင်ကျောင်းများ အပါအဝင် အရပ်သားဧရိယာများကို တိုက်ခိုက်မှုများ ရှိသည်။

နိုင်ငံတကာပဋိပက္ခလေ့လာရေးအဖွဲ့ (ICG)ရဲ့ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ အကြီးတန်းအကြံပေးဖြစ်တဲ့ ရစ်ချက်ဟော်ဆေး ပြောခဲ့ဖူးတဲ့အတိုင်း ပထမဆုံးလုပ်ဆောင်ရမယ့် အရေးကြီးတဲ့အချက်က အခြေအနေတွေ ပိုပြီး ဆိုးရွားလာနေတာကို ရပ်တန့်ဖို့ပါ။

မြန်မာစစ်တပ်သည် ပြည်သူလူထုကို နှိပ်ကွပ်ရာတွင် ရုရှား၏ စစ်ရေးစွမ်းရည်များကို တိုက်ရိုက်အသုံးပြုနေသဖြင့် မိမိတို့အနေဖြင့် အထူးစိုးရိမ်နေသည်ဟု မေရိကန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာန အကြီးတန်းအရာရှိတစ်ဦးက ပြောကြားလိုက်သည်။

အလွန်အမင်း နိမ့်ကျသွားပြီးမှ ပြီးခဲ့သည့်နှစ်တွင် အနည်းငယ် ပြန်လည်နာလန်ထူလာခြင်းက စီးပွားရေး အားနည်းနေဆဲ ဖြစ်ကြောင်း ညွှန်ပြနေသည်ကို အစီရင်ခံစာက ဆိုသည်။

ပြီးခဲ့တဲ့နှစ် နိုဝင်ဘာလအတွင်း မော်စကိုကို သွားရောက်လည်ပတ်တဲ့ အခါမှာတော့ မင်းအောင်လှိုင်က ရုရှားသမ္မတနဲ့ တွေ့ခွင့်ရခဲ့ပြီး တိုက်လေယာဉ်တွေ ထုတ်လုပ်တဲ့ စက်ရုံတစ်ရုံကို သွားရောက်ကြည့်ရှုခဲ့ပါတယ်။

လက်ရှိအချိန်အထိတော့ ရခိုင်အရေးအပေါ် ကမ္ဘာကစိတ်ဝင်စားမှုက လူနည်းစုမွတ်ဆလင်ကိစ္စ ဖြစ်ပြီး အဲဒီအပေါ်ကိုပဲ အဓိကအဖြစ် အာရုံစူးစိုက်ထားပါတယ်။ အဲဒါကို ပြောင်းလဲရပါမယ်။

ဘိန်းစိုက်ပျိုးမှုသည် ၂၀၁၄ မှ ၂၀၂၀ အထိ တောက်လျှောက်ကျဆင်းနေခဲ့ရာမှ ၂၀၂၁ ခုနှစ်တွင် ၂ ရာခိုင်နှုန်း မြင့်တက်လာခဲ့ပြီးနောက် ၂၀၂၂ ခုနှစ်တွင် ၃၃ ရာခိုင်နှုန်းအထိ မြင့်တက်လာခြင်း ဖြစ်သည်။