ကာဇက်လူမျိုးများနှင့် တရုတ်နိုင်ငံမှလာသော မွတ်ဆလင်အုပ်စုဖြစ်သည့် ဒွန်ဂန်လူမျိုးစုတို့ကြား ပဋိပက္ခဖြစ်ပွားခြင်းဖြစ်ပြီး စတင်ဖြစ်ပွားရသည့်အကြောင်းရင်းကိုမူ အတိအကျမသိရသေးပေ။

နိုဗယ်ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် သေဆုံးမှုအရေအတွက်သည် ဖေဖော်ဝါရီ ၉ ရက်နေ့တွင် ၈၁၁ ဦးရှိသွားပြီဖြစ်သဖြင့် ၂၀၀၂-၀၃ ခုနှစ်က ကူးစက်ပျံ့နှံ့ခဲ့သည့် ဆားစ်ရောဂါကြောင့် သေဆုံးမှုအရေအတွက်ကို ကျော်လွန်သွားပြီဖြစ်သည်။

ထိုင်းတွင် စစ်သားတစ်ဦးက သေနတ်တစ်လက်ဖြင့် လိုက်လံပစ်ခတ်မှုကြောင့် လူ ၂၀ ခန့် သေဆုံးပြီး အများအပြားထိခိုက်ဒဏ်ရာရရှိခဲ့ကြောင်း BBC သတင်းတွင်ဖော်ပြထားသည်။

ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်သစ်အား လူအများ အထိတ်တလန့် ဖြစ်သွားသည့် အကြောင်းရင်း နှစ်ခုရှိသည်။ ပထမတစ်ချက်မှာ ဆထက်တိုးများပြားလာသော ကူးစက်မှုနှုန်းဖြစ်သည်။ ကူးစက်မှုသည် ဆယ်ဂဏန်းမှ ရာဂဏန်း၊ ထိုမှတစ်ဆင့် ထောင်ဂဏန်း သောင်းဂဏန်းအထိ မြင့်တက်လာခဲ့သည့်နောက်တွင် ကျန်းမာရေး စောင့်ရှောက်မှုစနစ်များ ပြိုလဲနိုင်ခြေ၊ လူမှုရေးနှင့် စီးပွားရေးများ ယိုယွင်းလာနိုင်ခြေ၊ ကပ်ရောဂါအသွင် ပျံ့နှံ့နိုင်ခြေ စသည့် တွက်ချက်မှုများသည်သာ လူအများအား လွှမ်းမိုးသွားတော့သည်။ နောက်တစ်ချက်မှာ မရေရာမှုဖြစ်သည်။

လီဝမ်လျန်ဟုအမည်ရသော အဆိုပါဆရာဝန်သည် ဝူဟန်ဗဟိုဆေးရုံတွင် မျက်စိဆရာဝန်အဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့သူဖြစ်ပြီး ဒီဇင်ဘာလ ၃၀ ရက်နေ့တွင် ၎င်း၏လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက်ဆရာဝန်များအား ဗိုင်းရပ်စ်အန္တရာယ်နှင့်ပတ်သက်၍ သတိပေးခဲ့ခြင်းသည်။

အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့်က နှစ်စဉ်ပုံမှန်ပြောကြားသည့် ပြည်ထောင်စုအခြေပြမိန့်ခွန်းပြောကြားစဉ် မိန့်ခွန်းစာရွက်မိတ္တူကို အောက်လွှတ်တော်ဥက္ကဋ္ဌ နန်စီပီလော့စီ က ဆုတ်ဖြဲလိုက်ကြောင်း အမေရိကန်မီဒီယာများတွင် ဖော်ပြနေကြသည်။

ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ပြန့်ပွားမှုအား ထိန်းချုပ်သည့် လုပ်ငန်းစဉ်များအနက် တစ်ခုအဖြစ် လေကြောင်းလိုင်းများ လိုက်နာရမည့် လမ်းညွှန်ချက်များအား အမေရိကန် အမိမြေလုံခြုံရေးဌာနက တနင်္ဂနွေနေ့တွင် ထုတ်ပြန်လိုက်သည်။

"ဒါဟာ 2019-nCoV ဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် တရုတ်နိုင်ငံပြင်ပမှာ ပထမဆုံးသေဆုံးမှုဖြစ်ပါတယ်" ဟု ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံရှိ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့အစည်းရုံးမှ ထုတ်ပြန်သောကြေညာချက်ထဲတွင် ဖော်ပြထားသည်။

ကမ္ဘာတဝန်း ဝူဟန်ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံထားရသူအရေအတွက်သည် ၂၀၀၃ ခုနှစ်က ကမ္ဘာ့နိုင်ငံပေါင်း ၂၀ ကျော်သို့ ကူးစက်ပျံ့နှံ့ခဲ့ သည့် ဆားစ် (SARS) ရောဂါကူးစက်ခံခဲ့ရသူ အရေအတွက်ထက် ဇန်နဝါရီလ ၂၉ ရက်နေ့တွင် ကျော်လွန်မြင့်တက်သွားပြီ ဖြစ်ကြောင်း BBC သတင်းတွင် ဖော်ပြထားသည်။

သေဆုံးသူ ၂၁၃ ဦး၊ ကူးစက်ခံထားရသူ ၁၀၀၀၀ နီးပါးရှိသွားပြီဖြစ်သည့် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုအား အရေးအပေါ်အခြေအနေအဖြစ် ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ (WHO) က ကြေညာလိုက်ပြီဖြစ်သည်။

ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်မှုသည် လပေါင်းများစွာ ကြာမြင့်နိုင်ပြီး ကူးစက်ခံရသူ သိန်းဂဏန်းနီးပါးအထိ ရှိလာနိုင်ကြောင်း သုတေသီများက ပြောကြားလိုက်သည်။

ကယ်လီဖိုးနီးယားတွင် ရက်စေ့သဖြင့် လွတ်ခါနီးသည့် အကျဉ်းသားတစ်ဦးအား သူ၏ လသားအရွယ် ကလေးငါးဦးကို သတ်ဖြတ်မှုဖြင့် ထပ်မံထိန်းသိမ်းလိုက်ကြောင်း AP သတင်းတစ်ပုဒ်တွင် ဖော်ပြထားသည်။

ဘရိုင်ယန့်နှင့် သမီးဖြစ်သူ ဂျီယန်နာ တို့သည် ဘရိုင်ယန့်က နည်းပြအဖြစ်ပါဝင်ပြီး ဂျီယန်နာက ကစားသမားအဖြစ် ကစားရမည့် ဘက်စကတ်ဘောပွဲတစ်ပွဲသို့ သွားရောက်စဉ် ယခုကဲ့သို့အဖြစ်ဆိုးနှင့် ကြုံတွေ့ခဲ့ရခြင်း ဖြစ်သည်။

ဝူဟန်ဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့် သေဆုံးသူ ၅၀ ကျော် ကူးစက်ခံရသူပေါင်း ၂၀၀၀ ဝန်းကျင် ရှိသွားပြီဖြစ်ပါတယ်။

တူရကီနိုင်ငံ အရှေ့ပိုင်းတွင် သောကြာနေ့ညက အင်အားပြင်း ငလျင်တစ်ခု လှုပ်ခတ်သွားသဖြင့် လူ ၂၀ ထက်မနည်း သေဆုံးပြီး ဒဏ်ရာရသူ ၁၀၀၀ ကျော်ရှိကြောင်း AFP သတင်းတစ်ပုဒ်တွင် ဖော်ပြထားသည်။

ဗိုင်းရပ်စ်သည် မည်မျှအထိအန္တရာယ်ပေးနိုင်ပြီး လူများကြား မည်မျှအထိအလျှင်အမြန် ကူးစက်နိုင်သည်ကို မသိရှိရသေးသလို ကုသဆေး၊ ကာကွယ်ဆေးလည်း တီထွင်နိုင်ခြင်းမရှိသေးပေ။

လက်ရှိအချိန်ထိ ကာကွယ်ဆေးမရှိသေးသော ဆားစ် (SARS) ကဲ့သို့သော ဗိုင်းရပ်စ်အသစ်တစ်မျိုး စတင်ပျံ့နှံ့ရာ တရုတ်နိုင်ငံအလယ်ပိုင်းရှိ ဝူဟန်မြို့ကို အာဏာပိုင်များက အဝင်အထွက် ပိတ်ဆို့လိုက်ပြီးနောက် စားနပ်ရိက္ခာပြတ်လပ်မည်ကို မြို့ခံများက စိုးရိမ်လျက်ရှိကြောင်း AFP သတင်းတစ်ရပ်တွင် ဖော်ပြထားသည်။

အသက် ၂၂ နှစ်အရွယ် ဗျောင်ဟွေဆူးသည် တပ်ထဲသို့ အမျိုးသားတစ်ဦးအဖြစ် ဝင်ရောက်အမှုထမ်းခဲ့သည်။ လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ အဆင်မပြေသည့် ရောဂါလက္ခဏာများ ပေါ်ပေါက်ပြီး ကျန်းမာရေး ချွတ်ယွင်းမှုများ ခံစားလာရသဖြင့် နိုဝင်ဘာလတွင် ထိုင်းနိုင်ငံသို့ သွားရောက်ပြီး အမျိုးသမီးတစ်ဦးအဖြစ် လိင်ပြောင်း ခွဲစိတ်ကုသခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

ပြည်တွင်းစစ်အတွင်း ပျောက်ဆုံးနေသူများ၏ မိသားစုဝင်များသည် ၎င်းတို့၏ဆွေမျိုးသားချင်းများ အသက်ထင်ရှားရှိနေသေးပြီး လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့များ၏ ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းခြင်းကို ခံနေရခြင်းဖြစ်မည်ဟု မျှော်လင့်ခဲ့ကြသော်လည်း အစိုးရ၏ ယခုကြေညာချက်က ၎င်းတို့၏ မျှော်လင့်ချက်များကို အဆုံးသတ်ပေးလိုက်သကဲ့သို့ ဖြစ်သွားခဲ့သည်။