မြန်မာစစ်ခေါင်းဆောင်များအား ရုရှားက ကျောထောက်နောက်ခံ ပေးနေမှုသည် လက်ခံနိုင်စရာ မရှိကြောင်းနှင့် စစ်အုပ်စုကို လက်နက်ထောက်ပံ့နေခြင်းသည် ပဋိပက္ခကို မီးလောင်ရာလေပင့် ဖြစ်စေလျက်ရှိသည်ဟု အမေရိကန် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာန အတိုင်ပင်ခံ ဒဲရစ်ချောလက်က ပြောကြားလိုက်သည်။ 

DMG (ဘာသာပြန်ဆောင်းပါး)

၂၀၁၄ ခုနှစ် မေလ ၂၂ ရက်နဲ့ ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၁ ရက်နေ့တွေမှာ ဖြစ်ပွားခဲ့တဲ့ ထိုင်းနဲ့မြန်မာစစ်တပ်တို့ရဲ့ အာဏာသိမ်းမှုက သက်ဆိုင်ရာနိုင်ငံအသီးသီးရဲ့ ဒီမိုကရေစီကို ဖျက်ဆီးပစ်ခဲ့ပါတယ်။ အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်း ပေါ်ပေါက်လာခဲ့တဲ့ ထိုင်းနဲ့မြန်မာပြည်သူတွေရဲ့ ဆန္ဒပြမှုတွေကို သက်ဆိုင်ရာနိုင်ငံရဲ့ လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့ဝင်တွေက အပြင်းအထန်နှိပ်ကွပ်ခဲ့ပါတယ်။ ဒီဖြစ်ရပ်တွေက အာဏာရှင်စနစ်လမ်းကြောင်းဆီ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံတွေကို တွန်းပို့နေပါတယ်။ 

ထိုင်းနိုင်ငံမှာ အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်း စစ်အုပ်ချုပ်ရေးနဲ့ ငါးနှစ်ကြာအုပ်ချုပ်ခဲ့ပြီး ၂၀၁၉ ခုနှစ်မှာကျင်းပခဲ့တဲ့ ထိုင်းနိုင်ငံရဲ့ရွေးကောက်ပွဲကလည်း စစ်တပ်ကြီးစိုးတဲ့ ဒီမိုကရေစီနဲ့ဘုရင်စနစ်ကို သက်ဆိုးရှည်စေခဲ့ပါတယ်။ မြန်မာစစ်တပ်အာဏာသိမ်းမှုကလည်း လူပေါင်း ၃၀၀၀ ကျော် သေဆုံးခဲ့ပြီး နောက်ဆက်တွဲ သွေးထွက်သံယို ဖြစ်စေတဲ့ဆိုးကျိုးတွေနဲ့ ရင်ဆိုင်နေရတုန်းပါပဲ။
နှစ်နိုင်ငံလုံးမှာ စစ်အာဏာရှင်စနစ်ဩဇာက ရာစုနှစ်များစွာကြာတဲ့အထိ တည်ရှိနေခဲ့ပါတယ်။ ထိုင်းတော်ဝင် ဘုရင့်တပ်မတော်နဲ့ မြန်မာစစ်တပ်တို့ဟာ နိုင်ငံရဲ့စီးပွားရေးနဲ့ နိုင်ငံရေးကဏ္ဍတို့မှာ နှစ်ပေါင်းများစွာ ဦးဆောင်ခဲ့ပါ တယ်။ ၁၉၃၂ ခုနှစ်မှာ ထိုင်းနိုင်ငံရဲ့ သက်ဦးဆံပိုင်ဘုရင်စနစ်ကို ဖြုတ်ချခဲ့သလို ၁၉၄၈ ခုနှစ်မှာတော့ မြန်မာနိုင်ငံလည်း ဗြိတိန်ဆီကနေ လွတ်လပ်ရေးရရှိခဲ့ပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံလွတ်လပ်ရေးရဖို့အတွက် စစ်တပ်က ဦးဆောင်လမ်းပြပေးခဲ့ပြီး စည်းလုံးညီညွတ်ဖို့အတွက်လည်း တွန်းအားပေးခဲ့တဲ့ အဖွဲ့အစည်းကြီးတစ်ခုဖြစ်တယ်ဆိုပြီး နိုင်ငံရေးတရားဝင်မှုကိုပါ မြန်မာစစ်တပ်က ရယူထားပါတယ်။...

ထိုင်းနိုင်ငံ မဲဆောက်မြို့ မယ်ပရပ်ကွက်ရှိ မြန်မာများနေထိုင်နေသည့် တိုက်တန်းကို ထိုင်းအာဏာပိုင်များက မတ်လ ၂၂ ရက်နေ့တွင် ဝင်ရောက်စီးနင်းပြီး တရားမဝင်နေထိုင်သူ ၈၃ ဦးကို ဖမ်းဆီးသွားကြောင်း ဘန်ကောက်ပို့စ် သတင်းတစ်ရပ်တွင် ဖော်ပြထားသည်။

၂၀၂၃ ခုနှစ် မတ်လ ၂၀ ရက်နေ့က ထုတ်ပြန်ခဲ့သည့် အဆိုပါ စစ်တမ်းသည် ကမ္ဘာ့နိုင်ငံ ၁၃၇ နိုင်ငံကို စာရင်းကောက်ယူထားခြင်း ဖြစ်သည်။

ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ရေတပ်၏ ပထမဆုံး ရေငုပ်သင်္ဘော အခြေစိုက်စခန်းကို ကော့ဘဇားခရိုင် ပီကူအာ (Pekua) ခရိုင်ခွဲတွင် မတ်လ ၂၀ ရက်နေ့ စတင်လည်ပတ်တော့မည် ဖြစ်ကြောင်း ဒါကာထရီဗျူးန် သတင်းတစ်ရပ်တွင် ဖော်ပြထားသည်။

မြန်မာနိုင်ငံပဋိပက္ခကို တရုတ်အလိုကျ ပုံဖော်နိုင်ရန် အင်အားကြီး EAO များနှင့်ရော စစ်တပ်နှင့်ပါ တရုတ်နိုင်ငံက ဆက်ဆံရေးအပြိုင် တည်ဆောက်နေပြီး တရုတ်နိုင်ငံ၏ အပိုင်းသုံးပိုင်းက မြန်မာစစ်တပ်အတွက် အရေးကြီးသော အသက်သွေးကြောအဖြစ် ပေါ်ထွက်လာခဲ့ပါသည်။

မြန်မာ၊ အိန္ဒိယနှင့် ထိုင်းနိုင်ငံတို့ ပူးတွဲဆောင်ရွက်နေသည့် လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေး စီမံကိန်းတွင် ပါဝင်ရန် စိတ်ဝင်စားကြောင်း ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်အစိုးရက မတ်လ ၁၄ ရက်နေ့တွင် ပြောကြားလိုက်သည်။

၂၀၂၂ ခုနှစ်နှောင်းပိုင်းကစပြီး  မြန်မာစစ်ကောင်စီအပေါ် ဘေဂျင်း၏အကူအညီများ သိသိသာသာ လျှော့ချလာခဲ့သည်။ မြန်မာစစ်တပ်က ရာဇဝတ်မှုများစွာကျူးလွန်ထားပြီး ၎င်းပြစ်မှုတို့ကိုတာဝန်ခံရန် နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်းက ဖိအားပေးနေခဲ့သော်လည်း ဘေဂျင်းက အစဉ်အမြဲ အကာအကွယ်ပေးခဲ့သည်။

ပြီးခဲ့သောမတ်လ ၅ ရက်နေ့က ဘာလုခါလီ ဒုက္ခသည်အခန်း မီးအကြီးအကျယ် လောင်ကျွမ်းခဲ့မှုသည် မွတ်ဆလင်လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ အာဆာ၏လက်ချက် ဖြစ်နိုင်ကြောင်း စခန်းမှ ဒုက္ခသည်အချို့က ယူဆနေကြသည်။

ရိုဟင်ဂျာအကျပ်အတည်းနှင့် ပတ်သက်၍ Dhaka Tribune သတင်းဌာနမှ အာလီအာဆစ်ရှာဝန်က ဒုက္ခသည်များ ကူညီစောင့်ရှောက်ရေးနှင့် ပြန်လည်နေရာချထားရေး ကော်မရှင်နာ မိုဟာမက်မီဇာနာရာမန်ကို မေးမြန်းချက်များအား ဒါကာထရီဗျူးန်တွင် မတ်လ ၁၀ ရက်နေ့က ဖော်ပြထားသည်ကို ဘာသာပြန်ထားခြင်း ဖြစ်ပါသည်။

၂၀၂၁ ခုနှစ် စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းပြီးချိန်ကစပြီး မြန်မာနိုင်ငံတွင် အခြေအနေရှုပ်ထွေးမှုများ ကြီးမားလာခဲ့သဖြင့် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ လှုပ်ရှားမှုများအပေါ် ကြီးမားသော အကျိုးသက်ရောက်မှုများ ရှိခဲ့သည်။

ပစ်သတ်ခံရသူသည် Daktar Wakkas အမည်ခံ Nur Habib ဆိုသူဖြစ်ပြီး အာဆာအဖွဲ့၏ ထိပ်တန်း စစ်ဦးစီးချုပ်တစ်ဦး ဖြစ်သည်။

ကျရှုံးနေသည့် စစ်အာဏာရှင်စနစ်ကို ဆက်ပြီးကျားကန်ပေးနေမည့်အစား တော်လှန်ရေးအပေါ် အားပေးကူညီရန်နှင့် မြန်မာလူထု၏ စိတ်နှလုံးကို သိမ်းသွင်းအနိုင်ယူဖို့လိုသည်။

ဖိလစ်ပိုင်သတင်းဌာန ANC က သောကြာနေ့ထုတ်လွှင့်သော အင်တာဗျူးတစ်ခုတွင် ဝန်ကြီးချုပ်က ယခုကဲ့သို့ ပြောကြားသွားခြင်းဖြစ်သည်။

UNHRO ၏ အစီရင်ခံစာ၌ မြန်မာနိုင်ငံ အနောက်မြောက်ပိုင်းနှင့် အရှေ့တောင်ပိုင်းတွင် စစ်တပ်က ၂၀၂၂ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၁ ရက်နေ့မှ ၂၀၂၃ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၃၁ ရက်နေ့အထိ ကျူးလွန်ခဲ့သည့် လူ့အခွင့်အရေး ဖောက်ဖျက်မှုများကို မှတ်တမ်းတင်ဖော်ပြထားသည်။

AI အဖွဲ့သည် ပြီးခဲ့သည့်နှစ်ကလည်း အလားတူအစီရင်ခံစာ တစ်စောင် ထုတ်ပြန်ခဲ့ပြီး ထိုစဉ်က အရပ်သားလေယာဉ်များအတွက် တင်ပို့သည့် လေယာဉ်ဆီများကို မြန်မာစစ်တပ်အတွက် ယူသုံးနေသည်ကို စုံစမ်းဖော်ထုတ်ခဲ့သည်။

မြန်မာနိုင်ငံကို စစ်အုပ်ချုပ်ရေးဖြင့် ရေရှည်အုပ်ချုပ်သွား နိုင်ရန် ရည်ရွယ်နေသည့် စစ်ကောင်စီကို ရုရှားက ပံ့ပိုးကူညီခြင်းအားဖြင့် အရှေ့တောင်အာရှတွင် ရုရှား၏ အကန့်အသတ်မဲ့တည်ရှိမှုကို တည်ဆောက်နိုင်ပေလိမ့်မည်။

လက်ရှိစီးပွားရေးအခြေအနေကြောင့် ရန်ကုန်ရှိ Nestle စက်ရုံနှင့် ရုံးချုပ်ကို လုပ်ငန်းလည်ပတ်မှု ရပ်ဆိုင်းတော့မည်ဟု Nestle ပြောခွင့်ရပုဂ္ဂိုလ်က အေအက်ဖ်ပီသတင်းဌာနသို့ ဖြေကြားသည်။ 

AP သတင်းဌာန၏ ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာလေ့လာမှုများအရ မြန်မာစစ်တပ်သည် ၎င်းတို့ချီတက်ရာ လမ်းကြောင်းတလျှောက် မြှုပ်နေနိုင်သည်ဟု ယူဆရသောမြေမြှုပ်မိုင်းများ ပေါက်ကွဲစေရန် ပြည်သူတို့အား စစ်ကြောင်းရှေ့ဆုံးမှ ပွိုင့်အဖြစ် စေလွှတ်လေ့ရှိတတ်ကြောင်း တွေ့ရှိခဲ့ရသည်။