စစ်ကောင်စီသည် TNLA ထံမှ ၅ မြို့နယ်အထိ ပြန်ပေးရန် တောင်းဆိုခြင်းသည် တရုတ်အားကိုးဖြင့် နိုင်ငံရေးဖိအားပေးနေခြင်းဖြစ်ပြီး ကုန်သွယ်ရေးလမ်းကြောင်းကို စစ်ကောင်စီက ပြန်ထိန်းချုပ်နိုင်စေရန် တရုတ်ကကူညီနေခြင်းဟု နိုင်ငံရေးလေ့လာသူများက သုံးသပ်ကြသည်။

သတင်းမီဒီယာသမားများမှာ ငွေကြေးအကျပ်အတည်း၊ သတင်းယူမှုအပိုင်းများနှင့် မြေပြင်ကွင်းဆင်းရာတွင် အသက်အာမခံချက်များ မရှိသောကြောင့် သတင်းမီဒီယာအခန်းကဏ္ဍမှာ တဖြည်းဖြည်းနှင့် အကျဘက်သို့ရောက်ရှိနေကြောင်း မီဒီယာအသိုင်းအဝိုင်းက ပြောဆိုကြသည်။ 

ယခုရက်ပိုင်းအတွင်း အာရက္ခပြည်သူ့ကျန်းမာရေးဌာနတွင် တာဝန်ထမ်းဆောင်ရန်အတွက် ကျန်းမာရေးလုပ်သား ဝန်ထမ်းအဟောင်းများနှင့် ဝန်ထမ်းအသစ်များကို လျောက်လွာခေါ်ယူနေကြောင်း ရခိုင်ပြည်ကျန်းမာရေး အသိုင်းဝိုင်းမှတစ်ဆင့် သိရသည်။

အကြောင်းအမျိုးမျိုးဖြင့် ပြည်မနှင့် နိုင်ငံခြား စသည့် ဒေသရောက် ရခိုင်များမှာ ယခုအခါ ရခိုင်ပြည်သို့ပြန်လာရာတွင် ရန်ကုန်မှတစ်ဆင့် ကျောက်ဖြူသို့ လေယာဉ်လမ်းကြောင်းအသုံးပြု၍ လာနေကြခြင်းဖြစ်သည်။

နှစ်စဉ်ရာသီဥတုပေါင်းလဲမှုများကြောင့် ရေခဲမြစ်များမှာ စိုးရိမ်ဖွယ်နှုန်းဖြင့် အရည်ပျော်နေ၍ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ရေအရင်းအမြစ် လုံခြုံမှုကို ခြိမ်းခြောက်နေကြောင်း ဆိုသည်။  ထိုသို့ ရေခဲမြစ်များအနေဖြင့် စိုးရိမ်ဖွယ်နှုန်းဖြင့်သာ ဆက်၍ အရည်ပျော်နေပါက ကမ္ဘာပေါ်ရှိ လူသန်းပေါင်းများစွာ ရေရှားပါးမှုဒဏ်ကို ရင်ဆိုင်ရခြင်း၊ ရေကြီးခြင်း၊ မိုးခေါင်ခြင်း စသည့် သဘာဝဘေးအန္တရာယ်များကို ကြုံလာရနိုင်သည်ဟု EHS Myanmar တွင် ဖော်ပြသည်။ 

လက်ရှိတွင် ရခိုင်ဒေသရှိ စစ်တွေနှင့် ကျောက်ဖြူမြို့နယ်များတွင် AA က ထိုးစစ်ဆင်တိုက်ခိုက်မှုများကို ရပ်နားထားပြီး စစ်ကောင်စီက ဂျက်ဖိုက်တာ၊ လက်နက်ကြီး၊ ဒရုန်းများကို အသုံးပြုပြီး တိုက်ခိုက်မှုများ ပြုလုပ်နေကြောင်း ဒေသခံများက ဆိုသည်။

လက်ရှိ ငလျင်လှုပ်ခတ်မှု တစ်လ ပြည့်မြောက်ပြီဖြစ်သော်လည်း အရေးပေါ်ကယ်ဆယ်ရေးလုပ်ငန်းများ မပြီးပြတ်သေးခြင်းကြောင့် ဒုက္ခများနှင့် ကြုံနေရဆဲကြောင်း ငလျင်ဒဏ်သင့်ပြည်သူများထံမှ သိရသည်။

ကျောက်ဖြူတွင် ပြီးခဲ့သည့် ဧပြီလအစက စစ်ဘေးရှောင် နှစ်သောင်းကျော်ရှိရာကနေ နေ့စဉ်နှင့်အမျှ တိုက်ပွဲပြင်းထန်မှုတို့ကြောင်း ယခုအခါ ထပ်မံတိုးလာခြင်းဖြစ်သည်။

စစ်ဘက်ဆိုင်ရာ လုံခြုံရေးအခြေအနေအရ ရခိုင် တောင်ပိုင်း မြို့နယ်များရှိ ကုန်းလမ်း၊ ရေလမ်းတလျှောက်တွင် အာရက္ခပြည်သူ့တော်လှန်ရေးအစိုးရက စစ်ဆေးရေးဂိတ်များ ချထားပြီး ခရီးသွားထောက်ခံစာပါ သူများကိုသာ မြို့နယ်ဖြတ်ကျော်ခွင့် ပြုထားခြင်းဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

စစ်တွေမြို့နယ် ဒကစ ဌာနချုပ်နှင့် အခြား စစ်ကောင်စီတပ်ရင်းမှ လက်နက်ကြီး၊ လေကြောင်း အပါအဝင် ဒရုန်းပစ်ခတ်မှုများကြောင့် ယခုကဲ့သို့ ပျက်စီးသွားခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း ဒေသခံများက ပြောသည်။

ပြီးခဲ့သည့် ဧပြီလဆန်းပိုင်ကစပြီး ယနေ့အချိန်ထိ အာရက္ခတပ်တော်ထိန်းချုပ်နေရာများကို စစ်ကောင်စီဘက်က စစ်ကြောင်းများ ဖြန့်ကျက်တိုက်ခိုက်မှု အင်အားအလုံးအရင်းဖြင့် ထိုးစစ်ဆင်မှုများရှိနေခြင်းဖြစ်သည်။ 

ရခိုင်ရိုးမနှင့် ထိစပ်နေသည့် စစ်‌ကောင်စီတပ်စခန်းများကိုလည်း စစ်အင်အားဖြည့်တင်းမှုများ ပြုလုပ်လျှက်ရှိပြီး အထူးသဖြင့် နတ်ရေကန်စခန်းကို လက်နက်ခဲယမ်းအများအပြား ဖြည့်တင်းနေခြင်း ဖြစ်သည်။ 

အာဆီယံအလှည့်ကျ ဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် မလေးရှားနိုင်ငံမှ တာဝန်ယူထားစဉ် အာဆီယံ၏ အကြမ်းဖက်မှု တန်ပြန်တိုက်ဖျက်ရေး အစီအစဉ်များတွင် မြန်မာစစ်တပ်ကို ဖိတ်ခေါ်ခဲ့ခြင်းမှာ စစ်ရာဇဝတ်မှုများတွင် အာဆီယံ၏ ကြံရာပါမှုကို ပိုမိုနက်ရှိုင်းစေသလို မလေးရှားမှ ပြောထားသည့် ကတိကဝတ်များကိုလည်း ထိခိုက်စေသည်ဟု Justice For Myanmar က ဧပြီလ ၂၃ ရက်နေ့တွင် ထုတ်ပြန်သည်။ 

ပြီးခဲ့သည့် ၂ ပတ်ခန့်မှစ၍ ရပ်တန့်နေခြင်းဖြစ်ပြီး ရခိုင်နှင့် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နှစ်ဖက်လုံးမှ ကုန်ပစ္စည်းများ ပိတ်မိနေကြောင်း ကုန်သည်များက ဆိုကြသည်။

ရခိုင်ပြည်အနှံ့က စစ်ဘေးရှောင်အချို့မှာ တောတောင်များတွင် တာပေါ်လင်စများနှင့် တဲထိုးနေထိုင်လျက်ရှိသလို စခန်းအတွင်းနေထိုင်လျက်ရှိသည့် စစ်ဘေးရှောင်များမှာလည်း အမိုးအကာများပေါက်ပြဲ ဟောင်းနွမ်းနေသဖြင့် အကူအညီလိုအပ်နေခြင်းဖြစ်သည်။

တိုက်ပွဲဖြစ်နေသော ကျောက်ဖြူမြို့နယ်တွင် လက်နက်ကြီးကျရောက်ခြင်းနှင့် မြေမြှုပ်မိုင်းပေါက်ကွဲခြင်းတို့ကြောင့် ကျေးရွာ ၂၀ ခန့်မှ နွားအကောင်ရေ ၁၂၀ ထက်မနည်း သေဆုံးခဲ့ပြီးဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

အာရက္ခတပ်တော်သည် ကျောက်ဖြူမြို့နယ်တစ်ခုလုံးကို စစ်ရေးအရ ထိန်းချုပ်သည်ဖြစ်စေ၊ မထိန်းချုပ်သည်ဖြစ်စေ စီမံကိန်းတို့၏ အနာဂတ်သည် AA လက်ထဲတွင်ရှိသည်ဟု ရခိုင်ရေနံစောင့်ကြည့်ရေးအဖွဲ့ (Arakan Oil Watch) က သုံးသပ်သည်။ 

စက်တပ်လေထီးများကို မတ်လ တတိယပတ်ကစ၍ ကျောက်ဖြူမြို့ပေါ် ပြင်ဖြူမော်နှင့် ငလပွေ့ရပ်ကွက်တို့တွင် လေ့ကျင့်စမ်းသပ်ခဲ့ပြီး ဧပြီလ အစောပိုင်းကစ၍ စစ်မြေပြင်တွင် နေ့စဉ် အသုံးပြုတိုက်ခိုက်လာခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

“အလှူခံရနေရတဲ့ စစ်ဘေးရှောင်တွေက အကုန်ဖြန့်ပြီးသွားနေကြတာဆိုတော့ ဘယ်လောက်များ တယ်ဆိုတာတော့ ခန်းမှန်းဖို့ခက်တယ်။ ကျနော်တို့အိမ်ကိုတော့ တစ်ရက်ကိုအလှူခံတဲ့သူ ၂၀ လောက်ရောက်တယ်။ ကလေးတွေက အများဆုံးပါတယ်” ဟု စစ်ဘေးရှောင်အရေးကူညီပေးနေသည့် သံတွဲမြို့ခံတစ်ဦးက ပြောသည်။