မပြုပြင်ရသေးသည့် စာသင်ကျောင်းများမှ ကျောင်းသူ၊ကျောင်းသားများမှာ အမိုးအကာ မလုံခြုံဘဲ ပညာသင်ကြားနေကြရဆဲဖြစ်သည်

“မိုခါ”မုန်တိုင်းကြောင့် ပျက်စီးသွားသည့် နေအိမ်များကို တည်ဆောက်နေဆဲအချိန်တွင် ထပ်မံပြီး လေပြင်းတိုက်ခတ်မှုကြောင့် နေအိမ်ရှိ အမိုးအကာများမှာ ပြန်လည်ပျက်စီးသွားသည့်အတွက် ဖြစ်သလို နေထိုင်နေကြရသည်ဟု စစ်ဘေးရှောင်များက ပြောသည်။

စစ်ကောင်စီမှ ကျပ်နှစ်သောင်းတန် ငွေစက္ကူ ထုတ်ပြီးနောက်ပိုင်း ရခိုင်ပြည်တွင် အခြေခံစားသောက်ကုန် အပါအဝင် ကုန်ဈေးနှုန်းများမှာ အဆမတန် မြင့်တက်လာနေကြောင်း စားသုံးသူများနှင့် လုပ်ငန်းရှင်များထံမှ သိရသည်။

“၂၀၂၃ ဧပြီလကစပြီး တစ်ဖက်နိုင်ငံက ရေချိုငါးဝယ်လိုအား ကျဆင်းသွားတာကြောင့် ပို့ကုန်တန်ဖိုး လျှော့နည်းသွားခဲ့ရပြီး ဂျင်းအစို ဝယ်လိုအား မြင့်တက်လာနေကြောင်း မြေပြင်သတင်းတွေအရ တင်ပြအပ်ပါတယ်” ဟု RSCCI မှ ထုတ်ပြန်ထားသည်။

MSME စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများ အထောက်အကူပြုရန်အတွက် ငွေကျပ်ဆယ်ဘီလီယံ ထုတ်ချေးပေးမည်ဟု ပြည်နယ်စစ်ကောင်စီက ပြောဆိုထားသည်မှာ တစ်နှစ်ခန့်ကြာသည့်တိုင် ထူးခြားမလာသည့်အပေါ် လုပ်ငန်းရှင်များက စိတ်ပျက်နေကြသည်။

ရခိုင်တွင် ပြီးခဲ့သည့် ၂၀၂၂ ခုနှစ်က စိုက်ပျိုးရေးစရိတ် ချေးငွေယူထားသည့် လယ်သမားများထဲမှ ၅၀ ရာခိုင်နှုန်းခန့်သာ ချေးငွေပြန်ဆပ်နိုင်သေးကြောင်း မြန်မာ့လယ်ယာဖွံ့ဖြိုးရေးဘဏ်မှ သိသည်။ 

ရခိုင်ပြည်တွင် မုန်တိုင်းကြောင့်ပျက်စီးသွားသည့် အခြေခံပညာစာသင်ကျောင်းများထဲမှ စာသင်ကျောင်းဆောင် ၂၇၀ ကို ပြုပြင်နေဆဲဖြစ်ကြောင်း ပြည်နယ်ပညာရေးမှူးက ပြောသည်။ 

ပုံမှန်အားဖြင့် ဇွန်လနှင့် ဇူလိုင်လများသည် မြစ်ဝကျွန်းပေါ်နှင့် ရခိုင်ကမ်းမြောင်ဒေသတို့တွင် မိုးများသည့်ကာလဖြစ်ပြီး လက်ရှိတွင် မိုးရွာသွန်းမှုနည်းပါးကာ မိုးရေချိန်လက်မ နည်းနေခြင်းဖြစ်သည်။

 ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလမှ ၂၀၂၃ ခုနှစ် ဇူလိုင်လထိ စစ်ကိုင်းတိုင်း၊ ချင်းပြည်နယ်၊ ရှမ်းပြည်နယ်နှင့် ကရင်ပြည်နယ်က မြို့နယ်များတွင် လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ အကြမ်းဖက်ခံရမှု အများဆုံးဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

“ဖမ်းမိတာကတော့ မနေ့က ည ၉ နာရီခွဲမှာ ဖမ်းမိတာ။ သူနဲ့အတူ ရွှေ ၂၁ ကျပ်သားရယ်။ ဆိုင်ကယ်ရယ် ဖမ်းမိထားတယ်။

ရခိုင်ပြည်အတွင်း ဆင်းရဲမွဲတေမှုနှင့် အလုပ်အကိုင်ရှားပါးမှုတို့ကြောင့် ပြည်မထွက်ခွာမှု မြင့်တက်လာနေပြီး ထိုအထဲတွင် အမျိုးသားများသာမက အမျိုးသမီးများလည်း ပါဝင်သည်။

ဆင်းရဲနွမ်းပါးကလေးငယ်များ ပညာသင်ယူနေသော ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နယ်စပ်အနီး တောင်ပြိုလက်ဝဲမြို့ရှိ နံသာတောင်ကျောင်းနှင့် မောင်တော (၃) မိုင်ကျောင်းတို့တွင် ယခင်နှစ်ထက် ကျောင်းသားဦးရေတိုးလာပြီး လက်ရှိကုန်ဈေးနှုန်းအခြေအနေကြောင့် အကူအညီလိုအပ်နေကြသည်။ 

မင်းပြားမြို့အခြေစိုက် စစ်ကောင်စီတပ်ရင်းက ယခုရက်ပိုင်းအတွင်း လက်နက်ကြီး စမ်းသပ်ပစ်ခတ်မည်ဟု အနီးအနားကျေးရွာများကို အသိပေးထားသော်လည်း အချိန်နှင့်နေရာကို အတိအကျပြောဆိုခြင်းမရှိ၍ ဒေသခံများမှာ စိုးရိမ်မှုရှိနေကြသည်။

ဒီရေရောက်သစ်ပင်များမှာ နေ့စဉ်နှင့်အမျှ ခိုးယူခုတ်လှဲခံရခြင်း၊ စီးပွားရေးလုပ်ကွက်ဖော်ဆောင်ရန် ခုတ်ထွင်ရှင်းလင်းခံရခြင်းတို့ကြောင့် တဖြည်းဖြည်းပြုန်းတီးလာနေပြီး မျိုးပွားရှင်သန်ရန်ခက်ခဲလာကြောင်း ပတ်ဝန်းကျင်ထိန်းသိမ်းသူများက ဆိုသည်။ 

“အရင်ကဆိုရင် ကိုယ့်လယ်ကိုယ်လုပ်ပြီး စားသောက်လို့ရတယ်။ အခု နွားလည်းမရှိတော့ ဒီအတိုင်းရှာကြံပြီး ဖြစ်သလို စားနေရတယ်” 

ပုံမှန်သွေးအလှူရှင်များနှင့် အရွယ်ကောင်းလူငယ်များမှာ အလုပ်အကိုင် ရှားပါးခြင်းကြောင့် မုန်တိုင်းလွန်ကာလတွင် ပြည်ပထွက်ခွာမှုများလာသဖြင့် သွေးအလှူရှင် လျော့နည်းသွားခြင်းဟု လူမှုကူညီရေးအဖွဲ့များက ပြောကြသည်။

မိုးတွင်းရာသီ မုတ်သုံလေအားကောင်းနေချိန်ဖြစ်၍ ရေကြောင်းခရီးသွားလာသူများနေဖြင့် ရာသီဥတုအခြေအနေ သတင်းအချက်အလက်များကို စုံစမ်းပြီးမှ သွားလာသင့်ကြောင်း မိုးဇလက အသိပေးထားသည်။ 

ပြည်သူများအနေဖြင့်လည်း ကိုယ့်အိမ်ပတ်ဝန်းကျင်သန့်ရှင်းရေး အခြေခံအချက်များကို လိုက်နာဆောင်ရွက်ရန်လိုကြောင်း ကျန်းမာရေးဌာနက တိုက်တွန်းထားသည်။ 

ဘင်္ဂလား‌ဒေ့ရှ်က မွတ်ဆလင်ဒုက္ခသည် ကလေးငယ်များကို မြန်မာသင်ရိုးညွှန်တမ်းဖြင့် Grade -10 အထိ ပထမဆုံးအကြိမ် ပညာသင်နှစ်အဖြစ် သင်ကြားပေးသွားမည်ဟု UNICEF က ထုတ်ပြန်ထားသည်။