၂၀၂၅ ခု နှစ်ဆန်းမှစတင်ကာ စစ်ကောင်စီက ရခိုင်ပြည်နေရာအနှံ့ကို လေကြောင်းပစ်ခတ်မှု ဆက်တိုက်ပြုလုပ်ခဲ့သဖြင့် နှစ်ပတ်အတွင်း အရပ်သား ၄၀ ကျော် သေဆုံးခဲ့ရသည်။

ရခိုင်ပြည်၊ ကျောက်တော်မြို့ပေါ်ရှိ ရပ်ကွက်များနှင့် ဈေးအတွင်းသို့ စစ်ကောင်စီက လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှု ပြုလုပ်ခဲ့သဖြင့် အရပ်သား ၈ ဦးထက်မနည်း သေဆုံးခဲ့ပြီး ၂၇ ဦးခန့် ထိခိုက်ဒဏ်ရာ ရရှိသွားခဲ့ကြောင်း ကနဦးစုံစမ်းသိရှိရသည်။

စစ်ကောင်စီ၏ စစ်ဆေးဖမ်းဆီးမှုများ တင်းကြပ်လာခြင်းကြောင့် စစ်ကောင်စီထိန်းချုပ်နယ်မြေတို့တွင် စစ်ဘေးရှောင်နေကြရသည့် ရခိုင်လူငယ်အချို့မှာ ထိုင်း၊ မလေးရှား၊ လာအို စသည့်နိုင်ငံများသို့ ထွက်ခွာမှုများလည်းမြင့် တက်လာနေသည်။

အာရက္ခတပ်တော်နှင့် ဆက်စပ်သည်ဟုဆိုပြီး မတရားအသင်း ဆက်သွယ်မှု ဥပဒေပုဒ်မ ၁၇(၁) နှင့် တရားစွဲ ဆိုခံထားရသည့် စစ်တွေမြို့၊ မင်းဂံရပ်ကွက်မှ ဒေသခံ ၁၀ ဦးထက်မနည်းကို စစ်ကောင်စီက ထောင်ဒဏ် ၃ နှစ်စီ ချမှတ်လိုက်ကြောင်း သိရသည်။

အာရက္ခတပ်တော် (ULA/AA) သည် ၎င်းတို့ သိမ်းပိုက်ထိန်းချုပ်ထားသည့် မြို့၊ ရွာများတွင် မြေမြှုပ်မိုင်းနှင့် စစ်ကျန် လက်နက်အန္တရာယ် ကင်းစင်ရေး အသိပညာပေး၊ လက်ကမ်းစာစောင်ဖြန့်ဝေမှုနှင့် သတိပေး ဆိုင်းဘုတ် စိုက်ထူမှုများကို ပို၍လုပ်ဆောင်လာကြောင်း ဒေသခံများထံမှ သိရသည်။

ဒီဇင်ဘာလ ပထမအပတ်ကာစတင်ကာ စစ်တွေ ဒေသကွပ်ကဲမှုစစ် ဌာန ချုပ် (ဒကစ)အပါအဝင် ခလရ ၂၀၊ ခလရ ၂၃၂၊ အမှတ် ၁၂ နှင့် အမှတ် ၃၆ ရဲတပ်ရင်းတို့ကိုပို့ဆောင်ပြီး ပြင်ဆင်နေခြင်းဖြစ်ကြောင်း စစ်တွေ မွတ်ဆလင် အသိုင်းဝိုင်းထံမှ သိရသည်။

မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း စစ်ရေးပဋိပက္ခများ၊ စစ်မှုထမ်းဥပဒေကြောင့် စစ်ကောင်စီ၏ အတင်းအဓ္ဓမ ဖမ်းဆီးခြင်းကို ရှောင်တိမ်းရန် မြန်မာနိုင်ငံသားအများအပြားမှာ ရွှေတြိဂံနယ်မြေသို့ ရောက်လာကြပြီး လက်ရှိတွင် အလုပ်လက်မဲ့ဖြစ်နေကြောင်း သိရသည်။

“စစ်ကောင်စီကတော့ သူတို့ရဲ့ လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှုတွေကို နိုင်ငံတကာက မသိနိုင်အောင် အင်တာနက်ကို ဖြတ်ထားတာ။ အင်တာနက်ဖြတ်တောက်မှုဟာ ပြည်သူတွေရဲ့ နားမျက်စိကို ပိတ်လိုက်တာလည်း ဖြစ်သလို စစ်ကောင်စီရဲ့ ပြည်သူတွေအပေါ် နှိပ်စက်မှုမျိုးစုံကိုလည်း အများတကာ မသိနိုင်အောင် ဖုံးဖိနေတာဖြစ်တယ်”

နိုင်ငံတဝန်းတွင် ၂၀၂၄ ခုနှစ်အတွင်း လူမှုကွန်ရက်နှင့် အွန်းလိုင်းပေါ်တွင် စစ်ကောင်စီကို ဝေဖန်ပြောဆို ရေးသားမှုကြောင့် လူဦးရေ စုစုပေါင်း ၃၇၄ ဦး ဖမ်းဆီးခံခဲ့ရပြီး ယင်းအထဲတွင် အမျိုးသား ၂၆၀ ဦး၊ အမျိုးသမီး ၁၁၄ ဦးပါဝင်ကြောင်း Myanmar Internet Project က ဇန်နဝါရီ ၇ ရက်တွင် ထုတ်ပြန်သည်။

အမ်း - မင်းဘူးလမ်းပိုင်း မကွေးတိုင်းအစပ် ရခိုင်ရိုးမတောင်ကုန်းများတွင် တပ်စွဲနေထိုင်လျက်ရှိသည့် စစ်ကောင်စီတပ် စခန်းများကို အာရက္ခတပ်တော် (AA) က ယခုလ အစပိုင်းမှစ၍ ထိုးစစ်ဆင်တိုက်ခိုက် နေကြောင်း သိရသည်။

ရခိုင်ပြည် စစ်ကောင်စီထိန်းချုပ်ဆဲဖြစ်သည့် စစ်တွေနှင့် ကျောက်ဖြူ အကျဉ်းထောင်များမှ အကျဉ်းသား လွတ်မြောက်လာခြင်းမရှိသည့်အပြင် စစ်တွေကနေ ပြည်မဒေသများသို့ ထောင်ပြောင်းခဲ့သည့် ရခိုင်အကျဉ်းသားများလည်း လွတ်မြောက်ခြင်းမရှိကြောင်း သိရသည်။

၂၀၂၄ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၁ ရက်နေ့ကစပြီး မောင်တောမြို့ခံများအား မြို့တွင်းပြန်လည်နေထိုင်ခွင့် ပြုထား ခြင်းဖြစ်သည်။ သို့သော် စစ်ကောင်စီသည် ရခိုင်ကမြို့ရွာများကို လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုများ ဆက်တိုက်လုပ်နေသည့်အတွက် နေရပ်ပြန်ရန် စိုးရိမ်းမှုရှိနေကြသည်ဟု ဒေသခံများက ပြောကြသည်။

ဇန်နဝါရီ ၄ လွတ်လပ်ရေးနေ့၌ စစ်ကောင်စီ လွတ်ငြိမ်းချမ်းသာခွင့်နှင့် လွှတ်ပေးခဲ့သည့် အကျဉ်းသား များထဲတွင် နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားပါဝင်မှုမှာ စစ်ကောင်စီပြောဆိုချက်နှင့် ကွဲလွဲနေကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာ နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားများကွန်ရက် (PPNM)က ယနေ့ ထုတ်ပြန်လိုက်သည်။

မွတ်ဆလင်လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ ARSA ၏ အကြမ်းဖက်တိုက်ခိုက်မှု အန္တရာယ်ကြောင့် မောင်တော၊ ဘူးသီးတောင်၊ ရသေ့တောင်စသည့် ဒေသများတွင် ပြည်သူများ အသက်အိုးအိမ်လုံခြုံရေးမှာ စိုးရိမ်စရာ ဖြစ်လာနေသည်။

ဇန်နဝါရီလ ၅ ရက် ညနေပိုင်း ၃ နာရီကျော်မှာ စစ်ကောင်စီက ဂျက်တိုက်လေယာဉ်နှစ်စီးနှင့် နေရာနှစ်ခုတွင် တိုက်ခိုက်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး တောင်ပေါက်အနီးတွင် မွတ်ဆလင်အမျိုးသမီး နှစ်ဦးနှင့် ကလေးငယ်တစ်ဦး၊ အင်ဇုံပြင် ကျေးရွာအနီးတွင်လည်း အသက် (၁၇) နှစ်အရွယ် အမျိုးသမီးတစ်ဦး သေဆုံးခဲ့ကြောင်း သိရသည်။

ရခိုင်ပြည်၊ စစ်တွေမြို့၊ ဆတ်ရိုးကျ (ကယ်ဆယ်ရေး) ရပ်ကွက်မှ လူငယ် ၃ ဦးကို စစ်ကောင်စီက ဖမ်းဆီး ခဲ့ပြီးပြီးနောက် ယနေ့အချိန်ထိ လွတ်မြောက်လာခြင်းမရှိဘဲ မိသားစုနှင့် အဆက်သွယ်ပြတ်တောက် နေကြောင်း သိရသည်။

အဆိုပါ ဆေးများကို ပထမအဖြတ်အနေဖြင့် ကျောက်တော်၊ ပုဏ္ဏားကျွန်း၊ မြောက်ဦး ၊ ပေါက်တော ၊ မင်းပြား စ သည့်မြို့နယ်တို့မှ HIV လူနာအယောက် ၂၀၀ စီအတွက် ယနေ့ ဇန်နဝါရီ ၆ ရက်မှစ၍ စတင်ထုတ်ပေးနေပြီ ဖြစ်သည်။

မွတ်ဆလင်လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ (ARSA)က ဖမ်းဆီးသွားသည့် ရခိုင်ပြည်၊ ဘူးသီးတောင်နှင့် ရသေ့တောင်မြို့ နယ်မှ ဒေသခံ ၅ ဦးနှင့်ပတ်သက်၍ တစ်လခန့်ကြာအထိ တစ်စုံတစ်ရာ အဆက်အသွယ် မရရှိသဖြင့် စိုးရိမ်နေရကြောင်း မိသားစုဝင်များက ပြောသည်။

သင်္ဘောပေါ်တွင် လိုက်ပါလာသူများမှာ မာန်အောင်နှင့် တောင်ကုတ်မြို့နယ်တို့မှ ဒေသခံများ၊  ကျန်းမာရေး အတွက် ဆေးကုသမှုခံယူရန် သွားရောက်သူများနှင့် ကျောင်းသားများပါဝင်ပြီး ထိုအထဲတွင် ကလေးငယ်နှင့် သက်ကြီးရွယ်အိုအများစု ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။