အိန္ဒိယသည် စစ်ဘက်ဆိုင်ရာ သံတမန်ဆက်ဆံရေးကို အထူးကျင့်သုံးသည်။ ဤနည်းလမ်းဖြင့် ချိတ်ဆက်ထားသည့် နိုင်ငံပေါင်း ၈၅ နိုင်ငံခန့်ရှိသည်။ ဤမျှများပြားသော အရေအတွက်ကို အင်အားကြီးနိုင်ငံများမှလွဲ၍ အခြားနိုင်ငံများ ယှဉ်နိုင်ရန် မလွယ်ကူလှပေ။

အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံရှိ ဂျာကာတာလေဆိပ်မှ စနေနေ့လယ်က ထွက်ခွာပြီး မိနစ်ပိုင်းအကြာတွင် အဆက်အသွယ်ပြတ်သွားသော လေယာဉ်၏ ပျက်စီးနေသော အစိတ်အပိုင်းများအား ဂျာဗားပြင်လယ်ပြင်တွင် တွေ့ရှိရကြောင်း အင်ဒိုနီးရှား စစ်တပ်အကြီးအကဲက တနင်္ဂနွေနံနက်ပိုင်းတွင် ပြောကြားလိုက်သည်။

နယူကလီးယား လက်နက်များကို တိုးချဲ့ ထုတ်လုပ်သွားမည်ဟု မြောက်ကိုရီးယားခေါင်းဆောင် ကင်ဂျုံအန်းက ခြိမ်းခြောက်လိုက်သည်။ မြောက်ကိုရီးယားက လက်ရှိ စမ်းသပ်လုပ်ဆောင်လျက်ရှိသည့် နည်းပညာအဆင့်မြင့် လက်နက်စနစ်များအား ချပြပြီး ထိုကဲ့သို့ ပြောကြားသွားခြင်း ဖြစ်သည်။

ပြီးခဲ့တဲ့ လေးနှစ်တာကာလအတွင်းမှာ သမ္မတထရမ့်နဲ့ ဒုသမ္မတမိုက်ပင်ဆေတို့ဟာ အတွဲညီညီ အလုပ်ဖြစ်ခဲ့ကြသူတွေပါ။ ခုတော့ သူတို့ရဲ့ အုပ်ချုပ်ရေးသက်တမ်းပြည့်ဖို့ နှစ်ပတ်ခန့်သာ လိုတော့တဲ့ အချိန်မှာ အကွဲအပြဲက သိသိသာသာ ထွက်ပေါ်လာပါတယ်။

ရောဂါဖြစ်ပွားလွယ်သည့် H5N8 ငှက်တုပ်ကွေးရောဂါပိုးအား ထိန်းချုပ်နိုင်ရေးအတွက် ပြင်သစ်တွင် ဒီဇင်ဘာ ပြီးခဲ့သည့် နှစ်ပတ်အတွင်း သုတ်သင်ခဲ့သည့် ဘဲကောင်ရေ ၃ သိန်းခွဲအထိ ရှိကြောင်း ပြင်သစ် စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေးဝန်ကြီးဌာနက သတင်းထုတ်ပြန်သည်။

အမေရိကန် လွှတ်တော်အဆောက်အအုံတွင် ဗုဒ္ဓဟူးနေ့က ရွေးကောက်ခံသမ္မတဂျိုးဘိုင်ဒန်အား သမ္မတသစ်အဖြစ် အတည်ပြုရန် လွှတ်တော်အစည်းအဝေးတစ်ရပ် ကျင်းပနေချိန်၌ သမ္မတထရမ့်အားထောက်ခံသူများ အတင်းဝင်ရောက် နှောင့်ယှက်မှုကြောင့် ရုန်းရင်းဆန်ခတ် ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။

ကမ္ဘာ့သယ်ယူပို့ဆောင်ရေး အခြေခံအဆောက်အဦ ကဏ္ဍတွင်  ရှေ့တန်းကဦးဆောင်သည့် နိုင်ငံဖြစ်ရန်နှင့် ၂၀၅၀ ပြည့်နှစ်တွင် ကာဗွန်ထုတ်လုပ်မှုမရှိသောနိုင်ငံအဖြစ် ပြောင်းလဲရန် ဦးတည် ဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည့် တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံသည် ၂၀၂၉ ခုနှစ်တွင် ခရီးသည်ပို့ဆောင်ရေး ဒီဇယ်ရထားစက်ခေါင်းအားလုံးကို ကာဗွန် ထုတ်လွှတ်မှုနည်းပါးသော ကျည်ဆံရထားများနှင့် အစားထိုးတော့မည် ဖြစ်သည်။

တရုတ်နိုင်ငံ အရှေ့မြောက်ပိုင်းတွင် တနင်္ဂနွေနေ့က ဓားကိုင်ထားသော အမျိုးသားတစ်ဦး လိုက်လံတိုက်ခိုက်မှုကြောင့် ၇ ဦးသေဆုံးပြီး နောက်ထပ် ၇ ဦး ဒဏ်ရာရရှိသွားကြောင်း နိုင်ငံပိုင်သတင်းဌာနက ဖော်ပြသည်။

ပြည်တွင်းကူးစက်မှု မရှိသလောက်နှေးကွေးနေသည်မှာ နှစ်ဝက်နီးပါး ရှိနေပြီဖြစ်သည့် ထိုင်းနိုင်ငံ၌ ဇန်နဝါရီလ ၄ ရက် တနင်္လာနေ့တွင် ကူးစက်မှုအသစ် ၇၄၅ ခု စစ်ဆေးတွေ့ရှိခဲ့သည်။ ကိုဗစ်ကပ်ဘေး စတင်ချိန်တည်းက နိုင်ငံတွင် တစ်နေ့တာကူးစက်မှု အများဆုံးအရေအတွက်ဖြစ်သည်။

လန်ဒန်ရှိ အခြေခံပညာ စာသင်ကျောင်းများ အားလုံးအား ရက်သတ္တနှစ်ပတ်ကြာ ပိတ်ထားရန် ဗြိတိန်အစိုးရအဖွဲ့က ဆုံးဖြတ်လိုက်ကြောင်း ရိုက်တာသတင်းတစ်ရပ်တွင် ဖော်ပြထားသည်။ ကူးစက်မြန် ကိုဗစ်-၁၉ မျိုးကွဲအသစ် အလွန်အမင်း ပျံ့နှံ့လာမှုကို ထိန်းချုပ်ရန်အတွက် ယခုကဲ့သို့ ဆုံးဖြတ်လိုက်ခြင်း ဖြစ်ကြောင်း လန်ဒန်မြို့တော်ဝန်က သောကြာနေ့တွင် ပြောကြားခဲ့သည်။

ကမ္ဘာတစ်ဝန်း နိုင်ငံပေါင်း ၅၀ ခန့်သည် ၎င်းတို့၏ပြည်သူများအား ကိုဗစ်-၁၉ ကာကွယ်ဆေး ထိုးနှံပေးနေကြပြီ ဖြစ်ကြောင်း အေအက်ဖ်ပီသတင်းတစ်ရပ်တွင် ဖော်ပြထားသည်။

အာဂျင်တီးနားသည် ကိုယ်ဝန်ဖျက်ချခြင်းကို တရားဝင်ခွင့်ပြုသည့် လက်တစ်ဆုပ်စာ တောင်အမေရိကနိုင်ငံများအနက် တစ်နိုင်ငံဖြစ်လာခဲ့ပြီ ဖြစ်သည်။

တောင်ကိုရီးယားတွင် ပြီးခဲ့သော ၂၄ နာရီအတွင်း သေဆုံးသူ ၄၀ ဦးအထိ စံချိန်တင် မြင့်တက်ခဲ့ကြောင်း တာဝန်ရှိသူများက ပြောကြားလိုက်သည်။ ဤအရေအတွက်သည် နိုင်ငံတွင်း ပိုးကူးစက်မှု စတင်ချိန်တည်းက တစ်နေ့တာအတွင်း အများဆုံး သေဆုံးမှုအရေအတွက်လည်း ဖြစ်သည်။

ဗြိတိန်တွင် အကြီးအကျယ် ပျံ့နှံ့လျက်ရှိသော ကူးစက်နှုန်း မြန်ဆန်သည့် ကိုရိုနာမျိုးစိတ်အသစ်ကို စင်ကာပူတွင် ပထမဆုံးအကြိမ်အဖြစ် မိန်းကလေးတစ်ဦးထံတွင် စစ်ဆေးတွေ့ရှိရကြောင်း ကျိုဒိုသတင်းတစ်ရပ်တွင် ဖော်ပြထားသည်။

အမေရိကန်အစိုးရသည် ဆေးဝါးကုမ္ပဏီကြီးဖြစ်သည့် ဖိုက်ဇာထံမှ ကိုဗစ်ကာကွယ်ဆေး သန်းရာချီတိုးပြီး မှာယူမည့် သဘောတူညီချက် ရရှိရန် နီးစပ်လာပြီဖြစ်သည်။ အပြန်အလှန်အားဖြင့် ဆေးထုတ်လုပ်ရာတွင် လိုအပ်သည့် ကုန်ကြမ်းပစ္စည်းများ ပိုမိုရရှိနိုင်ရေး ကူညီပေးသွားမည်ဖြစ်သည်။

အမေရိကန်နိုင်ငံတစ်ဝန်းရှိ အကျဉ်းထောင်များ၌ အကျဉ်းသား ငါးယောက်လျှင် တစ်ယောက်နှုန်းဖြင့် ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါ ကူးစက်ခံထားရကြောင်း အေပီသတင်းတစ်ရပ်တွင် ဖော်ပြထားသည်။

အီရန်ဗိုလ်ချုပ်ကြီး ကာဆမ်ဆိုလေမာနီ လုပ်ကြံခံရမှု နှစ်ပတ်လည်အဖြစ် တီဟီရန်က တိုက်ခိုက်မှုပြုလုပ်လာပါက ဝါရှင်တန်ကလည်း “တုံ့ပြန်ရန် အသင်ပြင်ထားသည်” ဟု အရှေ့အလယ်ပိုင်းဆိုင်ရာ အမေရိကန် စစ်တပ်အကြီးအကဲက တနင်္ဂနွေနေ့တွင် သတိပေးလိုက်သည်။

ကိုဗစ်-၁၉ ကပ်ဘေးကာလအတွင်း အသုံးမပြုဘဲ ထားသော လေယာဉ်များအား ပြန်လည်အသုံးပြုချိန်၌ အထူးဂရုစိုက်ကြရန် စည်းကမ်းထိန်းသိမ်းရေး အဖွဲ့အစည်းများ၊ အာမခံကုမ္ပဏီများနှင့် ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်များက လေကြောင်းလိုင်းများအား သတိပေးလိုက်သည်။

အမေရိကန်အစိုးရနှင့် ပြည်နယ်နှင့်ခရိုင် ၄၈ ခုသည် ဖေ့စ်ဘုတ်ကုမ္ပဏီအား ဗုဒ္ဓဟူးနေ့တွင် တရားစွဲဆိုလိုက်ကြောင်း အေပီသတင်းတစ်ရပ်တွင် ဖော်ပြထားသည်။ လူမှုကွန်ရက်တွင် ၎င်း၏ ဈေးကွက်အင်အားကို တလွဲအသုံးချကာ ကုမ္ပဏီငယ်များအား နင်းချေခြင်း၊ Instagram နှင့် WhatsApp ဝန်ဆောင်မှုများအား ပင်မ ဖေ့စ်ဘုတ်ပလက်ဖောင်းတွင် အတင်းချိတ်ဆက်နိုင်အောင် နည်းလမ်းအမျိုးမျိုး အသုံးပြုနေခြင်း စသည့် အချက်များဖြင့် တရားစွဲဆိုလိုက်ခြင်း ဖြစ်သည်။