အားလုံးဟာဒေသခံလည်းဖြစ် ရခိုင်အမျိုးသားပါတီမှ ထုတ်ပယ်ခံရသူအုပ်စု၊ ထွက်ခွာချင်သူ အုပ်စု၊နဲ့ လောလောဆယ် ပါတီတွင်းကျစ်လျစ်ခိုင်မာမှု အားနည်းနေသေးတဲ့ ပါတီ တွေရဲ့ပြိုင်ဆိုင်မှုဟာ  ဒေသခံ နိုင်ငံရေးကို နားမလည်တဲ့ပြည်သူ များအတွက်တော့ အတော်ကိုအရွေးရခက်မဲ့သဘောမှာရှိပါတယ်။ သေဆုံးသူ ဦးဖိုးမင်းရဲ့မျက်နှာ၊ ရခိုင်အမျိုးသားပါတီရဲ့ ဂုဏ်ကိုထပ်ဖေါ်မလား? လူထုအပေါ်သြဇာကြီးမားတဲ့ ဒေါက်တာအေးမောင် ရဲ့မျက်နှာကိုထောက်ပြီး သူ့သားကိုရွေးချယ်လိုက်ခြင်းဖြင့် ဒေါက်တာအေးမောင်ရဲ့ ဂုဏ်ကိုဖေါ်ထုတ်ကြမလား? အစဉ်အလာကြီးမားခဲ့တဲ့ ရခိုင်ဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်ကို ပူပူနွေးနွးအကဲစမ်းကြမလား? နိုင်ငံတော်အဆင့်  အစိုးရဖွဲ့ထားနိုင်တဲ့ပါတီကို ရွေးချယ်ပြီး ဖွံ့ဖြိုးရေးကိုတည်ဆောက်ကြမလား၊ ဆိုတာ မကြာခင်ကာလမှာ မြင်တွေ့လာကြရတော့မယ့်အခြေအေနေဖြစ်ပါတယ်။ 

 လက်ရှိအစိုးရအနေဖြင့် မည်သည့်လူမျိုးကိုမဆို နိုင်ငံတော်အကျိုးစီးပွားအလို့ငှာ သင့်တော်သည်ဟု ယူဆပါက နိုင်ငံသားစိစစ်ရေးကဒ် ပေးပိုင်ခွင့်ရှိပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ရခိုင်လူမျိုးဖြစ်ဖြစ်၊ ကမန်လူမျိုးဖြစ်ဖြစ်၊ ခမီးလူမျိုးပဲ ဖြစ်ဖြစ် သူ့မူရင်းလူမျိုး အမည်ဖြင့်သာ နိုင်ငံသားစိစစ်ရေးကဒ်ပြားများကို လုပ်ပေးသင့်ပါ တယ်။ အစ္စလာမ်ဘာသာ ကိုးကွယ်နေသည့် ကမန်တိုင်းရင်းသားလူမျိုး နိုင်ငံသားစိစစ်ရေးကဒ် ရရှိသည်မှာ  အဆန်းမဟုတ်ပေမဲ့ အစ္စလာမ်ဘာသာ ကိုးကွယ်သည့် ဧည့်နိုင်ငံသား ဘင်္ဂလီလူမျိုး တို့က ကမန် တိုင်းရင်းသားဟုဆိုကာ ရောင်ခြည်တော်နှင့်ရောလွှတ်သည် ဆိုသည့် စကားအတိုင်း လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေးနှင့် ပြည်သူ့အင်အားဦးစီးဌာနက အကျင့်ပျက် ဝန်ထမ်းတချို့နဲ့ပေါင်းပြီး မသမာသော နည်းလမ်းဖြင့် နိုင်ငံသား စိစစ်ရေးကဒ်ရရှိသွားမည်ဆိုပါက အနာဂတ် မြန်မာနိုင်ငံအတွက် အလွန်ရင်လေးဖွယ် ကောင်းပါတယ်။

ဖိုးလုံးကိုလုပ်ကြံလိုက်တဲ့သေနတ်သမားဟာ ဘယ်သူမှန်းမသိလိုက်ဘူး။ရဲတွေလည်း စစ်တွေမြို့တွင်း မှာလုံခြုံရေးတိုးမြှင့်ချထားတယ်။စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုတွေလုပ်ကြတယ်။ဖိုးလုံးသေဆုံးမှုနဲ့ပတ်သတ်ပြီး သံသယရှိသူတွေကို ရဲစခန်းကို ခေါ်ယူစစ်ဆေးကြတာတွေရှိတယ်။

ရခိုင်ပြည်နယ်ဟာ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ဒုတိယ အဆင်းရဲဆုံးပြည်နယ်ဖြစ်တယ်။ ဒါကြောင့် အလုပ်အကိုင် အခွင့် အလမ်းရရှိဖို့အတွက် ကျောက်ဖြူအထူးစီးပွားရေးဇုန် အကောင်အထည်ဖော်ရန် စီစဉ်ရတာဖြစ်တယ်လို့ ၂၀၁၃ ခုနှစ်လောက်က SEZ ကော်မတီ တာဝန်ရှိသူတွေ ပြောကြားခဲ့ဖူးပါတယ်။ ကျောက်ဖြူ အထူးစီးပွားရေးဇုန်မှ ဒေသခံ အလုပ်အကိုင် ၅သိန်းခန့် ရရှိမယ်လို့ မြန်မာနိုင်ငံ အထူးစီးပွားရေးဇုန်များကော်မတီဥက္ကဌ ၊ စီးပွားရေး နှင့် ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီး ဒေါက်တာသန်းမြင့်က ၂၀၁၇ခုနှစ် ဧပြီလ ၂၉ရက်နေ့က စစ်တွေ ဒေသခံများနဲ့တွေ့ဆုံစဉ် ပြောကြားခဲ့ဖူးတာလည်း ရှိပါတယ်။

 ဒီကြားထဲ ကြားဖြတ်ရွေးကောက်ပွဲကလည်း နီးလာတော့ မဲဆွယ်စည်းရုံးရေးခရီးစဉ်တွေ ပါတီအသီးသီးလှုပ်ရှား နေကြပါတယ်။ အဲဒီအချိန်မှာပဲ ဒေါက်တာအေးမောင်ဆီက ထူးဆန်းတဲ့ စကားတစ်ခု ထွက်ပေါ်လာခဲ့ပါတယ်။ သူ့ရဲ့သားဖြစ်သူကို မိမိရဲ့ဇာတိဖြစ်တဲ့အတွက် ဝင်ရှောက်ယှဉ်ပြိုင်ဖို့ တာဝန်ပေးအပ်ခဲ့သလို၊ သားဖြစ်သူကိုသာ ရသေ့တောင်ဒေသခံတွေ မဲမပေးဘဲ ရှုံးနိမ့်ခဲ့ပါက သူဟာ နိုင်ငံရေးအသိုင်းဝိုင်းကနေ နှုတ်ထွက်တော့မယ်လို့ ပြောဆိုခဲ့တာပါ။ ဒီစကားဟာ သူ့ရဲ့သား ဦးတင်မောင်ဝင်း မဲအနိုင်ရရှိရေးအတွက် ပြောဆိုခဲ့တာဆိုပေမယ့် တကယ့်လက်တွေ့မဆန်လှပါဘူး။ ဒေါက်တာအေးမောင် နိုင်ငံရေးလောကမှာ ရှိနေဖို့အတွက် လူထုက သူ့သားကို မဲပေးရမယ်ဆိုတာဟာ တကယ့် နိုင်ငံရေးလောကအတွက် ရီစရာဖြစ်နေပါတယ်။ တကယ်လို့ သူ့သား မနိုင်ခဲ့ဘူးဆိုရင် ဒေါက်တာအေးမောင်ဟာ နိုင်ငံရေးလောကထဲကနေ တကယ်နှုတ်ထွက်တော့မှာလား ဆိုတဲ့ မေးခွန်းတွေလဲရှိလာပါတယ်။

ဝန်ကြီးချုပ် ဦးညီပုက “ရခိုင်ပြည်နယ်နဲ့ပတ်သက်လို့ ဖြစ်ပျက်သမျှအရာအားလုံးဟာ ကျနော့်အပေါ်မှာ တာဝန်ရှိပါတယ်။ တာဝန်ရှိတယ်၊ တာဝန်ယူတယ်၊ တာဝန်ခံတယ်။ တာဝန်ကျေအောင်လည်း အတတ်နိုင်ဆုံး ကြိုးစားပြီးတော့ လုပ်သွားဖို့ရှိပါတယ်။ အဲဒီအတွက်လည်း ဂတိပြုပြီးတော့ ဆောင်ရွက်သွားပါမယ်။ ဒီလိုဆောင်ရွက်တဲ့အခါမှာ တာဝန်မကျေတာတွေ၊ ပျက်ကွက်မှုတွေ၊ မှားယွင်းမှုတွေ ဒါတွေရှိခဲ့ရင်လည်းပဲ ကျနော် အရေးယူခံဖို့ အဆင်သင့်ပါ ” လို့ ပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။

အမျိုးသမီးအများစုတို့ဟာ ရှေးယခင်အစဉ်အလာတွေအတိုင်းပဲ မိမိတို့ရဲ့အိမ်ထောင်ရေးသာယာဖို့ မိသားစုကို ဦးစားပေးလေ့ရှိကြပါတယ်။ နိုင်ငံရေးဆိုတာဟာ သူတို့နဲ့မသက်ဆိုင်ဘူးလို့ ယူဆ ထားတဲ့ အမျိုးသမီးတွေလည်း ရှိနေကြဆဲပါ။

ဥပဒေပြုရေးအမတ်များသည်လည်း နိုင်ငံသားအားလုံးကောင်းကျိုးကို ရည်ရွယ်ပြီး ဥပဒေတို့ကို ပြင်ဆင်၊ ပယ်ဖျက်၊ အသစ်ရေးဆွဲရေးတို့ထက် မိမိမဲဆန္ဒနယ်အတွင်းရှိ ကျောက်ခင်းလမ်းကို ကတ္တရာလမ်းဖြစ်ရေးလောက်သာ စိတ်ဝင်းစားနေကြသည်ကိုလည်း တွေ့မြင်နေကြရသည်မှာ စိတ်ပျက်စရာပင်ဖြစ်သည်။

"အဲဒီဂုံးတွေ သေဆုံးရတာဟာ သက်တမ်းစေ့ရင်လည်းသေတယ်။ ရေချိုများရင်လည်းသေတယ်။ အငန်ဓာတ်ကျသွားရင်လည်းသေတယ်။ အပူချိန်မြင့်လာရင်လည်းသေတယ်။ အခုသေတဲ့ဂုံးတွေက လူတွေစားတွေ ဆိုဒ်လည်းမဟုတ်ပါဘူး။ဂုံးသေးလေးတွေဖြစ်ပါတယ် " ဟု ခရိုင်ငါးလုပ်ငန်းဦးစီးမှူး ဦးဦးထွန်းသိန်းကပြောသည်။

" ကျွန်မ ၆တန်းနှစ်ကတည်းက ကျောင်းထွက်လိုက်တယ်။ ကျွန်မက ရန်ကုန်ကိုသွားပြီး စက်ချုပ်သင်ချင်တာ သင်ဖို့ပိုက်ဆံမရှိတာနဲ့ ဒီမှာအဖေနဲ့အတူ ကျောက်လိုက်ထမ်းနေတာ။ ပင်တော့ပင်ပန်းတာပေါ့ သူများတွေ ထမ်းသလိုထမ်းရတယ်"  ဟုသူ့ရဲ့ မျက်နှာပေါ်က ချွေးများကို အင်္ကျ ီစဖြင့်သုတ်ရင်း ပြောသည်

ယခုအခါ မဟာဗောဓိစေတီတော်သို့အဝင် ညာဘက်ခြမ်းတွင် မဟာဗောဓိစေတီတော်ပုံစံတူ စေတီငယ်တစ်ဆူရှိသည်။ ထိုစေတီတော်သည် အနိမိသသတ္တာဟစံတော်မူသောနေရာဖြစ်ကြောင်း သိရ သည်။ အသောကမင်းကြီး၏ မိဖုရားတစ်ပါးဖြစ်သူ စာရုဝါဏီက ဤစေတီတော်ငယ်ကို လှူဒါန်းခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး ထိုစေတီတော်ငယ် အမြင့်ပေမှာ (၅၅) ပေခန့်ရှိကာ ပလ္လင်တော်မှ (၁ဝ၄) ပေခန့် ကွာဝေးကြောင်း မှတ်သားခဲ့ရပါ၏။

ဦးကျော်မြတ်သန်းက"ကျွန်တော် မျက်လုံးမမြင်လို့ စိတ်ဓာတ် မကျပါဘူး။ ဒါပေမယ့် ဒီမီးမွေးတဲ့ နေရာမှာတော့ တော်တေ်ာဒုက္ခရောက်တယ်။ မျက်လုံး ကမမြင် မီးတောက်လို့ တောက်မှန်းမသိ လက်နဲ့ စမ်းကြည့်တော့ လက်ကိုမီးလောင် တာလည်း မနည်းတော့ပါဘူး"လ့ိုပြောပါတယ်။

နဝတ၊ နအဖ ခေတ်ကတည်းက လူကြီးလမ်းကြောင်းဆိုလျှင် ကျောင်းနေအရွယ်ကလေးများကို လမ်းဘေး တဖက်တချက်စီတွင် လက်အုပ်ချီ်၍ တန်းစီစောင့်ဆိုင်းသော အကျင့်တစ်ခုမှာ ယနေ့တိုင် မြင်တွေ့နေရဆဲဖြစ် သည်။ ဌာနဆိုင်ရာလူကြီးများ တက်ရောက်လေ့ရှိသည် အလှူငွေပေးအပ်ပွဲ အခမ်းအနားများတွင် တစ်ရှူးဘူးခွံ များကို အလှဆင်စက္ကူဖြင့်ပတ်ကာ ကိန်းဂဏန်းများရေးထား၍ အလှူငွေပေးအပ်ပုံများမှာလည်း ယခုတိုင် အ သုံးပြုနေဆဲ အမူအကျင့်ပင်ဖြစ်သည်။ လမ်းတံတားဖွင့်ပွဲများကို ငွေကြေးအများအပြား အကုန်အကျခံ၍  ကြီး ကျယ်ခမ်းနားစွာ ကျင်းပနေကြမြဲဖြစ်သည်။ ဝန်ကြီးများကလည်း ဖဲကြိုးဖြတ်လျက် ပြုံးပျော်နေကြဆဲပင် ဖြစ် သည်။ ယင်းတို့မှာ ပြည့်သူ့အခွန်ငွေများကို အလဟသ သုံးဖြုန်းနေကြခြင်းသာဖြစ်သည်။ ယခင် ဆယ်စုနှစ် တစ်ခုကျော် ကာလကဆိုပါလျှင် ဆောက်လုပ်ကုန်ကျစရိတ်ထက် ဖွင့်ပွဲကုန်ကျစရိတ်က ပို၍ကုန်ကျသော သာဓကများ ရှိခဲ့လေသည်။

     လူသားတိုင်း တန်ဖိုးတူညီသော အခွင့်အရေးများဖြင့် လွတ်လပ်စွာ မွေးဖွားကြပြီး တူညီသော အခွင့်အရေးများကို ပိုင်ဆိုင်ခွင့်ရှိသောကြောင့် အစိုးရတိုင်းမှာ နိုင်ငံသားအားလုံးတို့အား ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ရန် တာဝန်ရှိ ပေသည်။ နိုင်ငံအတွင်း လွတ်လပ်စွာ သွားလာခွင့်မရှိသော ရခိုင်တိုင်းရင်းသားလူမျိုး နိုင်ငံသား စိစစ်ရေးကဒ် ပြား အမှတ် ၁၁/ -- - ကိုင်ဆောင်ထားသူကိုမှ သီးသန့်ခွဲခြားသတ်မှတ်ပြီး ခရီးသွားလာရာတွင် ကန့်သတ် ပိတ် ပင်တားမြစ်ခြင်းသည် ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေကို မျက်ကွယ်ပြု နေကြခြင်းဖြစ်သည်။

နိုင်ငံတကာ၏ အကူအညီ အထောက်အပံ့ဖြင့် ဒုက္ခသည်စခန်းများအား မိုးဒဏ်၊ လေဒဏ်ခံနိုင်ရန် ပြုပြင်ပေးနေခြင်းမှာ မြန်မာနိုင်ငံမှ ထွက်ခွာသွားသူ (ထွက်ပြေးသွားသူများမဟုတ်)ဘင်္ဂါလီများအား ချက်ချင်းပြန်ပို့ရန် အစီအစဉ်မရှိသေးသည်မှာ ထင်ရှားသည်။ ဤသည်မှာဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံ ဝန်ကြီးချုပ် ရှိတ်ဟာဆီနာက (၇၂) ကြိမ်မြောက် ကုလသမဂ္ဂညီလာခံသို့ တင်ပြတောင်းဆိုခဲ့သည့် ကုလသမဂ္ဂ၏ ကြီး ကြပ်မှုဖြင့် ရခိုင်ပြည်နယ်ရှိ ဘင်္ဂါလီများအတွက် လုံခြုံရေးဇုန် ဖန်တီးပေးရန်ဟူသော အချက်ကို ရှေ့ရှုဆောင် ရွက်ချက်များဖြစ်ကြောင်း သိသာထင်ရှားလာနေသည်။ ထိုမှတစ်ဆင့်တက်ကာ ဘင်္ဂါလီများသည် မေယုကျွန်းဆွယ်အား သီးခြားနယ်မြေတစ်ခု ဖြစ်တည်ရန် ဆောင်ရွက်မည်ဖြစ်သည်မှာလည်း ထင်ရှားနေ ပေသည်။

  နောက်တစ်ယောက်က ဦးတင်မောင်ဝင်း။ သူကလူငယ်။ ရခိုင်ပြည်နယ်သာမက မြန်မာနိုင်ငံအနှံ အင်တာဗျူးနဲ့ တဟုန်ထိုးနာမည်ကြီးခဲ့တဲ့ ဒေါက်တာအေးမောင်ရဲ့သားဖြစ်တယ်။ စစ်တွေမြို့ဇာတိဖြစ်ပါတယ်။  ဦးတင်မောင်ဝင်း အကြောင်းကိုပြောမယ်ဆိုရင် သူ့ရဲ့ဖခင် ဒေါက်တာအေးမောင်အကြောင်း နည်းနည်းလောက် ပြောခဲ့မှဖြစ်လိမ့်မယ်လို့ ယူဆတယ်။ ဒေါက်တာအေးမောင်ရဲ့ နိုင်ငံရေးအနုအရင့်ကိုမဝေခွဲဘဲ သူ့၏ အာဝဇွန်း ကိုသာ ကြည့်ရမယ်ဆိုရင် သူဟာ အပြောအဟောကောင်းသူ တစ်ယောက်ဖြစ်တယ်။ ဘာကြောင့် အပြော အဟော ကောင်းတာလဲ။ ရှင်းရှင်းလေး။ တော်လို့။ ဒီလိုတော်တဲ့လူ တစ်ယောက်ကို လူမှန်နေရာမှန် ဖြစ်အောင် မတည်ဆောက်နိုင်ခဲ့ခြင်းဟာ ရခိုင့်နိုင်ငံရေးအတွက် ဆုံးရှုံးမှုတစ်ရပ်ဖြစ်တယ်။ ဒေါက်တာအေးမောင်ဟာ နိုင်ငံရေးအတွေ့အကြုံအလွန်နည်းတယ်။ ဘဝရဲ့အချိန်တော်တော်များများဟာ အစိုးရဝန်ထမ်းဘဝနဲ့ဖြတ်သန်း လာခဲ့တာ။ သူဟာနိုင်ငံရေးကို လေ့လာသင်ယူ ဖြည့်ဆည်းချိန်မရလိုက်ခင်မှာဘဲ ပါတီတစ်ခုရဲ့ အကြီးအမှူး တန်းဖြစ်သွားတယ်။ ဒါဟာ ပထမအမှားဖြစ် တယ်။ သူမှားတာမဟုတ်ဘူး။ သူ့ကိုရွေး ချယ်ခဲ့တဲ့သူတွေ မှားတာ။

"နင်တို့ ဒီနားမှာထိုင်လို့ ပြောတယ်။ နင်တို့ကို ဒီနေ့သတ်ရတော့မယ်လို့ပြောတယ်။ ကျွန်မတို့ငိုတော့ ရိုက်တယ်။ ကျွန်မတို့ မိန်းမရှစ်ဦးကို တစုထားပြီးတော့ တစ်ခြား ယောကျ်ား၊ ကလေး၊ အသက်ကြီးတဲ့သူတွေကို တစ် ခြားစီထားတယ်။ နင်တို့ကို အလှပမြင်လို့၊ အသက်လည်းငယ်သေးလို့ ငါတို့ မယားလုပ်ဖို့ထားတာလို့ ပြောတယ်။ မဟုတ်ရင် နင်တို့လည်း အသတ်ခံရမယ်လို့ ပြောတယ်"

          လွန်ခဲ့တဲ့ တစ်ပတ်လောက်က ရပ်ကွက်တွင်း နေထိုင်သူတစ်ယောက် အိမ်ရှေ့မှာ ဆယ်အိမ်မှူးနဲ့ ရာအိမ်မှူး တချို့ အော်ဟစ် ဆဲဆိုနေကြသည့် မြင် ကွင်းကို ကြုံခဲ့ရသည်။ အချိန်က ည ၈ နာရီခန့်ဖြစ်၏။ အော်ဟစ်၊ ဆဲဆိုနေသော ဆယ်အိမ်မှူး လူငယ်မှာ အရက်မူးနေ သည်။ အိမ်ထဲမှလူကို လမ်းပေါ်ထွက် လာခဲ့ရန်နှင့် သူနှင့်ယှဉ်ပြိုင် ထိုးသတ်ရန် ဆဲဆိုအော်ဟစ်နေပုံက မင်းမဲ့စရိုက် ဆန်လွန်းလှသည်။ ထိုဆယ်အိမ်မှူး လူ ငယ်၏ နံဘေးနားတွင် အတူလိုက်ပါ လာကြသော ရပ်ကွက်လူကြီးများ ရှိနေကြသော်လည်း လူငယ်ကိုမဟန့်တားဘဲ မီးလောင်ရာ လေပင့်ပေးနေကြသည့်အဖြစ်ကိုသာ တွေ့ရ၏။

ဦးဥတ္တမနေ့ကို ရုံးပိတ်ရက်သတ်မှတ်ပေးဖို့ ပြည်သူတွေတောင်းဆိုနေကြပေမယ့် အစိုးရဘက်ကတော့ ရုံးပိတ်ရက်အဖြစ် သတ်မှတ်ပေးဖို့ အစီအစဉ်မရှိဘူးလို့ပြောပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ပြည်သူလူထုတွေကတော့ ဆက်လက် တောင်းဆိုသွားမှာဖြစ်တယ် လို့ ဆိုကြပါတယ်။