ရခိုင်ပြည်၏ ရာသီဥတု၊ ပထဝီအနေအထားနှင့်ကိုက်ညီသော ဒေသမျိုးရင်းမျိုးစေ့များ ရှားပါးလာမှုကြောင့် တောင်သူများမှာ ယခုနှစ်မြေပဲစိုက်ပျိုးရန်အတွက် အခက်အခဲကြုံတွေ့နေရကြောင်း သိရသည်။ 

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ၂၀၂၂ ခုနှစ် ဧပြီလမှ ၂၀၂၃ ခုနှစ် မတ်လအထိ တစ်နှစ်တာအတွင်း တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားမှုမှာ ယခင်ကထက် ၅၈ ရာခိုင်နှုန်းအထိ တိုးမြင့်လာခဲ့ကြောင်း BNI-Myanmar Peace Monitor ၏ မှတ်တမ်းများအရ သိရသည်။  

စစ်တွေမြို့က မဟန်နီထွန်း (၂၂ နှစ်) နှင့် မမြတ်အေးစံ(ခ)ဝေဝေ (၂၆ နှစ်)၊ မြောက်ဦးမြို့က မသန်းနွယ်ဌေး (၂၅ နှစ်) နှင့် ရသေ့တောင်မြို့နယ်က မဝင်းဝင်းလှိုင် (၂၂ နှစ်) တို့မှာ ပြီးခဲ့သည့် မေလက ဒူဘိုင်းမြို့သို့သွားရာတွင် လူကုန်ကူးခံလိုက်ရခြင်း ဖြစ်သည်။

ယနေ့(အောက်တိုဘာ ၅) နံနက် ၄ နာရီအချိန်ကစပြီး ရဲတပ်ဖွဲ့နှင့် စည်ပင်ဌာနမှ အင်အား ၁၀၀ ကျော်ခန့်မှာ အဆိုပါနေရာသို့ ရောက်ရှိလာပြီး စက်ယန္တရားများဖြင့် ဖြိုဖျက်နေခြင်းဖြစ်သည်။

မုန်တိုင်းဒဏ်ကို အများဆုံးခံခဲ့ရသော သဲခုံ၊ ချိုင်ပြင်၊ ကြွီပြင်၊ ဝါးလမ်းကုန်း၊ သစ်ပုတ်ချိုင်၊ ညောင်ပင်ချိုင်၊ ကြိမ်ခွေမော် စသည့်ကျေးရွာများတွင် ၆၀ ရာခိုင်နှုန်းသာ ပြန်လည်ထူထောင်ရေး လုပ်ဆောင်နိုင်သေးသည်။ 

လက်ရှိတွင် သံသယရှိသူနှစ်ဦးနှင့် ဆက်စပ်သံသယရှိသူတစ်ဦး အပါအဝင် အမှုနှင့်ဆက်စပ်သည့် အသိသက်သေများကို စစ်ဆေးလျက်ရှိကြောင်း ဦးခိုင်သုခက ဆက်ပြောသည်။ 

“ကျနော်တို့က တောတောင်တွေကိုသွားပြီး လုပ်ကိုင်စားသောက်နေသူတွေဖြစ်တယ်။ တောင်တွေကို သွားတဲ့အခါ ARSA အဖွဲ့နဲ့တွေ့လို့ ပြန်ပေးဆွဲ၊ ဖမ်းဆီးမှုတွေလုပ်မှာကို စိုးရိမ်တယ်”

ဒေါ်ညိုအေးကို စစ်တွေမြို့ အမှတ်(၁)ရဲစခန်း စခန်းမှူးက တရားလိုပြုလုပ်ကာ တရားစွဲဆိုထားခြင်းဖြစ်ပြီး တစ်လကျော်အကြာတွင် စတင်စစ်ဆေးခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ 

ယခုနှစ်တွင် ဝဥအရောင်းအဝယ် မရှိသည့်အပြင် ဈေးနှုန်းလည်းကျဆင်းနေပြီး ယခင်နှစ်က တစ်ပိဿာလျှင် ငွေကျပ် ၁,၂၀၀ ရှိကာမှ လက်ရှိတွင် တစ်ပိဿာလျှင် ငွေကျပ် ၅၀၀ မှ ၁,၀၀၀ အကြားသာ ရှိသည်။  

ရခိုင်ပြည်၊ ဘူးသီးတောင်မြို့ သင်္ဘောဆိပ်အနီးတွင် အသက် ၂၀ အရွယ် လူငယ်နှစ်ဦးအား မလေးရှားနိုင်ငံသို့ တရားမဝင်ပို့ဆောင်မည့် လူမှောင်ခိုပွဲစား အမျိုးသားနှစ်ဦးကို ဖမ်းဆီးရမိခဲ့ကြောင်း သိရသည်။ 

ယင်းဖြစ်စဉ်ကြောင့် မြဝတီမြို့ အဝင်အထွက်နေရာနှင့် အမှတ်(၁) နှစ်နိုင်ငံ ချစ်ကြည်ရေးတံတားတို့၌ စစ်ကောင်စီတပ်နှင့် နယ်ခြားစောင့်တပ်(BGF)တို့က ရှာဖွေစစ်ဆေးမှုများ ပြုလုပ်နေကြောင်း ဒေသခံများထံက သိရသည်။

မွန်ပြည်နယ်၊ ရေးမြို့နယ်နှင့် သံဖြူဇရပ်မြို့နယ်တို့တွင် မိုးသန်းထန်စွာပြီး ဒီရေမြင့်တက်မှုကြောင့် စက်တင်ဘာ ၃၀ ရက်နေ့က နေအိမ် ၃၀ ခန့် ပြိုကျပျက်စီးခဲ့ပြီး လူဦးရေ ၁၂၀ ခန့် အရေးပေါ် အကူအညီလိုအပ်နေကြသည်။ 

အာဏာသိမ်းမှု ၂ နှစ်ခွဲကျော်ကာလအတွင်း မြန်မာနိုင်ငံအနှံ့က မြို့နယ်ပေါင်း ၁၁၀ ထက်မနည်းတွင် နေအိမ်မီးရှုံ့ခံရမှု ဖြစ်ပွားခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

ရခိုင်ပြည်တွင် ကုန်ဈေးနှုန်းများ မကျသေးခြင်းမှာ - ဒေသတွင်းကုန်ပစ္စည်းကို လုံလောက်စွာ မထုတ်လုပ်နိုင်ခြင်းက ကုန်ဈေးနှုန်းကျဆင်းမှုကို အနှောင့်အယှက်ဖြစ်စေကြောင်း ဒေသတွင်း စီးပွားရေးသမားများက ရှုမြင်သည်။

မောင်တောမြို့နယ်မြောက်ပိုင်း ကြက်ရိုးပြင်(မွတ်ဆလင်)ကျေးရွာမှ အုပ်ချုပ်ရေးမှူးကို ARSA တပ်ဖွဲ့များနှင့် ဆက်စပ်သည်ဟုဆိုကာ စစ်ကောင်စီ နယ်ခြားစောင့်ရဲတပ်ဖွဲ့က အောက်တိုဘာ ၁ ရက်နေ့က ဖမ်းဆီးသွားသည်။

ပုဏ္ဏားကျွန်းမြို့တွင် စံပြရပ်ကွက်၊ မြို့သစ်ရပ်ကွက်၊ အလယ်စုရပ်ကွက်နှင့် ရွာဟောင်းရပ်ကွက်တို့ရှိပြီး အဆိုပါ ရပ်ကွက်များမှ အုပ်ချုပ်ရေးမှူးမှာ တပြိုင်တည်း နှုတ်ထွက်စာတင်လိုက်ခြင်းဖြစ်သည်။

ရခိုင်ပြည်အတွင်းက ပါတီ ၅ ခုကို စစ်ကောင်စီရွေး/ကော်မှ မှတ်ပုံတင်ချပေးထားသည်။ နိုင်ငံရေးပါတီများ မှတ်ပုံတင်ခြင်းဥပဒေအရ မှတ်ပုံတင်ခွင့်ရရှိသည့်နေ့မှ ရက်ပေါင်း ၉၀ အတွင်း ပါတီတစ်ခုလျှင် ပါတီဝင်ဦးရေ ၁,၀၀၀ နှင့်အထက်ကို အမည်စာရင်းပေးထားရသည်။

မြောက်ဦးမြို့၊ လက်ကောက်ဈေးအုပ်ချုပ်ရေးမှူး ဦးမောင်ဘုန်းက “အဲဒီကလေးကို မုန့်ဖိုး ပိုက်ဆံတစ်ရာ ပေးပြီးတော့ လူသူမရှိတဲ့နေရာကို ခေါ်သွားပြီး ကျူးလွန်သွားတာပါ” ဟု DMG ကို ပြောသည်။

ရေကန်မှရေများကို စက်ဖြင့် နှစ်ကြိမ်တိုင် စုပ်ထုတ်ခဲ့သော်လည်း ဆားငန်နေဆဲဖြစ်၍ သုံးစွဲရန် လုံးဝအဆင်မပြေကြောင်း ရွာသားများက ပြောကြသည်။